С еверо-казахстанский

жүктеу 1,44 Mb. бет 13/27 Дата 13.02.2022 өлшемі 1,44 Mb. #35938

Северо-казахстанский

Навигация по данной странице:

• ЖОБАНЫҢ НЕГІЗГІ БӨЛІМДЕРІН ҚАРАСТЫРАМЫЗ. Жалпы түсініктеме

ЕДИНИЦЫ ИЗ-

	МЕРЕНИЯ
Мощность предприятия, годовой выпуск продукции:
в стоимостном выражении	тыс. р.
в натуральном выражении	в соответствующих
	единицах
Общая площадь участка	га
Коэффициент застройки	относительные
	единицы
Удельный расход на единицу мощности:
электроэнергии	кВт×ч
воды	м3
природного газа	тыс. м3
мазута	т
угля	т
Общая численность работающих	человек
Годовой выпуск продукции на работающего:
в стоимостном выражении	тыс. р./человека
в натуральном выражении	ед./человека
Общая стоимость строительства, в том числе строительно-	тыс. р.
монтажных работ	тыс. р.
Удельные капитальные вложения	р./ед. мощности
Продолжительность строительства	мес.
Стоимость основных производственных фондов	тыс. р.
Себестоимость продукции	тыс. р./ед.
Балансовая (валовая) прибыль	тыс. р.
Чистая прибыль	тыс. р.
Уровень рентабельности производства	%
Внутренняя норма доходности	%
Срок окупаемости	лет
Срок погашения кредита и других заемных средств	лет

ЖОБАНЫҢ НЕГІЗГІ БӨЛІМДЕРІН ҚАРАСТЫРАМЫЗ.

Жалпы түсініктеме

Негізгі міндет - ұсынылған өндіріс әдісінің дұрыстығын тексеру үшін бастапқы деректерді талдау. Егер бір өнімді әртүрлі тәсілдермен және әр түрлі шикізаттардан алуға болатындығын ескеретін болсақ, онда схеманы таңдаған кезде шикізаттың құны шешуші факторға айналады. Бұл өнеркәсіпте шикізат шығындары өндіріс шығындарының едәуір бөлігін құрайтындығына байланысты.

Технологиялық тұрғыдан бірдей өнімді өндірудің үздіксіз және партиялық әдістерін салыстыра отырып, үздіксіз әдісті тиімді пайдалану шикізат тұрақты болған жағдайда мүмкін болатындығын есте ұстаған жөн.

физикалық және химиялық қасиеттері, технологиялық процестің қажетті параметрлерін автоматты түрде ұстау, жабдықтың сенімді және үздіксіз жұмыс істеуімен сенімді өндірістік бақылау. Пакеттік өндіріс үшін жедел бақылау тән, өнімнің белгіленген сапасын қамтамасыз ету үшін оған қойылатын талаптар жоғары болуы керек.

Тұтастай алғанда, үздіксіз өндірістің партиялық өндірістен едәуір артықшылығы бар: жабдықты кезең-кезеңмен мамандандыру мүмкіндігі, уақыт өте келе процесті тұрақтандыру, сәйкесінше, өнімнің тұрақты сапасы, технологиялық параметрлер мен оны толық автоматтандыру мүмкіндігі. Әдетте, үлкен және орташа тоннажды өндіру үшін үздіксіз схемалар, ал кішігірім тоннаждың мерзімді схемалары ұсынылады, олар бірінші кезекте автоматиканың экономикалық тиімділігімен түсіндіріледі.

Жобалаудың осы кезеңінде олар жобаланатын өнім өндіретін тамақ өнімдерін алудың әртүрлі технологияларын зерттейді. Сонымен қатар, өндіріс технологиясын жетілдіру бойынша соңғы зерттеулер нәтижелері ескеріледі, қолданыстағы және тәжірибелік өндіріс аналогтарының нормативтері талданады, шикізаттың, қосалқы материалдардың тұтыну нормалары, жабдық өндірісі үшін құрылымдық материалдарды таңдау бойынша ұсыныстар тексеріледі. Негізгі ережелерді қарастыру кезінде дизайнер ғылым мен техниканың соңғы жетістіктерін ескере отырып, кейбір технологиялық қондырғыларды жетілдіру жолдарын көрсетеді.

Жаңа техникалық шешімдердің негізгі бағыттары:

астықты өңдеуде

өнеркәсіп - астықты қабылдау, тасымалдау және сақтау, энергияны үнемдеуді, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, өндірістің техникалық және технологиялық деңгейін жоғарылату, астық шығынын азайту және оның сапасын сақтау үшін жабдықтарды әзірлеу;

нан-тоқаш және макарон өндірісінде - ұзақ мерзімге арналған нан-тоқаш өнімдерін шығаруға арналған жабдықтардың арнайы түрлерін әзірлеу; әр түрлі наубайханалар (өнімділігі тәулігіне 0,2 - 5 тн. нан-тоқаш, кондитерлік өнімдер, диеталық өнімдер және т.б. шығаруға әмбебап).; тез пісіруді қажет етпейтін макарон өнімдерін шығаруға арналған жабдық;

қант өнеркәсібінде - қант қызылшасын тиімді сақтау, шырындарды тазарту (жаңа мембрананы, физика-химиялық,

физикалық, механикалық және биотехнологиялық әдістер), физикалық әсердің әртүрлі әдістерін қолдана отырып, қант кристалдануы, технологиялық қажеттіліктер үшін минималды бу шығыны бар қант өндірісі, сарқынды суды анаэробты тазарту, тиімді пайдалану және қант қызылшасы өндіріс қалдықтарын пайдалану және пайдалану;

крахмал және сірне өнеркәсібінде картоптан, жүгеріден және жаңа шикізат түрлерінен крахмал өндіруге, модификацияланған крахмалды, декстринді, экструзиялық крахмалды, биологиялық ыдырайтын полимерлерді өндіруге арналған жабдықтарды әзірлеу; крахмал және крахмал бар шикізаттан қантты заттар өндіру үшін; ақуызсыз медициналық тамақ өнімдерін және гидролизденген амилопектин крахмалын алуға;

май және май өнеркәсібінде - биологиялық толық, экологиялық таза, емдік және профилактикалық жеуге жарамды өсімдік майларын өндіруге арналған жабдықты (соның ішінде дезодоризацияны және жоғары сапалы дезодоризацияланған майларды қамтамасыз ететін физикалық тазарту желілерін, қалдықтарды азайтуды, шикізат пен энергия ресурстарын жоғалтуды) қамтамасыз ету; модификацияланған майларды өндіру үшін (оның ішінде биотехнология негізінде отандық май шикізатынан какао майын алмастырғыштар өндірісі үшін жабдықтар); жоғары сапалы маргарин өнімдерін және диеталық майонездің жаңа түрлерін өндіру үшін; майлы өсімдік өсімдік шикізаттарынан биологиялық толық ақуыз өнімдерін алуға (оның ішінде соя ақуыз-липидті композициялар негізінде емшек сүт алмастырғыштарын өндіруге арналған жабдықтар кешені);

кондитер өнеркәсібінде - кондитерлік өнімдерді өндіруге арналған жабдықтардың арнайы түрлерін әзірлеу

емдік-профилактикалық мақсаттар және балалар тағамы; шикізат пен кондитерлік массаларды конверсиялаудың автоматтандырылған процестеріне арналған жабдық кешендері (шикізат пен жартылай фабрикаттарды ұнтақтау, құрамдас бөліктерді салмақ мөлшерлеуімен рецепт қоспаларын дайындау; жартылай фабрикаттарды қайнату, салқындату және температурасы; жоғары тұтқыр кондитерлік массаларды араластыру; дайындамаларды қалыптау және тұрақтандыру); кондитерлік өнімдерді салмақ мөлшерлеуге және буып-түюге арналған жабдық; шағын кәсіпорындарда қант пен ұнтақты кондитерлік өнімдерді өндіруге арналған жабдықтар кешені;

жеміс-көкөніс өнеркәсібінде - шикізат пен жартылай фабрикаттарды өңдеудің физикалық әдістерін қолдана отырып, консервіленген стерильденген өнімдерді өндіруге арналған жабдықты, биологиялық құндылығы жоғары және қоршаған ортаға зиянды әсерін төмендететін өнімдерді (инфрақызыл сәуле мен ультрафильтрацияны қолдана отырып шоғырланған шырындарды өндіруге арналған жабдықты) қамтамасыз етеді. шырын материалдарын өңдеу; консервіленген жемістер мен көкөністерді пастеризациялау үшін); Құрғақ жемістер мен көкөністерді әр түрлі дәрежеде сусыздандырудың ұзақ мерзімді сақталуы үшін (өсімдік материалдарынан ылғалдың ішінара немесе толықтай дерлік шығарылуы үшін жылу мен энергиямен жабдықтаудың дәстүрлі емес көздерін қолданатын жабдық, қоректік заттардың және консерванттардың көп мөлшерде сақталуымен көп немесе дисперсті, көп компонентті өнімдер өндірісін қамтамасыз ету) шикізаттың дәмі мен ұзақ сақтау мерзімі, өнімді экологиялық таза етіп орауға арналған жабдық асе, өздігінен жойылатын біріктірілген материалдар); суық, консерванттар мен ферментативті процестерді қолдана отырып, тазартылмаған жеміс-жидектер мен көкөністердің қайта өңделген өнімдерін өндіру үшін (төмен қуатты кәсіпорындар үшін құрғақ мұзды салқындату жүйесін қолданумен жылдам мұздатылған өнімдердің өндірістік желілері; жоғары қоректік құндылығы бар және маңызды қоректік заттарға теңестірілген тез мұздатылған өнімдер өндірісі үшін); лактоферментті көкөніс шырындары мен сусындар өндірісі); қайталама шикізаттан (соның ішінде мицелиалды целлюлоза саңырауқұлақтарын қолдану арқылы пектин алуға арналған жабдықтар; консервіленген шырын өндірісінің қалдықтарынан еритін балласты заттарға негізделген кешенді тағамдық қоспалар; қайталама шикізатты экстракциялық өңдеуге негізделген хош иісті, бояғыш және қоюландырғыш заттар) арналған ресурстар);

тамақ концентраттарын өндіруде тамақ концентраттарын өндіруге арналған жабдықтар кешендерін дамыту: жоғары қоректік құндылығы бар дәнді дақылдар және жоғары дәрежеде аспаздық дайындалған кептірілген жарма; тез кептірілетін жемістерді, көкөністерді және картоптарды өндіру үшін (салқындатылған кептірілген көкөністер мен лезде картоп өндіруге арналған жабдықты; вакуумды кептіру арқылы жоғары сапалы және ұзақ сақтау мерзімі бар деградацияланған өнімдерді алу үшін); суық криоконцентрация әдісімен қолданылатын шикізат), бірінші және екінші түскі асқа арналған ыдыс-аяқтарды, пісіруді қажет етпейтін жарма, сонымен қатар кисельдердің жаңа түрлері модификацияланған крахмал;

ұзақ мерзімді сақтау өнімдерін өндіруге арналған автоматтандырылған технологиялық желілерді аяқтауға арналған машиналар мен аппараттар; тамақ концентраттарын дайындауды қарқындатуға арналған жабдықтар;

алкоголь мен алкогольді ішімдіктерде

салалар - алкогольді, байытылған және құрғақ өндіруге арналған жабдықты әзірлеу

каротинмен, байытылған ақуыз-көмірсу жемшөп өнімдері, алкоголь өндірісінің қалдықтары (сусындар мен алкогольді тазарту); кәсіпорындағы экологиялық жағдайды жақсартатын, экологиялық таза жабық технологиялық циклы бар сапалы және бәсекеге қабілетті арақ өнімдері; өсімдік материалдарының жекелеген түрлерін өңдеудің мембраналық, физика-химиялық және биологиялық әдістерін қолданатын жалпы және дәрілік және алкогольді ішімдіктер: жоғары тазартылған жоғары концентрацияланған ферменттер, сондай-ақ үшінші ұрпақтың адсорбенттері мен мембраналарын, микробқа қарсы консерванттар мен аминқышқыл қоспаларын қолданып қалдықтарды кәдеге жарату. алкоголь мен басқа да тамақ өнеркәсібінің қайталама ресурстарын өңдеуде жоғары құнды тамақ өнімдерін және басқа биологиялық белсенді заттарды жасау;

шарап өндірісінде - энергия үнемдеуді, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін, өндірістің техникалық және технологиялық деңгейін жоғарылататын, шикізаттың шығынын азайтып, жоғары сапалы бәсекеге қабілетті өнім (жүзім мен жеміс, жарқыраған) өндіруде оның сапасын ұстап тұруды қамтамасыз ететін жабдықтар кешенін дамыту

және газдалған шараптар, коньяктар мен спирттер); зиянды заттардың шығарылуын азайтатын, тамақ және тамақ мақсатындағы шараптық қалдықтарды жоюға арналған жабдық;

алкогольсіз сырада - энергия үнемдеуді, экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін, өндірістің техникалық және технологиялық деңгейін жоғарылататын, шикізаттың шығынын азайтып, жоғары сапалы бәсекеге қабілетті өнімдер (сыра, алкогольсіз сусындар, квас), сыра өндіруге арналған жабдықтар жүйесін дамыту ұзақ мерзімді сақтау (оның ішінде пастерленбеген), қайнату қалдықтарын азық-түлік және тамақтану мақсатына шығару, зиянды заттардың шығарылуын жүзге дейін азайту тұщы сулар; әр түрлі қуаттылықтағы мини-сыра зауыттары; концентраттар, алкогольсіз сусындар мен квас өндіруге арналған жабдықтар кешені

балаларға арналған емдеу-алдын алу шаралары;

ашытқы өнеркәсібінде ұзақ мерзімді сақтау үшін наубайхана ашытқысын өндіруге арналған жабдықтар кешенін дамыту; ашытқы препараттары және крахмалды қалдықтар мен қайта өңдеуші өнеркәсіптің азық-түлік емес қайталама өнімдерін қолдану арқылы күрделі тамақ өнімдері; сығымдалған және кептірілген наубайхананың ашытқысы; наубайхананың ашытқысының биомассасынан тағамдық хош иістендіргіштер мен ақуыз-көмірсуларға арналған қоспалар; ашытқыны кептіруге арналған энергия үнемдейтін жабдық;

ет өнеркәсібінде - мал союға және алғашқы өңдеуге арналған роботты кешендерді дамыту; технологиялық процестердің жоғары тиімділігін, энергияны үнемдеуді, экологиялық қауіпсіздікті, шикізат шығынын азайтуды және ет шикізатын ұсақтау кезінде оның сапасын сақтауды, рецепт компоненттерін мөлшерлеу және тартылған етті араластыру, шұжықтар дайындау және ет шикізаттары мен жартылай фабрикаттарды дайындайтын жабдық кешендері; вакуумды дегидратациялау арқылы ет өнімдерін ұзақ уақыт сақтауға арналған жабдық; нәрестелер үшін емшек сүтін алмастырғыштарды алуға; медициналық, азық-түлік, жем және азық-түлік емес тауарларды шығару мақсатында қайталама шикізатты өңдеуге арналған жабдық;

сүт өнеркәсібінде энергия үнемдеуді, экологиялық қауіпсіздікті, технологиялық процестерді қарқындатуды, шикізат шығынын азайтуға және жоғары сапалы сүт өндірген кезде оның сапасын сақтауға мүмкіндік беретін автоматтандырылған өндіріс желілері мен жабдықтар кешенін дамыту.

сүт консервілері (ішетін сүт, қаймақ, қышқыл сусындар, сүт ұнтағы, қоюландырылған сүт және т.б.); өндірістік желі

биологиялық белсенді қоспалар, тұрақтандырғыштар, емдік-профилактикалық сүт өнімдері;

гетерогенді антиоксиданттар, радиопротекторлар: сүт ақуызына негізделген препараттардың дәрілік формаларын өндіруге арналған жабдық; өнімді қайта өңдеудің толқындық және импульсті әдістерін қолдана отырып, қайталама сүт шикізатынан сүт өнімдерін алу:

май және ірімшік өндірісінде - шикізаттың жаңа түрлерін және сапаны жақсартатын құралдарды қолдана отырып, сэндвич мақсатына арналған май өндіруге арналған жабдықтар кешенін жасау; сүт майын өсімдік майы мен құрғақ плазманың концентраттары бар, ұзақ мерзімді сақтау майларымен, сүт майын құрамдас бөліктерімен алмастыруға негізделген аспаздық майлар (кондитерлік мақсаттар үшін және қуыру үшін); май және оның аналогтары диеталық және емдік мақсаттар; жоғары қоректік және диеталық құндылығы бар табиғи ірімшіктер және ресурстарды үнемдеу технологиясына негізделген қауіпсіз пайдалану; қайталама сүт шикізаты мен оның компоненттерінен жасалған тамақ өнімдері, жартылай фабрикаттар, жем және техникалық препараттар;

тоңазытқыш өндірісінде - мұздатуға, сақтауға және жылытуға мүмкіндік беретін полимерлі материалдарға оралған, тез тоңазытылған дайын ет тағамдарын, қамырдан жасалған өнімдерді өндіруге арналған технологиялық желілер мен жабдықтар кешенін дамыту; мұздатқыштардың көмегімен жартылай фабрикаттардың тез тоңазытылған ет-көкөніс жиынтығы;

балмұздақтың терапевтік және диеталық түрлері, биологиялық белсенді заттарды, жаңа тұрақтандырғыштарды және т.б. қолдана отырып, басқа да қамырланған өнімдер; биотехнологиялық және физикалық әдістерді қолдана отырып ет және сүт өнімдері консервілері (сүзбе қоса алғанда).

Жаңа техникалық шешімдердің аталған негізгі бағыттары тиісті тамақ өнімдері мен өңдеу өнеркәсібіне арналған диплом жобаларының тақырыптарын әзірлеу кезінде негіз ретінде пайдаланылуы керек.

Модельдеу және оңтайландыру. Компьютерлік модельдеу - бұл тамақ технологиялары мен өндірістік жабдықтардың дизайнын зерттеудің қуатты құралы, ол дизайнның негізгі кезеңдерін шикізат пен дайын өнімді ысыраптамай жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Модельдің нақты жағдайларға жақындығы деңгейі математикалық негізделуі керек.

Модельдеу көптеген себептер бойынша қолданылады:

1) көптеген машиналардан, құрылғылардан және жинақтардан тұратын күрделі өндірістік желілердің әрекетін түсіну; 2) белгілі бір жабдықтың нәтижелерін болжау;

3) қолданыстағы өндірістік желінің жұмысын оңтайландыру;

4) процесті басқару жүйесін таңдау.

Компьютерлік модельдеу химиялық және мұнай-химия салаларында, жаңа технологиялық процестерді жобалауда және қолданыстағы процестерді жетілдіруде кеңінен қолданылады [8 - 10].

Компьютерлік модельдеуді қолдану 1950 жылдардың аяғынан бастап жалғасуда. енді ол әмбебап модельдеу бағдарламалық пакет түрін алды, оның ішінен келесі бағдарламалық пакеттерді бөліп алуға болады

әлемдегі жетекші позиция: ASPEN PLUS, HYSIS, CHEMCAD және PRO / II.

Тамақ өнеркәсібінде ASPEN PLUS және SPEEDUP пакеттері кеңінен қолданылды [11]. Бұл пакеттер материалдық және жылу баланстарының тиісті теңдеулері бар технологиялық қондырғылардың, желілер мен жүйелердің жұмысының математикалық модельдерінің блогынан, сонымен қатар блоктан тұрады.

тамақ өнімдері мен оларды өндіруге арналған шикізаттың физика-химиялық қасиеттері. Бұл екі блок бір-бірімен байланысты және процесс барысында болатын өзгерістерді сипаттайды.

Тамақ өндірісінің технологиялық желілерін компьютерлік модельдеуді дамытуда екі кезеңді бөліп қарауға болады, ал қазір біз үшіншісінің қарсаңында тұрмыз. Бұл соңғы кезең алғашқы екі кезеңнен ерекшеленеді, бірінші кезекте модельдеу бізде бар өндірістік желі туралы ақпараттың толық еместігін ескереді, ал проблеманы шешу өндіріс сызығының жұмыс қабілеттілігін (икемділігін) қамтамасыз етуді талап етеді.

Тағам өндірісінің технологиялық желілері, әдетте, қайта өңделеді, олардың құрылымы жабық. Осыған байланысты, жаңа технологиялық сызықтың ешқандай проекциясы жоқ жасай алмайтын материалдық және жылу баланстарын есептеу сызықтық емес алгебралық және дифференциалдық теңдеулер жүйесін шешуге азаяды және күрделі итерациялық процедура болып табылады, әдетте физика-химиялық және математикалық модельдердің сызықтық еместігіне байланысты өте көп уақытты алады. тамақ өндірісінің әртүрлі технологиялық кезеңдерінде жүргізілетін биологиялық процестер.

Компьютерлік модельдеудің нақты өркендеуі дербес компьютерлердің пайда болуынан басталды. Әмбебап модельдеу бағдарламаларын жетілдірудің екінші кезеңінде технологиялық сызықтарды компьютерлік модельдеудің үлкен мүмкіндіктері дизайнерлер үшін дәстүрлі функцияларды компьютерге беруге байланысты емес екендігі анықталды.

материалдық және жылу тепе-теңдіктерін есептеу және басқа функцияларды компьютермен жүзеге асырумен және жаңа есептерді шешумен. Ең бастысы, қолданыстағы өндірістік желілерді басқаруды оңтайландыру функциялары және әсіресе жаңаларын жобалау. Кейбір әмбебап модельдеу бағдарламалары математикалық оңтайландыру модулдерімен жабдықталған, бірақ оларды қолдану сирек кездеседі, көбінесе иллюстрациялық немесе зерттеу.

Компьютерлік модельдеуді дамытудың екінші кезеңінің басталуы жоғарыда аталған әмбебап модельдеу бағдарламаларына оңтайландыру процедуралары енгізілген 1980-жылдардың екінші жартысымен байланысты болуы мүмкін. Олар (модельдеу бағдарламалары) жеке технологиялық процестерді есептеу үшін ғана емес, технологиялық желілердің стационарлық режимдерін оңтайландыру үшін де қолданыла бастады. Дегенмен, осы уақытқа дейін әмбебап модельдеу бағдарламалары технологиялық машиналар мен аппараттарды және ғылымның соңғы жетістіктеріне сәйкес келетін физикалық-химиялық қасиеттер банкін есептеу үшін жиі қолданылады. Мұның себебі баланстық есептеулермен салыстырғанда оңтайландыруды есептеудің математикалық қиындықтары және зерттеушілер мен дизайнерлер үшін оңтайландырудың ерекше функциялары. Бірақ негізгі және негізгі қиындық, біздің ойымызша, оңтайландыру мәселесін шешу қажет болған кездегі ақпараттың ішінара белгісіздігімен байланысты. Белгісіздік әрдайым жобалау сатысында және көбінесе тамақ өндірісінің технологиялық желілерін пайдалану сатысында болады. Ақпараттың анық еместігін ескеру есептердің жаңа математикалық тұжырымдамаларын жасауды, сонымен қатар оларды шешудің жаңа тәсілдері мен әдістерін қажет етеді.

Тамақ өндірісінің технологиялық сызығының материалдық және жылу баланстарының теңдеулер жүйесін жалпы түрде жазамыз:

f_i d , z, y  0 ,i = 1, 2, …,n, (3.1)
мұндағы f_i d , z, y функциялары технологиялық желінің жекелеген машиналары мен аппараттары үшін материалдық және жылу баланстарының теңдеулерінен және олардың арасындағы қатынастардан алынады;

d - технологиялық жабдықтың жобалық айнымалыларының векторы; z - технологиялық сызықтың жұмыс айнымалыларының векторы (технологиялық сызықты пайдалану кезінде тікелей басқаруға болатын айнымалылар векторы); у - мемлекеттік вектор (шоғырлану векторы, технологиялық сатылардың температурасы, ағынның жылдамдығы және т.б.). Әдетте, (3.1) теңдеуінен, у бір мәнді функция ретінде анықталады

d, z: y = y(d, z).

Бұдан басқа, жобалау кезінде әдетте теңдік және / немесе теңсіздік түрінде бірқатар шектеулер сақталуы керек:

g _j d , z   0

және/немесе

g _j  d , z   0 , (3.2)

j  1, 2, ..., m .
Шектеулер технологиялық, техникалық, экономикалық, экологиялық және реттеуші болуы мүмкін. Теңдік түрінде шектеу - бұл мақсатты өнімнің орындалуы.

Сонымен, оңтайландыру үшін технологиялық сызықтың айнымалыларының функциясы ретінде критерий берілуі керек: C (d, z), оны барынша азайтуға немесе көбейту керек. Критерий технологиялық немесе көбінесе экономикалық болуы мүмкін - шығындар немесе пайда төмендейді.

Математикалық тұрғыдан өндіріс сызығын оңтайландыру міндеті (өлшемді азайту жағдайында) идеяда жазылуы мүмкін:

min Cd , z  ,	(3.3)
dD,zZ
gj (d, z) = 0 и/или gj (d, z)  0, j = 1, 2, …, m,	(3.4)

мұндағы C(d, z)  C(d, z, y(d, z)), g_j (d, z)  g_j (d, z, y(d, z)).

Ғылыми және қолданбалы әдебиеттерде (3.3), (3.4) есеп әдетте сызықтық емес бағдарламалау мәселесі деп аталады (НЛП мәселесі). Кең көлемді әдебиеттер осындай мәселелерді шешу әдістеріне арналған [12–14].

Алайда, бұл идеалды жағдайда.Шындығында, жобалау сатысында технологиялық сызықты математикалық сипаттауда әрдайым белгісіздік бар. Соңғысы екі ұрпақтан болуы мүмкін. Олардың кейбіреулері, мысалы, шикізат параметрлері және қоршаған орта температурасы, өзгерістің белгілі бір диапазонында (аралықта) қалып, өндірістік желіні пайдалану кезінде өзгеруі мүмкін. Олар үшін бір мағынаны білдіру мүлдем мүмкін емес. Басқалары іс жүзінде берілген өндіріс сызығы үшін тұрақты болуы мүмкін, бірақ олардың мәндері белгілі бір интервалға дейін ғана белгілі бола алады, мысалы, химиялық кинетика немесе жылу мен масса алмасуының кейбір коэффициенттері. Технологиялық сызықты математикалық сипаттауда екеуін де ескеру үшін C = C(d, z, ), g_j = g_j (d, z, ), j = 1, …, деп есептеп, C және gj-ге байланысты анықталмаған параметрлерді енгізу жеткілікті. , ..., m, мұндағы  бұл әдетте тікбұрышты болып саналатын , берілген аймақтың кез-келген мәндерін алатын (жартылай) белгісіз параметрлер векторы:

  : L V .

(3.5)

Осылайша, (3.3), (3.4) есептердің шешімі вектор қабылдаған мәнге байланысты және ол анықталмайды.

Бұл қиындықты жеңудің дәстүрлі тәсілі келесідей. Белгісіз параметрлер векторына белгілі бір «номиналды» мән беріледі:  = ^N және олар d^N конструктивті айнымалылардың номиналды оңтайлы векторын анықтаумен ^N номиналды есепті шешеді (3.3), (3.4). Осыдан кейін, ерікті түрде (болжанатын процесс және түйсік туралы білімдерге сүйене отырып) «резервтер» k_i (k_i 〉 1) (деп аталады) енгізіледі және жобалау кезінде олар d_i  k_i d_i^N мұндағы d - вектордың компоненті, i = 1, ..., P (реактордың ұзындығы мен диаметрі, жылу алмастырғыштағы жылу алмасу беті, дистилляциялық бағандағы тақталар саны және т.б.).

Бұл тәсілдің кемшіліктері айқын, өйткені ол шешімнің оңтайлылығына, немесе өндірістік сызықты пайдалану кезінде барлық шектеулердің сақталуына кепілдік бермейді. Егер қауіпсіздік факторлары жеткіліксіз болса, онда шектеулер бұзылады, егер тым үлкен болса, онда артық шығындар болады.

Неғұрлым дұрыс және адекватты тәсіл - бұл технологиялық сызық параметрлеріндегі белгісіздік оңтайлы есепті тұжырымдау кезінде ескерілген кезде. Азық-түлік және химиялық технология мәселелеріне бұл тәсіл ең сәтті түрде ұсынылды [15, 16].

(d )  max min max g j (d , z, )  0 ,	(3.6)
 zZ jJ

Ұсынылған тәсілдің мәні келесідей. (3.4) шектеулердің орнына бір шектеулер енгізіледі
мұндағы J = {1, ..., m} - шектеу функциялары үшін көрсеткіштер жиынтығы.

Бұл шектеу икемділік функциясы деп аталады, ал (d)) функциясы икемділік функциясы деп аталады. Егер белгілі бір мән алған d векторы бар өндіріс сызығы шектеуді қанағаттандырса (3.6), онда өндіріс сызығы икемді деп аталады. Икемді өндіріс желісі  белгісіздік аймағынан  кез келген шамада жұмыс істейді.

Оңтайландыру өлшемі ретінде белгілі бір орташа мән қабылданады. Дәлірек айтқанда, бұл С математикалық күту болады көп өлшемді интегралдың өте күрделі есептеулерінің қажеттілігіне әкелетін  из , дейін. Әдетте, тәжірибеде көпөлшемді интеграл терминдердің аз саны бар өлшенген қосындыға жуықтайды.

S
∑wi Cd , z i , i ,	(3.7)

i1

мұндағы ⁱ - «жақындастыру» нүктелері (критерийдің орташа жұмысына қатысатын аймақтың өкілдік нүктелері); S - жуықтау нүктелерінің саны;

wi - салмағы, wi〉w_i 〉 0, _∑w_i  1 . i1

Нәтижесінде келесі екі кезеңді оңтайландыру тапсырмасы алынады:

Мәселенің тұжырымы (3.8) - (3.10) көбінесе өндірістік сызықты белгісіздікпен оңтайландыру кезінде қабылданады. Бұл мәлімдемені құрал-жабдық қорын оңтайлы таңдау деп түсіндіруге болады.

Қазіргі уақытта қарапайым, икемді және қымбат емес әмбебап модельдеу бағдарламаларының қажеттілігіне байланысты бос орын бар сияқты, алгоритмдерді қолдана отырып, білікті пайдаланушыға оңтайландыру мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін өндірістік желілерді оңтайландырудың кең мүмкіндіктері бар. белгілі бір өндірістік желінің ерекшелігін ескере отырып. Бұл бағдарламаларды салыстырмалы түрде беймәлімдік есебімен және икемділік анализімен жабдықтау оңай болуы мүмкін. Мұндай бағдарламалар ASPEN PLUS сияқты қолданыстағы «үлкен» бағдарламаларға пайдалы қосымша болар еді.

Осыған байланысты ROPUD бағдарламасына байланысты дамуды атап өту керек [17]. Бағдарлама есептеу және оңтайландыру мәселелерін шешуге арналған және оны әмбебап бағдарламалар класына жатқызуға болады. Бағдарлама C тілінде жазылған және Visual C ++ ортасында жұмыс істеуге бағытталған.

ROPUD оқшауланған режимде (бірінші) және басқа бағдарламаның (екінші) басқаруындағы жұмыс режимінде жұмыс істей алады. Бағдарлама рекурсивті, яғни. өзі тудыруы мүмкін. Осыған байланысты, ROPUD-ті қолдана отырып, сіз әртүрлі деңгейлерді қоса, әртүрлі декомпозициялық іздеу стратегияларын жүзеге асыра аласыз. Пайдаланушыдан тек тілде жазу талап етіледі

Адаптер функциялары өте қарапайым. Ажырату іздеу стратегияларын (соның ішінде көп деңгейлі) пайдалану мүмкіндігі ROPUD-тің маңызды сипаттамасы болып табылады, бұл сізге оңтайландырылған өндіріс желісінің ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік береді.

жүктеу 1,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: