С. А. Козлова, Т. А. Куликова

жүктеу 4,62 Mb.

Pdf просмотр

бет	142/298
Дата	11.02.2023
өлшемі	4,62 Mb.
	#41256

1 ... 138 139 140 141 142 143 144 145 ... 298

Кітап мектепке дейінгі тәрбие

Көркемдік құралдар:
көркем әдебиет, музыка, бейнелеу
өнері.
Осы құралдар тобының көмегімен балаларда еңбек
мазмұны туралы, адамдардың жұмысқа деген көзқарасы туралы,
басқа адамдардың еңбегін қоршаған орта қалай бағалайтыны
туралы түсінік қалыптасады. Бұл құралдар адамгершілік
сезімдер мен қарым-қатынастарды қалыптастыруға көмектеседі.
Мектеп жасына дейінгі балаларды еңбекке тәрбиелеудегі
көркемдік құралдардың рөлі ерекше. Адамды музыка, әңгіме,
ертегі тыңдап отырып немесе еңбек туралы суретті қарап
отырып еңбекке баули алмайсыз. Дегенмен, көркемдік құралдар
арқылы балалардың жұмысқа деген қызығушылығын, жұмыс
істейтін адамдарға ұқсас болуды қалауын тудыруға, адамдар
еңбегінің маңыздылығын және әлеуметтік мәнін түсіндіруге
болады.
Тәрбиеші балалармен жұмыс істегенде күн сайын
мақал –
мәтелдерді
қолданады. Бұл «халық даналығындағы інжу-
маржандар» оған баланы мақтауға және жігерлендіруге
көмектеседі («Кішкентай ғана болса да, өзі батыл», «Көз –
қорқақ, қол - батыр»), жалқаулыққа деген көзқарасты айту
(«Жалқау Федордың сылтауы бітпес», «Диқан нанын жейді,
жалқау арын жейді», «Жалқау қолдар біреудің еңбегін жақсы
көреді», «Іскердің іші пыспас»), еңбектің маңыздылығын
көрсету («Адамды түсіне қарап таныма, ісіне қарап таны»,
«Ащы еңбекке тұщы нан»). Мақалды бала ақыл ретінде
қабылдамайды, сондықтан да ол тәрбие құралы ретінде тиімді.
Еңбектің моральдық құны
ертегілерде де
бекітілген.
Көптеген халық ертегілерінде жағымды кейіпкер, әдетте,
еңбекқор, басқа адамға көмектесуге дайын, сондықтан, ақыр

226
соңында, махаббат, байлық, тану арқылы марапатталады.
Авторлық көркем шығармаларда еңбекке деген көзқарас
адамның маңызды қызметі ретінде көрініс табады («Кім болу
керек?»В. Маяковский, «Сенде не бар?» С. Михалков), еңбек
үдерісі көрсетіледі («Сіздің кітапты қалай басып шығарды»С.
Маршак, «Шай жөнінде»,«Мақта қалай бұтада өседі» А. Ивича
және т.б.), адамның еңбекке деген көзқарасын, өз мамандығына
деген сүйіспеншілігін, қайсарлық пен қайырымдылықты
сипаттайды («Олар қандай поляршы» А. Членова, «Боран
арқылы» И. Винокурова).
Энциклопедиялық әдебиеттер де маңызды, олардан балалар
әртүрлі кәсіптердің пайда болуы туралы, сондай-ақ киімдерді,
заттарды жасау үдерісі туралы, еңбектері адамзаттың ілгері
басуына әсер еткен белгілі адамдар туралы біледі. Көркем
шығармалардың
арқасында
еңбектің
пайдасы,
әртүрлі
мамандықтар иелерінің өзара байланысы мен өзара көмек
көрсетуі туралы қорытынды жасауға болады. Мысалы,
Ю.Тувимның «Барлығы бәріүшін» өлең жолдары:
Тас қалаушы тұрғын үйлер салғанда,
Ал тігінші тігін тігер оларға.
Тігін тігіп, жұмыс жасау үшін де
Жылы жайсыз жағдайы оның болар
ма?
Қалар еді тас қалаушы киімсіз,
Шебер қолдар киім тігіп бермесе.
Керек-ақ қой жұмыс жасау үшін де
Суық күнде жылы күрте, кеудеше.
Ал наубайшы талап етер етікшіден,
Етік тігіп берші деп мерзімімен.
Етікші аш жүрсе нан жеместен,
Не пайда дүниенің кеңдігінен.
Ойлап тұрсаң, бәріде керек екен
Атқарған жұмыстары әр адамның.
Сондықтан тату болып, еңбектеніп,
Қызығын бір көргейсің бұл ғаламның.
Балаларға еңбек туралы

жүктеу 4,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 138 139 140 141 142 143 144 145 ... 298