Росток 08 indd

№8 (880) тамыз-қыркүйек 2012 жыл

Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озады. 

Одан басқа нәрсемен оздым ғой демектің бәрі де - ақымақшылық. 

Абай Құнанбаев

80

жыл

1 сентября - День знаний

Белгілі ғалым-тарихшы 

білім ордасында

2 бет

Кешегі оқушы - 

бүгінгі студент 

7 бет

Приветствуем тебя, 

ПЕРВОКУРСНИК!

11 стр.

20 қадам

10 бет

АТА ЗАҢ - кемел 

болашақтың кепілі 

3 бет

«Казахстан на пути 

к обществу знаний»

5 стр.

АНОНС:

1 сентября в ЗКГУ им. М.Утемисова состоя-

лась  торжественная  линейка,  посвященная 

Дню Знаний. Главными виновниками праздни-

ка, вот уже 80 лет подряд, стали те, кто впервые 

переступят  порог  университета  в  качестве 

студента – первокурсники.

В   т о р ж е с т в е   п р и н я л и   у ч а с т и е 

профессорско-преподавательский  состав 

во главе с 

ректором ЗКГУ А.С.Имангалиевым, 

ветераны  Великой  Отечественной  войны 

и труда, студенты, родители. Поздравить с 

праздником пришли 

директор областной шко-

лы для одаренных в спорте детей, чемпион 

Азии по самбо М.Жакенов, директор школы 

олимпийского  резерва,  чемпион  мира  по 

самбо К.С.Жетписов, мастер спорта РК, при-

зер  III  Летней  Студенческой  Спартакиады 

РК,  участник  Лондонской  Олимпиады 

Г.Н.Шейко.

В  своей  поздравительной  речи  ректор 

ЗКГУ,  доктор  педагогических  наук,  академик 

А.С.Имангалиев сказал:

-Для нас этот учебный год является осо-

бым, юбилейным: Западно-Казахстанский госу-

дарственный университет им. М.Утемисова че-

рез месяц отметит свое 80-летие. Мы гордимся 

историей университета, нашими выпускниками 

и  педагогами,  внесшими  достойный  вклад  в 

становление и развитие вуза.

Он отметил, что за 80 лет вузом выпущено 

более 70 тысяч  специалистов, отличающихся 

профессионализмом  и  безупречной  репута-

цией  в  обществе.  Обращаясь  к  первокурс-

никам,  он  пожелал  быть  достойными  своих 

предшественников.

Свои поздравления выразили преподава-

тели, ветераны, студенты ЗКГУ.

Почетное  право  внести  Флаг,  Эмблему 

ЗКГУ  предоставили 

студенческому  декану 

естественно-математического факультета, 

призеру  республиканских  олимпиад,  сту-

денту  специальности  «химия»  Куанышу 

Еслямову, студенческому декану факульте-

та культуры и искусства, студенту 4 курса 

Алпамысу Шаримову, студенческому дека-

ну  исторического  факультета,  командиру 

студенческого  трудового  отряда  «Жасыл 

Ел» Ботагоз Баянгалиевой.

По окончании торжества кураторы провели 

для первокурсников первый урок, который был 

посвящен Конституции РК и Дню Знаний.

П о р а д о в а т ь с я   з а   д о ч ь ,   А й д а н у 

Сатыбалдиеву,  поступившую  на  факультет 

культуры и искусства, из Атырауской области 

приехали ее близкие. По словам отца Карима 

Сарсенова, они впервые в Уральске, в универ-

ситете  их  встретили  очень  тепло.  Особенно 

впечатлены  военно-историческим  музеем 

и  лично  познакомились  с  его  директором 

П.Р.Букаткиным, который провел экскурсию и 

рассказал много интересного об уральцах и о 

годах войны.

-Я рад, что моя дочь выбрала именно этот 

университет, - сказал К.Сарсенов.

Құрметті ұстаздар, 

қымбатты студенттер!

Сіздерді  бүгінгі  жарқын  да  қуанышты,  айтулы  мереке  –  Білім 

күнімен құттықтаймын! 

Биылғы білім күні біз үшін, біздің қара шаңырақ үшін ерекше, маңызы 

жоғары мереке болып отыр. Ерекшелігі сол, бұл мейрам М.Өтемісов 

а тындағы  Ба тыс  Қ а за қста н  мемлекеттік  унив ер ситетінің 

80  жылдық  мерейтойымен  тұспа-тұс  келіп  отыр.  Осы  орайда, 

қасиетті білім ордасының табалдырығына жаңа қадам жасап жатқан 

1  курс  студенттеріне  және  жалпы  білім  мен  ғылымға  құштар 

білімгерлер  қауымына  білім  жолындағы  қадамдарыңыз  болашақта 

білім алуларыңыз бен дамуларыңызға негіз бола алсын дегім келеді. 

Білім  жадыны  емес,  ойды  жүзеге  асырғанда  ғана  білім  бола  алады, 

сондықтан да сіздерге күш-жігер, шабыт және табандылық тілеймін. 

Университет жолы Сіздер үшін тек жетістік пен жеміс әкелсін.

Білім  –  тамыры  терең,  танымы  мол  ерекше  ұғым.  Оны  игеру 

кім-кімнен де ынта мен ықыласты, сабыр мен саналы еңбекті талап 

ететін дара дүние. Аяулы ұстаздар, білімді ұрпақ, тәлімді шәкірт, 

зерделі буын қалыптастыруда қосар үлестеріңіздің салмағы зор болып, 

істеріңіз сәтті болғай деймін!

Мерекелеріңіз құтты болсын!

Ізгі тілекпен, М.Өтемісов атындағы БҚМУ ректоры, 

академик Асхат Сәлімұлы ИМАнғАлИев

№ 8 (880) тамыз-қыркүйек 2012 жыл

2

университет тынысы

На пути к обществу 

всеобщего труда

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінде белгілі 

ғалым,  тарих  ғылымдарының  докторы,  әл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық 

университетінің профессоры Жұмағұлов Қалқаман Тұрсынұлымен кездесу бо-

лып өтті.

Белгілі ғалым-тарихшы 

білім ордасында

Кездесудің  негізгі  бағыты  европалық 

жоғары оқу орындарында тарих пәнін ғылыми 

тұрғыдан оқыту, ғылыми-әдістемелік жұмыстар 

жүргізу  төңірегінде  болды.  Университет 

туралы,  онда  жүргізіліп  жатқан  жұмыстар 

жөнінде  толық  мәліметтер  беру  мақсатында 

жиынға  қатысушылар  назарына  бейнеролик 

ұсынылды. 

Жұмағұлов  Қалқаман  Тұрсынұлы  1948 

жылы 1 қаңтарда Талдықорған облысы Қапал 

ауданы  Арасан  селосында  дүиеге  келген.  11 

жылдық  мектепті  аяқтап,  бұрынғы  С.М.Киров 

атындағы  Қазақ  мемлекеттік  университетінің 

тарих  факультетіндегі  арнайы  бөлімге  оқуға 

түседі. 1972 жылы 6 жылдық арнайы бөлімді 

үздік бітіргеннен кейін жалпы тарих кафедрасы-

на оқытушылық қызметке қалдырылады. Содан 

бері  өзі  білім  алған  қара  шаңырақта  қызмет 

еткеніне  39  жыл  болса,  ғылыми  жұмыспен 

айналысқанына 40 жылдан астам уақыт өткен, 

ол  өзінің  кәсіби  өсу  жолында  ассистенттен 

профессорға,  факультет  деканы,  кафедра 

меңгерушісіне  дейінгі  барлық  сатылардан 

өткен.  Кандидаттық,  докторлық  диссерта-

цияларын сәтті қорғаған, әлеуметтік ғылымдар 

академиясының  академигі,  ҚР  гуманитарлық 

ғылымдар  академиясының  академигі  болып 

сайланған.

Сөз  кезегін  алған  Қалқаман  Тұрсынұлы 

ұстаздарды  еліміздегі  айтулы  мереке  – 

Елбасының  және  Астананың  туған  күнімен 

құттықтап,  мереке  күнімен  тұспа-тұс  келіп 

отырған  бұл  кездесудің  маңызы  жоғары 

екендігін  айтып  өтті  және  батыс  өңіріндегі 

М.Өтемісов  атындағы  Батыс  Қазақстан 

мемлекеттік университеті -  бүкіл республика 

жұртшылығына  аты  мәлім  білім  ордасы.  Бұл 

қара  шаңырақ  әл-Фараби  атындағы  Қазақ 

ұлттық  университетінен  де  бұрын  құрылған 

екен.  Осы  жылдар  ішінде  тарихи,  ғылыми 

орталықтың қол жеткізген жетістіктері аз емес 

екен,  келешекте  де  ірі  табыстарға  кенеле 

берулеріңізге шын жүректен тілек білдіремін,-

деп лебізін білдірді.

Ғұндардың тарихы мен түркі әлемін зертте-

уге зор үлес қосып, көптеген ғылыми еңбектерді 

жарыққа  шығарған  белгілі  ғалым-тарихшы  

еліміздің  ғана  емес,  шет  елдердің  де,  соның 

ішінде  Германияның,  Италияның  жоғары  оқу 

орындарында үлкен маңызға ие дәрістер оқып 

жүр.  «Орта  ғасырлар  тарихы»,  «Дүниежүзі 

тарихының теориялық және өзекті проблема-

лары» және магистранттар үшін «Евразияның 

дамуы  мен  тарихындағы  ғұндар»,    ІV-Vғғ. 

Европадағы  ғұндар  тарихының  мәселелері», 

т.б. тақырыптарда дәрістер оқиды. 

Германиядағы  Геттинген  университетінің, 

республика дағы  Қорқыт-ата  атындағы 

Қызылорда  университетінің,  Қ.А.Яссауи 

а т ы н д а ғ ы   Х а л ы қ а р а л ы қ   Қ а з а қ -т ү р і к 

университетінің, М.Әуезов атындағы Оңтүстік 

Қазақстан  мемлекеттік  университетінің, 

І.Жансүгіров атындағы Жетісу университетінің 

құрметті  профессоры  атанған  Қалқаман 

Тұрсынұлы  өзі зерттеулер жүргізіп жүрген орта 

ғасырлар  тарихына,  орта  ғасырлар  дәуірінің 

басталуына,  ғұндар  мен  сарматтар,  славян-

дар, балтықтар арасындағы шайқасқа, тарихи 

жағдайларға  тоқталып,  ұлы  қоныс  аудару 

қозғалысының жаңа өркениетке, орта ғасырлар 

өркениетіне  жол  ашуға  себепші  болғанын, 

соның  нәтижесінде  Европа  елдерінің  дамуы 

жақсы  жолға  қойыла  бастағанын  баяндап 

берді.

Бүгінгі  күннің  өзекті  мәселелерінің  біріне 

айналған  тақырып  -  тарихшыларға  қолдау 

қажет екендігін, тарих мамандығына грант са-

нын көбейту керектігін де тілге тиек етті  және 

бұл сұрақты министрлерге де құлаққағыс етіп 

жүрмін,- дейді ғалым.

Қазақстан тарихын да жақсы жолға қоюымыз 

керек және дүниежүзі тарихын да тыс қалдыруға 

болмайды.    Мәселен,  Германиядан  мысал 

келтіретін  болсам,  олар  Германия  тарихын 

Европа тарихынан жеке алып оқымайды, олар 

Германия тарихын басынан бастап, күні бүгінге 

дейін тек Европа тарихымен байланыстырады, 

әлем тарихының барлық жағымен айналысады, 

мәселен славянтану, Араб елдерінің тарихы, 

Оңтүстік Америка, Солтүстік Америка тарихы, 

оңтүстік-шығыс Азия тарихы, түркология секілді 

көптеген  мәселелермен  айналысады-,  дей 

келіп,  Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Түркістанда 

зиялы  қауыммен  кездесуде  «біздің  тарихы-

мыз сақтардан, ғұндардан басталатындығын, 

сондықтан  Аттилла  –  біздің  бабамыз»  деген 

ойын құптайтындығын жеткізді. 

Қалқаман Тұрсынұлы -  қазақ, орыс, неміс 

тілінде жарияланған 230-дан астам жұмыстың 

авторы.  Оның  ішінде  монографиялары  да 

бар.  Профессор  Қ.Т.Жұмағұловтың  ғылыми 

жетістігі  бірнеше  рет  халықаралық  ғылыми 

гранттармен  аталып  өтті:  ол  –  халықаралық 

грантқа  (Германия)  алты  мәрте  ие  болған 

Қазақстандағы  бірден-бір  ғалым  (1995,  1997, 

1999, 2003, 2007, 2011). 

М.Өтемісов  атындағы    БҚМУ  ректоры, 

академик  А.С.Иманғалиев  мұндай  маңызды 

кездесулер  студенттер  мен  магистранттар 

үшін  өте  қажет,  әрі  мұндай  шаралардың 

жастарға беретіні мол екендігін алға тартып, 

Қалқаман  Тұрсынұлымен  былтырғы  жылы 

кездесу өткізілсе, бүгінгі іс-шара соның жемісті 

жалғасы,- деп атап өтті. 

–  Жұмағұлов  Қалқаман  Тұрсынұлының 

тарих ғылымына қосып жүрген үлесі ұшан-теңіз, 

ол  -  Қазақстанды,    қазақстандық  ғылымды, 

тарихты    әлемге  таныстыруға  себеп  болып 

жүрген ғалым-тарихшы. Қол жеткізген табыс-

тары  мен  сүбелі  жетістіктері  осы  салада 

қызмет жасаған еңбегінің жемісті нәтижесі деп 

білеміз,-деп өз ойымен бөлісті Асхат Сәлімұлы 

және  университетімізде  де  дәрістер  оқып, 

шеберлік-кластарын  өткізіп  тұрса  нұр  үстіне 

нұр  болатындығын  және  университетіміздің 

оқытушылары  мен  студенттер  қауымы  үнемі  

қуанышпен қарсы алатындығын жеткізді.

Кездесу  кешінде  Қалқаман  Тұрсынұлына 

«БҚМУ-дың  Құрметті  профессоры»  атағы  

беріліп, университет ректоры профессор ман-

тиясын кигізді.

«Құрмет»  орденінің  иегері,  «ҚР  ғылымын 

дамытуға  қосқан  үлесі  үшін»  төсбелгі  иегері, 

«ҚР білім беру ісінің үздігі»,   «Ы.Алтынсарин» 

медальдардың иегері , есімі Қазақстанға ғана 

емес, шет мемлекеттерге де мәшһүр болған, 

қазақтан шыққан алғашқы тарихшы-медиевист 

Жұмағұлов Бақытжан Тұрсынұлынан дәрістер 

тыңдау  студенттер  мен  жас  ұстаздар  үшін 

артық  болмасы  анық.  Жастарға  терең  ой  та-

стайтын тарихи мәліметтер мен тарихи шолу-

лардан тұратын деректер жастарымызға жаңа 

серпін тастағаны айқын.

С.БеккУжИевА

27 июля в ЗКГУ им. М.Утемисова состоялся круглый стол, посвященный об-

суждению опубликованного в СМИ обращения Президента страны Н.Назарбаева 

«Социальная  модернизация  Казахстана:  20  шагов  к  Обществу  Всеобщего 

Труда».

О необходимости и своевременности перехода к обществу всеобщего труда говорили участ-

ники круглого стола: руководитель отдела общественно-политической работы Г.Шахниязова, 

старший преподаватель кафедры всемирной истории и социально-политических дисциплин 

Т.Т.Шайхиев, проректор по воспитательной работе и социальным вопросам Т.М.Даришева. 

В поддержку национальной идеи перехода к обществу всеобщего труда высказались завка-

федрой казахской филологии, кандидат филологических наук 

А.Ы.Мамыров, завкафедрой 

географии, кандидат географических наук, доцент 

в.И.Амельченко. От имени молодежи свое 

мнение высказала студентка 3 курса ЗКГУ Ботагоз Баянгалиева. В обсуждении Поручений 

приняли участие преподаватели университета.

В новом 2012-2013 учебном году в Западно-Казахстанском государственном 

университете им. М.Утемисова запускаются два экспериментальных проекта, 

утвержденных Министерством образования и науки Республики Казахстан. Наш 

университет вошел в перечень вузов страны, осуществляющих программы в 

режиме эксперимента.

Программа полиязычия в действии

Как  было  сказано  в  докладе  ректора 

ЗКГУ  им.  М.Утемисова  А.С.Имангалиева 

«Реализация  полиязычного  образования  в 

Западно-Казахстанском  государственном 

университете им. М.Утемисова», «интеграция 

в  мировое  экономическое  пространство  не 

представляется возможной без знания мировых 

языков, в частности английского языка».

-Проблема языковой ситуации современно-

го Казахстана отражена в Послании Президента 

Республики Казахстан Н.А.Назарбаева «Новый 

Казахстан  в  новом  мире»,  где  в  целях  обе-

спечения конкурентоспособности страны и ее 

граждан предложена поэтапная реализация 

культурного  проекта  «Триединство  языков», 

согласно которому необходимо развитие трех 

языков: казахского - как государственного языка, 

русского как языка межнационального общения 

и английского как языка успешной интеграции в 

глобальную экономику. В этих условиях актуа-

лизируется проблема становления и развития 

полиязычного образования.

На базе 2-го курса специальностей «Физика» 

и «Математика» открыто специальное отделе-

ние с английским языком обучения: две группы 

по 8 студентов по специальностям 5В010900 

– «Математика» и 5В011000 – «Физика». Отбор 

шел  из  числа  студентов,  в  должной  мере 

владеющих английским языком. Цель экспе-

риментальной образовательной программы – 

подготовка учителей физики и математики, кон-

курентоспособных на международном уровне. 

Согласно программе на казахском языке будут 

вестись 42% дисциплин, на русском – 40% и на 

английском языке – 18%. По мере продолжения 

проекта предполагается равномерное процент-

ное содержание дисциплин.

Еще одним нововведением является ис-

пользование в учебном процессе образова-

тельных программ, разработанных совместно 

с  зарубежными  вузами-партнерами.  Так,  на 

специальности «Математика», начиная с перво-

го курса, студенты будут заниматься по програм-

ме, разработанной с университетом им. Отто 

фон Герике (г. Магдебург, Германия), «Физика» 

- с университетом им. Казимира Великого (г. 

Быдгощ, Польша).

Данные  программы  будут  значительно 

отличаться от программ, утвержденных МОН 

РК. В  частности, будут  сокращены общеоб-

разовательные программы. Целью нововведе-

ний является осуществление академической 

мобильности и связано с вхождением казах-

станских вузов в европейское образовательное 

пространство.

- Новая программа – это всегда волнительно 

и большая ответственность для преподавате-

ля, - делится своими мыслями 

заведующая 

кафедрой «Физика и математика» Айман 

Амангельдиевна Кульжумиева. – Предстоит 

большая работа всей кафедры. Сократится 

количество экзаменов, поскольку новая про-

грамма предусматривает обучение по модулям, 

в которые объединены родственные дисципли-

ны. Но это ни в коем случае не отразится на 

содержании.

В рамках погружения в европейское образо-

вательное пространство для чтения лекций на 

английском языке в 2012-2013 учебном году будут 

приглашены Рrof. Klaus Deckelnick – заместитель 

директора института математики университета 

им. Отто фон Герике. (г.Магдебург, Германия), Рrof. 

Kazimierz Fabisiak – директор института физики,  

dr. Filip Pawtowski и prof. Piotr Sworowcki - директор 

института математики университета Казимира 

Великого (г. Быдгощ, Польша).

В новом учебном году будет продолжено 

осуществление  программы  академической 

мобильности с обучением студентов в европей-

ских вузах, обеспечиваемое республиканским и 

внутривузовским финансированием, а также на 

основе спонсорской помощи КПО б.в.