С. А. Козлова, Т. А. Куликова

жүктеу 4,62 Mb.

Pdf просмотр

бет	22/298
Дата	11.02.2023
өлшемі	4,62 Mb.
	#41256

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 298

Кітап мектепке дейінгі тәрбие

ПЕДАГОГИКА – ҒЫЛЫМ
Педагогиканың ғылым ретінде пайда болуы және
қалыптасуы
«Педагогика» сөзі антика заманында пайда болды және
жалпы қолданатын лексикада мықты орнын тауып, өткен
мыңжылдықтарда әртүрлі тілдерде сөйлей бастады. Оларды тек
қана мамандар ғана емес, сонымен қатар, педагогикалық
мамандықтан алшақ адамдар да пайдаланады.
«Педагогика» сөзінің осылайша кең таралуы оның
мағынасының әр түрлілігінде. Ол екі мағынаны қамтиды:
■
педагогика — практикалық іс-әрекеттің саласы, өнер;
■
педагогика – ғылыми білім саласы, ғылым.
«Педагогика»
сөзі
бірінші
мағынасында
екіншісіне
қарағанда, ертерек қолданыла бастады. Адамзат өскелең
ұрпақтың
тәрбие
беру
және
оқыту
тәжірибесімен
мыңжылдықтар бойы байытылып отырды. Осы тарихи
тәжірибені түсінуге, жүйелеуге және осы негізде білім беру мен
оқытудың заңдылықтарын анықтауға арналған ғылыми
педагогика бірнеше ғасырдан кейін пайда болды. Сондықтан
педагогика – бұл ежелгі ғылымдар арасында, мысалы,
философия, медицина, геометрия, астрономияны алсақ,
салыстырмалы түрде жас ғылым.
Балаларды өмірге дайындау, оларға жинақталған тәжірибені
жеткізу қажеттілігі адамзатта ежелгі уақытта пайда болды.
Бастапқыда ол қауымда табиғи өмір сүру барысында, содан
кейін үлкендер үйретіп, көрсеткенде, еңбекке баулып, қажетті
дағдыларды сіңіре отырып, өз үлгісімен тарту барысында
отбасыларда жүзеге асырылды.
Мәдениеттің дамуымен, құлдық қалыптастыруға көшудің
арқасында туындаған щаруашылық және экономикалық өмірдегі
өзгерістермен байланысты жас ұрпақты оқыту және тәрбиелеу
үшін арнайы ұйымдастырылған оқу орындарын құру қажеттілігі
пайда болады. Осы қажеттілікке жауап ретінде
мектеп
пайда
болады (Ежелгі Шығыс, шамамен б.з.б. 5-ші мыңжылдықта).
Алғашқы мектептерді ғибадатханаларда, монастырьлерде

37
ғибадат етушілер ашты, себебі дін тәрбие беру идеалының
тасымалдаушысы болды. Содан кейін әртүрлі үлгідегі мектептер
ашылды, олар оқытудың мазмұны және әдістемесімен
ерекшеленді. Ежелгі мектептерде оқыту мазмұны кеңінен
ұсынылды: оқу және жазу сауаттылығы, математика, музыка,
этика, салт жоралары, дене жаттығулары, поэтика, логика және
басқалар.
Оқытудың сипаты мен ауқымы оқушылардың әлеуметтік
жағдайымен
(вельможалардың,
дінбасыларының,
шенеуніктердің,
қолөнершілердің,
бақташылардың,
балықшылардың, тіпті құллардың), сондай-ақ,белгілі бір елде
болған мәдени және этникалық дәстүрлермен анықталды.
Жазғыштар, суретшілер, мұғалімдерді даярлайтын «кәсіби
бағдары» бар мектептер болды.
Тәрбиелеу және оқыту үрістерін ұйымдастыру, олардың
мазмұны белгілі елде қалыптасқан қоғамдық жағдайлардың
ерекшеліктерімен анықталды. Педагогика тарихына Ежелгі
Грецияда антика уақытында (б.з.б. ҮІ-ІҮ ғғ.) қалыптасқан екі
тәрбие жүйесі енді:

жүктеу 4,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 298