393
работающие с детьми,могли осуществлять хорошие взаимосвязи, через которые
они быстро и в самом лучшем виде могли защитить права детей, лишенных
родительской опеки.
- Новые альтернативные формы для поселения детей должны быть
максимально приближены к условиям семейной среды, чтобы дети чувствовали
себя комфортно и защищенно. Было бы хорошо, если бы предпринимались
такие меры, чтобы дети могли быстро проходить через учреждения
резидентного типа и возвращаться в свои билогические семьи, а если нет такой
возможности, то можно подумать о скорейшем процессе усыновления.
Государство, которое соблюдает интересы детей, охраняет их жизнь и
здоровье, думает о своем будущем, все действия нашего правительства
указывают на то, что соблюдаются права детей и прилагаются усилия по
выполнению обязанностей по защите прав детей, оставшихся без семейной
опеки.
СЫНДАРЛЫ ОҚЫТУДЫҢ ӚЗІНДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Курманова А.К.
Ш.Уәлиханов атындағы Кӛкшетау мемлекеттік университеті,
Кӛкшетау қ., Қазақстан
K_Ainash_K@mail.ru
Қазіргі әлемде болып жатқан қарқынды ӛзгерістер әлемдік білім беру
жүйесін қайта қарауды қажет етеді. Ол ХХІ ғасырда нені оқыту керек? және
қалай оқыту керек? деген мәселені кӛтеруде. Бұның ӛзі сындарлы оқытуды
мәселесінің ӛзектілігін танытады. Ол оқыту мен оқу жүйесін жан жақты
дамыту үшін қажетті білім мен дағдыларды беруді мақсатетеді. Бұл мақсат
күрделі болуымен қатар, кӛп еңбек етуді талап етеді, алайда дұрыс тәсілдер
қолданылған жағдайда бүкіл оқу үдерісіне ӛзгеріс енгізуге ықпал ете алады.
Осы тұрғыдан келгенде, мақалада сындарлы оқытудың ӛзіндік ерекшеліктері
қарастырылған. Талантты және дарынды студенттермен жұмыс жүргізудің
жолдары келтірілген. Сабақ жоспарын жоспарлауда ортақ табыс критерийі
келтіріліп, оны жүзеге асырудың жолдарын кӛрсетілген.
Сабақ жоспарын жасауда үш топты назарда ұстау қажет. Олар: үлгерімі
тӛмен, орташа және үздік студенттер. Себебі жоғарыда аталған топтардың
ӛзіндік ерекшеліктері бар, соны ескерген дұрыс. Сондықтан оларға арналған
ортақ табыс критерийі құрылды.
Бірінші табыс критерийіне барлық студенттер қол жеткізе алады. Ол
ӛтілетін тақырыпқа тікелей қатысты. Тақырыппен жан-жақты жұмыс жасағанда
студенттер ойлаудың түрлерімен танысады, тілдік қатынасты іске асырушы
құрамның терминдерін анықтайды, мағынасын ашады, анализ-синтез әдісі
394
негізінде тіл мен ойлаудың анықтамасын шығарады. Сондай-ақ кинофильм
кӛру арқылы тіл мен ойлаудың қос процесс екенін нақты фильмнен мысал
келтіре отырып түсіндіре алады, оңай және қиын сұрақтарды құра алады. Яғни,
бірінші табыс критерийін осылай іске асыруға болады.
Екінші табыс критерийі біріншіге қарағанда сәл күрделілірек. Оған
студенттердің кӛпшілігі ғана қол жеткізе алады. Ол ойлануды қажет етеді.
Ӛйткені ой тіл арқылы айтылған мазмұнның негізін құрайды. Сондықтан да тіл
ойлаудың қаруы, инструменті ретінде, ал тіл мен ойлаудың байланысы бірлік
ретінде сипатталады. Осы теорияны ӛмірмен байланыстырып, кӛрген
фильмінен мысал келтіре отырып түсіндіру қажет. Сондай-ақ ауызша жасалған
әрекетті жазбаша жұмыс жазу арқылы тағы бір пысықтай түседі. Жазылым
әрекеті сӛйлеу әрекетінің ішіндегі ең күрделі түрі, сол себепті кӛпшілік
студенттер ғана бұл табыс критерийін орындайды. Ауызшаға жақсы студент,
жазбашаға жоқ болады. Міне, осындай мәселелер бұл критерийдің бәріне
бірдей бола бермейтінін айғақтайды.
Үшінші критерий жоғары деңгейде жұмысты орындайтын кейбір
студенттерге бағытталады. Олар теорияны жақсы меңгере алады, негізгі
мәселелерді анықтай алады, пікірлерді саралай біледі, тұжырым жасай алады,
ӛзіндік ой қорытындысын жасай алады. Нәтижесінде студенттер тӛмендегі
берілген сабақ жоспарының табыс критерийін орындап, аяқталған жұмысты
кӛрсете алады.
Пән
Тілдік қатынас
негіздері
Курс
2
Мамандық
Қазақ
филологиясы
Модуль
ДО, АКТ, СТО, ОүБ
Сабақтың
тақырыбы
Тіл және ойлау
Сабақтың
мақсаттары
Студенттер тіл мен ойлау туралы ғалымдардың тұжырымдарын талдайды.
Табыс критерийлері 1. Барлық студенттер тіл мен ойлаудың анықтамасын біледі.
2. Кӛпшілік студенттер тіл мен ойлау теориясын практикамен байланыста түсіндіре
алады.
3. Кейбір студенттер ғалымдардың пікірлерін сараптап, ӛз ой қорытындысын
жасайды.
Тҥйінді идеялар
Маңызды мәселелерге назар аударуға кӛмектесе алады.
Белсенді қатысқанда ғана материалды терең меңгеруге қол жеткізеді;
Студенттермен тиімді кері байланысты ұйымдастыруға жағдай жасайды.
Уақыт
Тапсырма
Тренердің іс-әрекеттері
Студенттердің іс-
әрекеттері
Ресурсы
Ҧйымдастыру
кезеңі
(5 минут)
Топқа бӛлу
Студенттерді «Түймедақ
гүлі» арқылы топқа
бӛледі. Тақырыпты
таныстыру, табыс
критерийін жариялау
Топқа бӛлінеді.
Табыс критерийімен
танысады.
Түймедақ
қимасы
Тренер
(10 минут)
«Ой шақыру»
тәсілі
«Ойлаудың алты
қалпағы» әдісі арқылы
слайдпен жұмыс жасату.
Сурет туралы 2 минут
ойланып 3 аргумент
жазады, талдайды, ой
қорытады.
Слайд
Практика
(30 минут)
«Сократ
шеңбері»
тәсілі
Тапсырманы орындау
туралы нұсқау береді.
Жеке тапсырма:
Тӛменгі дейгей:
1) Тақырыпқа қатысты
10 минут мәтінмен
танысады, кейін ішкі
және сыртқы шеңбер
құрып, оқыған
материалды бір-біріне
дәріс мәтіні,
үлестірме
карточка,
плакат,
маркер,
