С. А. Козлова, Т. А. Куликова

41
Бұрынғы ұрпақтардан алынған нәрселерді негізге алып, 
балаларды өмірге дайындау тәжірибесін талдай отырып, 
Я.А.Коменский оқу-тәрбие үдерісінің объективті заңдылықтары 
бар деген қорытындыға келді, қысқа мерзімді емес, ұзақ 
мерзімді перспективалық маңызы бар білім беру және тәрбиелеу 
ережелерін қалыптастырды. Өзінің бүкіл өмірінің басты кітабы 
«Ұлы дидактикада» (1654), Я.А. Коменский оқу үдерісінің 
теориялық негіздерін баяндады, оның үлгісімен ЖОО-да, 
колледжде, мектепте, мектепке дейінгі мекемеде әлі күнге дейін 
білім беру үдерісі құрылады. 
Я.А.Коменскийдің 
ғылыми 
еңбектерінен 
классикалық 
педагогикалық теорияның қарқынды даму кезеңі басталады. 
Кейінгі педагог-классиктердің керемет топтамасы (Дж. Локк, 
Ж.Ж.Руссо, И.Г. Песталоцци және басқалар) білім беру мен 
оқытудың теориялық мәселелерін әзірлеуді айтарлықтай 
жақсартты. 
Классикалық педагогиканы құруға біздің отандастарымыз 
лайықты 
үлес 
қосты: 
В.Г. 
Белинский, 
А.И.Герцен, 
Н.Г.Чернышевский, 
Н.А.Добролюбов, 
Л.Н.Толстой, 
Н.И.Пирогов. Орыс педагогикасына бүкіл әлемдік атақты 
К.Д.Ушинский (1824-1871) әкелді. Ол тұлғаны дамытудың 
үйлесімді 
психологиялық-педагогикалық 
тұжырымдамасын 
және оның негізінде тәрбиелеу және білім беру теориясын 
құрды. 
Алдымен жаратылыстану, физика, математика саласындағы 
жетістіктерімен ерекшеленген XIX ғасыр педагогикалық 
ғылымның дамуы үшін да қолайлы болды. Осы кезеңде ол 
тәрбие беру мен оқыту үдерісінің заңдылықтарын түсіну үшін 
фактілер мен құбылыстардың сипаттамасынан көтеріліп, дербес 
ғылыми пән ретінде қарқынды дамиды. 
Педагогика ішінде білімнің саралануы байқалады, оның 
мектепке дейінгі педагогика сынды жеке бөліктері бөлініп, 
ерекшеленеді. 
ХІХ ғасыр қарқынды әлеуметтік-саяси өзгерістерімен 
көптеген елдерде педагогиканың алдына адамды жаңа қоғамда 
тәрбиелеу мәселесін қойды. Оны С.Т.Шацкий, П.П.Блонский 
зерттеді. Н.К.Крупскаяның теориялық еңбектері (1869-1939) 
педагогикалық мәселелердің кең ауқымын, соның ішінде, 
мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуге тікелей қатысы 
барларды да қамтиды. А.С.Макаренко (1888—1939) ілімінің 

42
өзегі – тәрбие беретін ұжымның теориясы. Макаренко, сондай-
ақ, отбасылық тәрбиенің маңызды мәселелерін анықтады. 
Тәрбие беру мен оқытудың адамгершілік сипаты, тұлғаға 
құнттап 
қарау 
– 
В.А.Сухомлинскийдің 
(1918-1970) 
педагогикалық ілімнің ой өзегі осында. 
Сонымен, педагогиканың ғылым ретінде пайда болуы және 
дамуы қоғамның жаңа ұрпақты материалдық және рухани 
құндылықтарды 
жасауға 
қатысуға 
даярлаудың 
тарихи 
тәжірибесін зерделеп, жалпылауға практикалық қажеттілігімен 
байланысты.

жүктеу 4,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: