«роль транспортной науки и образования в реализации пяти институциональных реформ», посвященной
жүктеу 15,03 Mb. Pdf просмотр
|
|
УДК 577.4:628.515
Абдрешов Ш.А. – аға оқытушы, М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) Нариман Ш. – студент, М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.)
«ШЧ-38 АРЫС ДАБЫЛ ЖӘНЕ БАЙЛАНЫСЫНЫҢ ДИСТАНЦИЯСЫ» КӨЗДЕРІНЕН ЗИЯНДЫ ЗАТТАРЫНЫҢ ШЫҒАРЫНДЫСЫН ТӨМЕНДЕТУ БОЙЫНША ІС-ШАРАЛАР ӘЗІРЛЕУ
Ауа бассейнін қорғау шаралары. Олардың ішінде ауа бассейніндегі зиянды заттектердің шекті рауалы концентрациясы, оған зиянды физикалық əсер етудің дəрежесі белгіленген. Орналастыру мен жобалау, құрылыс пен өндірістердің эксплуатацияға енгізу, атмосфералық ауаға əсер ететін құрылғылар мен басқа объектілер шарттары белгіленген. Атмосфералық ауаға зиянды əсерлердің мемлекеттік есебінің құқықтық сұрақтары көрсетілген. Сонымен қатар, атмосфералық ауаны қорғау сапасындағы байқау мен бақылау сұрақтары да қозғалған. Атмосфераның зиянды заттектермен ластануын төмендету - қоршаған ортаны қорғаудың алғашқы міндеттерінің бірі. Қазақстанның табиғи ресурстары қазіргі жəне болашақ ұрпақтарымыздың аса бағалы байлығы болып табылады, оларды тиімді жəне экологияға қауіпсіз етіп пайдаланғанда ғана біз берік дами аламыз. Қазақстан Республикасы Президенті басшылығымен өткен елдің қауіпсіздік кеңесі отырысында шешімдер мен əрекеттерді талап ететін негізгі сұрақ экологиялық қауіпсіздік болып табылды. Бүгінде бұл сұрақ бүкіл əлем үшін маңызды болып саналады, жаңа мыңжылдық аясында əлем бірнеше қиындықтарға кездесуі мүмкін, сондықтан олрады шешпей жатып əрі қарай даму мүмкін емес. Осыған орай арыс теміржол вокзалы аймағындағы экологиялық жағдай транспорттар мен кəсіпорындардың өндірісті іс-əрекетіне байланысты анықталады. Солардың бірі- «Арыс дабыл жəне байланыс дистанциясы». Механикалық дөңістен 1,1607568 т/жыл; Арыс станциясының ЭО посты дөңіс паркіндегі электромеханиктер жылыту будкасынан 0,651548 т/жыл; Арыс станциясының ЭО посты оңтүстік ауызныңдағы жылыту будкасынан 0,651548 т/жыл; Арыс станциясының ЭО посты солтүстік ауызныңдағы жылыту будкасынан 0,651548 т/жыл екендігін көрсетілді. Санитарлы қорғау аймағының нормативті өлшемі -50метр. СҚА шекарасында тұрғын жайлар мен емдеу мекемелері жоқ, санитарлы алшақтық 100 метр аралығында. Арыс дабыл жəне байланыс дистанциясы» шығарынды көздерінен атмосфераға барлығы 12 зиянды заттар бөлінеді:азот оксиді,азоттың қос оксиді, алкандар,альдегидтер, күкірт оксиді,көміртек оксиді, май буы, сілтібуы, фторлы сутек,бензапирен,салынды
117
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ заттар, марганец оксиді, темір оксиді, қорғасын оксиді,күл шаңы,металл шаңы, жемір шаңы, бейорганикалық шаң, көмір күлі,күйе,фторидтер. Кəсіпорынның КҚК 8,5-ге тең, сондықтан атмосферадағы шығарындылар бойынша экологиялық қауіптілігі IV категорияға жатқызылады. Механикалық дөңістің Ұстанхана бөлімінен SO2 ,NO2 , CO2 жəне қалқыма заттар газдарының құрамына байланысты , газдарды тазалау абсорбциялық процесте жүретінін қарастырдық. Газдарды жəне шаңдарды тазалау үшін циклон жəне РЖС қондырғыларын таңдаймыз. Бұл қондырғылар жоғары температурадағы газды тазалауы , қарапайымдылығы , жоғары құрамды газды шаңдарды тазалауы жəне тазалау эффективтілігі жоғары : циклонның тазалау эффективтілігі – 97-98% , ал РЖС –ң тазалау эффективтілігі - 98%. Материалдық дайындауы жəне энергетикалық ресурстар шығынының аз болуы жəне газ тазалау өнімділігі жоғары .Сурет – 1.1. Қатты затты шаң 323,232 мг/м 3 , оны алдымен температурасы 40°С, газ шығыны 1058 м 3 /сағ , жылдамдығы 1,5 м/с газ ағыны циклон корпусының -1 жоғары жағынан беріледі. Қондырғыдан шыққан қалқыма заттар концентрациясы 12,49 мг/м3 –ге дейін төмендейді. Циклон қондырғысынан шыққан газдар ағыны РЖС қондырғысының кіру құбыры – 1 арқылы төменнен жоғары қарай беріледі. Мұнда концентрациясы жоғары газдарды тазалайды. РЖС
қондырғысындағы саптама
элементтері -5
бір қалыпты
орналасқан.Саптама қабаты -5 арқылы газ ағынының өтуі кезінде струналардың тербелу қозғалысы жүреді. Онда газды сұйықтықты қабаты күшті турбулизацияға əкеледі. Сұйықтықты сорғыш -8 арқылы форсункалы шашыратқышпен -9 беріледі. Ұсталынған шаңдар айналмалы бакқа -7 түсіп , онда шлам шығару құбыры арқылы -4 шламдарды жəне шаң бункерінен шыққан шаңдарды тасымалдығышпен БҚУ-ге жіберіледі. Оларды шикізат ретінде қолданады. Турбулизацияға түскен газдар шығу құбыры -6 арқылы , желдеткіш -9 көмегімен атмосфераға тасталынады.
1 – газ кіру құбыры ; 2 – шаң бункері; 3 – газ шығу құбыры ; 4 – шлам шығару құбыры; 5 – саптамалар; 6 – сорғыш ; 7 – шаң бункер ; 8 – шашыратқыш форсункалар ; 9 – желдеткіш
1.1 сурет. РЖС қондырғысының технологиялық схемасы. Қоршаған ортаға əсерін бағалау жобасының құрамы мен құрылысы, ҚОƏБ жасалып жатқан немесе жұмыс жасап жатқан кəсіпорындар үшін, ҚОƏБ жобасын рəсімдеу ұсыныстарына сəйкестеп жасалады.
118
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ƏДЕБИЕТ
1. РНД 211.2.02.06-2004 Методика расчета выбросов загрязняющих веществ в атмосферу при механической обработке металлов (по величинам удельных выбросов). Астана, 2004. – 23с. 2. РНД 211.2.02.03 – 2004 Методика расчета выбросов загрязняющих веществ в атмосферу при сварочных работах (по величинам удельных выбросов). Астана, 2004.-34с. 3. Цыганков С.Г. Токсичность транспортных энергоустановок. Алматы: КазАТК, 2010. - 144с. 4. Омаров А.Д. Экологическая безопасность на транспорте. Алматы, КазАТК, 1999. -352с.
5. Алпыспаев С.А., Зальцман М.Д. Разработка проекта нормативов ПДВ в атмосферу предприятия транспорта. Алматы:КазАТК, 2005.-119c. 6. Сборник методик по расчету выбросов в атмосферу загрязняющих веществ различными производствами. Л: Гидрометеоиздат, 1996. - 76с. 7. Методика проведения инвентаризации выбросов загрязняющих веществ в атмосферу на предприятиях железнодорожного транспорта. М, 2002 г.-113c.
Имангалиева А.К. – доцент, М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.) Кожатаев Е.К. – студент, М.Тынышбаев атындағы Қазақ Көлік жəне Коммуникациялар Академиясы (Қазақстан, Алматы қ.)
"ВЧД -25 АЛМАТЫ ПАЙДАЛАНУ ВАГОН ДЕПОСЫНАН ЗИЯНДЫ ЗАТТАР ШЫҒЫНДЫСЫ КӨЗІНІҢ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ӘСЕРІН БАҒАЛАУ"
АҚ "ҰК "ҚТЖ" - Алматы пайдалану вагон депосы (ВЧД-25) Алматы қ. Қазақстан республикасы, Алматы қ., Түрксіб ауданы, Станционная к-сі, 2 "А" орналасқан Кəсіпорынның маманданған техникалық қызмет көрсету, жүк жəне жолаушылар вагондарын, пойыздардың қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша жұмыс атқарады. Ауаның ластану жері-жобамен 37 ластаушы көзі анықталды: 17 ұйымдастырылған 20 ұйымдастырылмаған Кəсіпорында 6 өндіріс алаңы бар
Атмосфераға өндірістің зиянды заттар шығындысы көзінің қоршаған ортаға əсерін бағалау үшін мен келесі методика қолдандым ОНД-90 Жұргізген есептін нəтижесінде келесі нəтижелер анықталды [1] :
алаң Атмофераны ластайтын көздер Ластайтын заттардың аталуы Атмосфераға шығатын зиянды заттардың мөлшері г/с
т/жыл Өндіріс
алаң №1 №0001.
Тұрмыстық пеш-1 дана
Қатты бөлшек 0.052
0.826 SO 2 0.007
0.112 CO
0,011 0.166
NO 2
0,0036 0.056
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ №6001.Көмір қоймасы №6002.
Шаң
материалдар қоймасы (кү №6003.Бояу жұмыстары
Өндіріс
алаң №2 №0002-0003. Тұрмыстық пеш – 2 дана №6004, 6008 Көмір қоймас №6006,6007 Шаңды
материалдар қоймасы (кү №6008. Бояу жұмыстары
Өндірістік алаң №3 №0004.Ағаш цехі №0005. Шеберхана №0006-0009. Жанар жағармай материалдар қоймасы
№6009. Бояу жұмыстары
Өндірістік алаң №4
Тақ парк
№0014-0015 Тұрмыстық жылыту пеш дана. №6004, 6008 қоймасы. №6012,6013 Шаңды материалдар қоймасы (кү №6014. Электрлі дəнекерлеу цех 119
РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ мір
Бейорганикалық шаң (
ңды материалдар үл)
Бейорганикалық шаң (
№6003.Бояу Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) Уайт-спирит (1294*) Жеңіл бөлшек(116) 0003.
қ жылу 2 дана
Қатты бөлшек SO 2 CO NO 2 №6004, 6008.
оймас Бейорганикалық шаң (
№6006,6007. материалдар үл)
Бейорганикалық шаң (
Бояу Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) Уайт-спирит (1294*) Жеңіл бөлшек(116) аш өңдеу Ағаш шаңы(1039*) №0005. Шеберхана Мұнайдың минералды майы 0009. Жанар армай
материалдар оймасы
Сероводород (Дигидросульфид) (518) Алкандар С12-19 ;Шекті көмірсутек С12-С19; Еріткіш РПК-265П №6009. Бояу мыстары Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) Уайт-спирит (1294*) Жеңіл бөлшек(116) 0015.
қ жылыту пеш – 2 Қатты бөлшек SO 2 CO NO 2 №6004, 6008.
Көмір Бейорганикалық шаң ( №6012,6013. материалдар үл).
Бейорганикалық шаң (
№6014. Электрлі некерлеу цех Дəнекерлеу аэрозолі Темір (II) оксиді Марганец жəне оның РАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» ________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ 0,0015 0,00003
0,0002 0,003
0.184 0.00442
0.416 0.00998
0.275 0.0066
0.063 0.999
0.008 0.136
0.013 0.201
0.004 0.068
0.0015 0.00003
0.0002 0.003
0.184 0.00110
0.416 0.00250
0.275 0.0017
0.00438
0.00019 0.00111
0.00146 0.00011 0.000001686 0.03914 0.0006
0.184 0.0017
0.416 0.0037
0.275 0.0025
0,063 0,998
0.009 0,135
0.013 0,200
0.004 0,067
0.0015 0.00003
0.0002 0.003
0.000317 0.01
0,000286 0,009
0,000003 0,001
120
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ қоспалары № 6017.Бояу жұмыстары
Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) 0.184
0.0022 Уайт-спирит (1294*) 0.416 0.0049
Жеңіл бөлшек(116) 0.275
0.0033 Өндірістік алаң №5 №0016.
Механикалық өңдеу цехы Абразивті шаң 0.0289
0.0558 №.6019.Бояу жұмыстары
Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) 0.184
0.0022 Уайт-спирит (1294*) 0.416 0.0049
Жеңіл бөлшек(116) 0.275
0.0033 Өндірістік алаң №6 № 0017. Ағаш өңдеу цехі Ағаш шаңы(1039*) 0.00438 0.00024
№6020. Бояу жұмыстары Диметилбензол (смесь о-, м-, п- изомеров) (203) 0.184 0.0033
Уайт-спирит (1294*) 0.416
0.0075 Жеңіл бөлшек(116) 0.275 0.0050
а) Өндірістің барлық шығынының көлемі 4,1221817 т/жылына негізгі шығарылған зиянды заттар: қатты заттар, SO 2 , CO, NO 2 , , бейорганикалық шаң т.б. б) Атмосфераға кəсіпорынның шығарындылары бойынша оның экологиялық қауіптілік категориясы- IV ВЧД-25 өндірісінде су шаруашылық тұрмыстық жəне өндірістік мақсатта қолданады. Қəсіпорынның аумағы тысқары жерлерде орналасқан, жер үсті суларының жəне су қорғау аймағынан алыс. Осылайша, жер үсті жəне жер асты суларының тигізетін əсері мумкін емес. Аумақ ғимараттар мен жасыл егінділерден бос, бірақ асфальтпен қамтылған. Ақаба сулар белсенді активті заттар жəне мұнай өнімімен ластанған, бірақ қалалық канализацияға төгілгендіктен қарастырылып отырған кəсіпорынның аймағына əсерін келтірмейді. ВЧД-25 кəсіпорынның жұмыс жасау барысында келесі қалдықтар пайда болады: тұрмыстық, электрод қалдықтары, ағаш қалдығы, қазандық қалдықтар, бояу ыдыс қалдығы, майлы шүберек (ветошь), пайдаланған люминисценті шамның қалдығы. Топыраққа қалдықтарының əсерін азайту үшін өндірісте келесі іс-шаралар қолданған:
өндіріс аймағында асфальт жəне бетон төселінген;
тұрмыстық қалдықтар контейнерге жиналып қалалық полигонға тасталынады ВЧД-25 пеште отын ретінде көмір қолданады. Көмір болғандықтан атмосфераны күл, азот оттегісі, көміртек оттегісі, күкірт оттегісі, қатты заттармен ластап жатыр. Бұл газды тастамалар қоршаған ортаны, яғни атмосфералық ауаға зиянын тигізбеу немесе болдырмау үшін , соңғы технологиялық үлгідегі жасалған газ тазалау қондырғыларын таңдаумыз қажет. Шығарылатын газдар NO 2 , CO 2 , SO
2 жəне қатты заттарды. Қатты заттардың мөлшері көп болдықтан, қатты затты залалсыздандыру үшін тазалау қондырғыларын таңдаймыз. Циклондар – бұл газ ағынынан қатты жəне тамшылы бөлшектерді ұстау үшін қолданады. Циклондар өлшемі 5 мкм-ден жəне жоғары бөлшектері ұсталынады. циклонның тазалау эффективтілігі – 95% [2].
121
«РОЛЬ ТРАНСПОРТНОЙ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ В РЕАЛИЗАЦИИ ПЯТИ ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫХ РЕФОРМ», ПОСВЯЩЕННОЙ ПЛАНУ НАЦИИ «100 КОНКРЕТНЫХ ШАГОВ» __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Артықшылығы – аппаратта қозғаушы болмайды , жоғары температурадағы газды ( 500°С дейін ) тазалауы , шаңды құрғақ күйде ұстау , аппараттың əрдайым гидравликалық кедергісі , дайындаудың қарапайымдылығы. Кемшілігі – жоғары гидравликалық кедергісі ( 1250-1500 Па ) , 5 мкм өлшемнен кіші бөлшектерді нашар ұстау , тез бірігетін газ қалдықтарын тазалаудың мүмкін еместігі . Көп жағдайда циклонның ЦН – 15 типі қолданылады. Бұл циклонда аз мөлшердегі гидравликалық кедергісінің коэффициентінде көп мөлшерде шаң ұсталады[3]. Газ құрамында 252.01 мг/м 3 қатты заттар болған. Қондырғыдан шыққан қатты заттар концентрациясы
12.6 мг/м 3 –ге дейін төмендейді.
Кəсіпорыннан қоршаған ортаға шығарылатын зиянды заттардың мөлшері нормативке сай.
ƏДЕБИЕТ 1.
ОНД-90 Руководство по контролю источников загрязнения атмосферы. М.: Госкомприроды, 1990г.- 92с. 2.
Химия,1987. 209с. 3.
Омаров А.Ж., Целиков В.В., Зальцман М.Д. и др. Инженерные решения по охране труда и техники безопасности. КазАТК. 2002-370с. жүктеу 15,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау