ҚР ҚБҚ 04-26-2019 «Азаматтық және өндірістік ғимараттар мен құрылыстарды реконструкциялау, күрделі, орташа және ағымдағы жөндеу» Қазақстан Республикасының құрылыстағы басшылық құжаттары

Әрбір объектінің құрылысы құрылысты ұйымдастырудың әзірленген жобасы (бұдан әрі - ҚҰЖ) және жұмыс өндірісінің жобасы (бұдан әрі - ЖӨЖ), құрылысты ұйымдастыру жөніндегі шешімдер және жұмыс өндірісінің технологиясы негізінде жүзеге асырылады.

Құрылыс өндірісінің жалпы ұйымдастыру-техникалық дайындығы мыналарды қамтиды:

1) мердігерге жұмыстарды жүргізу үшін алаңды (трассаны) беру;

2) белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасын мердігерге беру. Сонымен қатар, мердігер өз күшімен немесе мамандандырылған ұйымды тарта отырып, жұмыстарды жүргізу жобасын әзірлейді;

3) қаржыландыруды уақытында ашу, авансты аудару және дайындық жұмыстарының шарттық бөлігінің белгіленген мерзімі бойынша ақы төлеу;

4) заң актілерінде немесе мердігерлік шартында белгіленген мерзімде және тәртіппен нақты орындалған жұмыстарды қабылдауды және төлеуді қамтамасыз ету;

5) құрылысқа мердігерлік және қосалқы мердігерлік шарттар (келісімшарттар) жасасу;

6) мүдделі тараптарда және жауапты ұйымдарда (күзет аймақтары немесе электр желілерін, байланыс желілерін, сумен жабдықтау және су бұру желілерін, магистральдық құбырларды, жолдардың жүру бөліктерін, жер асты коммуникациялары өтетін жерлерде, ағашты кесуге, ағаштар мен бұталардың екпелерін және т. б.) жұмыстарды жүргізуге тиісті рұқсаттар мен рұқсаттарды ресімдеу;

7) тиісінше бұзылуға жататын ғимараттарда тұратын және орналастырылған адамдар мен ұйымдардың қоныс аударуы туралы мәселелерді шешу;

8) құрылыс үшін геодезиялық негіз, құрылыс ауданында бар мемлекеттік немесе тіректік геодезиялық желілердің кемінде екі пунктіне байланыстыра отырып жасалуы тиіс;

9) тараптардың қабылдау актісін ресімдей отырып, құрылыс үшін геодезиялық бөлу негізін құру: тапсырыс беруші (құрылыс салушы) және мердігер (бас мердігер);

10) кірме жолдармен, электрмен, сумен және жылумен жабдықтаумен, байланыс жүйесімен және құрылысшыларға тұрмыстық қызмет көрсету үй - жайларымен құрылысты қамтамасыз ету;

11) құрылыс алаңына жабдықтарды, конструкцияларды, материалдар мен бұйымдарды жеткізуді ұйымдастыру;

12) жобаны әзірлеушімен авторлық қадағалауды жүргізуге шарттар жасасу;

13) құрылысқа техникалық қадағалау жүргізуге шарт жасау.

37. Әрбір объектінің құрылысына дайындық инженерлік-техникалық қызметкерлердің (бұдан әрі - ИТҚ) жобалау құжаттамасын (объектіні реконструкциялау (жаңғырту) және күрделі жөндеу кезінде ғимараттар мен құрылыстарды техникалық тексеру нәтижелері бойынша құжаттаманы қоса алғанда) зерделеуін, құрылыс жағдайларымен егжей-тегжейлі танысуды, алаңнан тыс және алаңішілік дайындық жұмыстарына жұмыстар өндірісінің жобаларын әзірлеуді, ғимараттарды, құрылыстарды және олардың бөліктерін салуды көздеуі тиіс, сондай-ақ, табиғат қорғау талаптары мен еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы бойынша талаптарды ескере отырып, дайындық кезеңінің жұмыстарын орындау.

38. Құрылыс өндірісінің жағдайлары, қажет болған жағдайда, алаңнан тыс дайындық жұмыстары кірме жолдар мен айлақтардың, трансформаторлық қосалқы станциялары бар электр беру желілерінің, су тарту құрылыстары бар сумен жабдықтау желілерінің, тазарту құрылыстары бар су бұру коллекторларының, вахталық әдіс кезінде құрылысшылар үшін тұрғын ғимараттардың, сондай-ақ, құрылысты басқаруға арналған құрылыстар мен құрылғылардың құрылысын қамтиды.

39. Алаңішілік дайындық жұмыстары мыналарды қамтиды: құрылыс үшін геодезиялық бөлу негізін тапсыру-қабылдау және инженерлік желілерді, жолдарды төсеу және үйлер мен ғимараттарды салу үшін геодезиялық бөлу жұмыстары; құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізу үшін құрылыс алаңын босату (аумақты тазалау, құрылыстарды бұзу және т. б.); аумақты жоспарлау; жасанды түрде төмендету (қажет болған жағдайда), жер асты суларының деңгейі; қолданыстағы инженерлік желілерді қайта салу және жаңа инженерлік желілерді; қажет болған жағдайда бақылау-өткізу режимін ұйымдастыра отырып, тұрақты және уақытша жолдарды, құрылыс алаңының инвентарлы уақытша қоршауларын орналастыруды; өндірістік, қоймалық, қосалқы, тұрмыстық мақсаттағы мобильді (инвентарлық) ғимараттар мен құрылыстарды орналастыруды; материалдар, конструкциялар мен жабдықтарға арналған қойма алаңдары мен үй-жайларды орналастыруды; жұмыс өндірісін жедел-диспетчерлік басқару үшін байланысты ұйымдастыруды; құрылыс алаңын сумен және өртке қарсы инвентарьмен, жарықтандырумен және сигнализациямен қамтамасыз етуді қамтиды.

40. Дайындық кезеңінде құрылыс мұқтаждары үшін пайдаланылатын тұрақты ғимараттар мен құрылыстар салынуы немесе осы мақсаттар үшін қолда бар құрылғылар бейімделуі тиіс.

Уақытша инвентарлық емес ғимараттар мен құрылыстарды салуға жобалау құжаттамасында тиісті негіздеме болған кезде ерекшелік түрінде ғана рұқсат етіледі.

Уақытша алаңнан тыс және алаңішілік жолдарды салуға құрылыс қажеттілігі үшін қолданыстағы және жобаланған тұрақты жолдарды пайдалану мүмкін болмаған кезде ғана рұқсат етіледі.

Уақытша ретінде пайдаланылатын барлық жолдардың конструкциясы сенімді болуы, құрылыс техникасының үздіксіз қозғалысын және құрылыс жүктерінің салмағы мен көлемі бойынша ең жоғары тасымалдауды қамтамасыз етуі керек.

Құрылысты сумен, жылумен, сығылған ауамен және электр энергиясымен қамтамасыз ету жобаланған тұрақты инженерлік желілер мен құрылыстарды салу үшін пайдалану арқылы қолданыстағы жүйелерден, желілерден және қондырғылардан жүзеге асырылады.

41. Күрделі және эксперименттік объектілерді салуға дайындау кезінде арнайы бағдарламалар бойынша режимдік бақылауларды (сейсмометриялық, гидрогеологиялық, гидрологиялық, геохимиялық, геодезиялық, маркшейдерлік, метрологиялық, тензометриялық және т.б.) ұйымдастыру жөніндегі жұмыстар, сондай-ақ өндірістік қажеттілік салдарынан сынақ полигондарын, метеорологиялық пункттер мен өлшеу станцияларын құру енгізіледі. Зерттеу жұмыстарының, құрылыстың конструкциялары мен элементтерін сынаудың және объектіні параллель жобалау мен салу кезінде режимдік бақылаулардың бағдарламалары Тапсырыс берушінің (құрылыс салушының) тапсырмасы бойынша ғылыми немесе мамандандырылған жобалау ұйымы ҚҰЖ және ЖӨЖ әзірлеумен бір мезгілде әзірленуі керек.

42. Мердігерлік ұйым құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге дайындық кезінде мынадай ұйымдастыру іс-шараларын орындайды:

1) лицензияланатын құрылыс-монтаж жұмыстарын орындауға лицензиялар алынады;

2) құрылыс – монтаж жұмыстарын жүргізуге жауапты инженерлік-техникалық қызметкерлер (ИТҚ) - мамандар аттестатталады;

3) тапсырыс берушіден алынады және белгіленген тәртіппен жобалық (жобалау-сметалық) және нормативтік-құқықтық және бастапқы құжаттаманың жиынтығы тексеріледі;

4) енгізілген инновациялық технологиялармен және қауіпсіз материалдар мен бұйымдарды пайдаланумен жұмыс өндірісінің жобалары әзірленеді;

5) жергілікті жерде бекітілген құрылыс алаңының бөлу желісінің жоспарлы-биіктік пункттерінің белгілерін және ғимараттар мен құрылыстардың басты немесе негізгі (габариттік) бөлу осьтерінің нақты шығарылған белгілерін Тапсырыс беруші (құрылыс салушы) беріледі және мердігерлік (бас мердігерлік) ұйым қабылданады;

6) еңбекті ұйымдастыру және құрылыс бригадаларын қазіргі заманғы технологиялық карталармен қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар әзірленеді және жүзеге асырылады;

7) бригадаларды қажетті шағын механикаландыру құралдарымен, құрал-саймандармен, өлшеу және бақылау құралдарымен, төсеме құрылғылары құралдарымен, қоршаулармен және нормаланған жиынтықтармен көзделген құрамда және мөлшерде монтаждау жабдықтарымен қамтамасыз ету үшін құрал-саймандық шаруашылық ұйымдастырылады;

8) құрылымдарды ірілендіріп жинау алаңдары мен стендтері жабдықталады;

9) құрылыс конструкцияларының, бұйымдар мен материалдардың қажетті резервтік қоры құрылады;

10) құрылыс машиналары мен жылжымалы (мобильді) механикаландырылған және энергетикалық қондырғылар қойылады немесе жұмыс орындарына қайта орналастырылады;

11) өндірістің энергия және материал сыйымдылығын төмендету, материалдардың және конструкциялардың жұмыс өндірісі, сақтау және тасымалдау кезінде қалдықтарды, шикізат пен материалдардың ысырабын азайту жөніндегі іс - шаралар әзірленеді.

Тапсырыс берушінің ұйымында аккредиттеу үшін уәкілетті мемлекеттік органдардың өкілдерімен техникалық қадағалау мамандарына сыртқы тестілеуді өткізу қажет.

44. Уақытша су бұру құрылыстарымен тұспа-тұс келетін тұрақты су бұру құрылыстары аумақты құрылысқа дайындау процесінде тұрғызылады. Бұл құрылыстарға: кюветтер, жыралар, жолдар мен өтпе жолдар астындағы су өткізу құбырлары, қайта өткізу науалары және су ағысының жылдамдығын төмендетуге арналған құрылғылар жатады.

45. Уақытша жолдармен және өтпе жолдармен уақытша жер үсті су бұру қиылысындағы жасанды құрылыстар – осы жасанды құрылыс үшін құрылыстарға кіреберістерде және олардың артына арналардың шайылмайтын бекітпейтіндей су жинаудың барлық алаңынан жер үсті және тасқын суларды өткізуі тиіс. Жасанды құрылыстарды салу кезінде жолдың немесе жолдың осіне кемінде 5 см құрылыс көтермесі ұсталуы керек. Негіз астындағы қабықтың беті су ағысы бағытында еңіс болуы тиіс және тығыздаушы зат ізінің ізі пайда болмайтын тығыздыққа дейін тығыздалуы керек. Табанның қиыршықтас немесе қиыршықтасы олардың тұрақты жай-күйіне дейін нығыздау керек. Құрылыс астына шпорды орнату тереңдігі табанның үстінен 50 см кем болмауы керек.

46. Кесуге немесе қайта отырғызуға жатпайтын жасыл желектер міндетті түрде жалпы қоршаумен қоршалады. Жұмыс жүргізу аймағына түсетін жеке тұрған ағаштардың діңдерін кесу материалдарының қалдықтарымен қаптай отырып, бүлінуден сақтау керек. Жеке тұрған бұталарды ауыстыру керек.

Сақталатын жасыл желектер аймағында топырақты себу немесе кесу кезінде ағаштардың жанындағы шұңқырлар мен стақандардың мөлшері ұшар басының 0,5 диаметрінен кем болмауы және ағаш діңдерінің жанындағы жердің бар бетінен биіктігі бойынша 30 см-ден аспауы керек.

Көгалдандыруға жарамды ағаштар мен бұталар арнайы бөлінген күзет аймағына қазылады немесе қайта отырғызылады.

47. Аумақты ағаштардан тазарту, кейіннен бөренелерді шығару немесе құлаған ағаштарды құрылыс алаңынан тыс жерлерде бөлу арқылы, ағаштарды сол жерде бөлу арқылы орындалуы мүмкін.

48. Түбірлердің қопаруын қопарғыштармен жүргізу керек. Қопаруға берілмейтін жеке түбірлерді жарылыстармен жарықшақтау керек. Жобалау құжаттамасында көзделген қашықтыққа ауыстыра отырып, ағаштың түбін қопарып қазып алып жинауды бульдозерлер тобы жүргізген жөн.

49. Ағаштарды тамырымен бірге құлатып аумағын тазартуды, өскен ағаштардың ортасынан бастап, жоғары көтерілген үйінділері бар бульдозерлермен немесе қопарғыштармен орындау керек. Ағаштарды құлату кезінде, ағаш бастары ортасына қарай жатқызылады. Құлату аяқталғаннан кейін ағаштар тамырымен бірге оларды бөлу орнына ауыстырылады.

50. Өсімдік қабатынан тамыр үзіктерін жинау аумақты түбірлер мен бөренелерден тазартқаннан кейін жүйелі түрде жүргізіледі. Тамырдың үзінділерін өсімдік қабатынан, кеңейтілген үйінділері бар қопарғыштың параллель өту жолдарымен алу керек. Алынған тамырлар мен бұталарды, тазаланған аумақтан кейін шығару үшін, арнайы бөлінген орындарға алып тастау керек.

51. Құрылыс салынған аумақты құрылысқа дайындау, құрылыс процесінде пайдаланылатын коммуникацияларды шығарудан басталады. Газбен жабдықтауды ажырату, ажыратылған газ желілерін сығылған ауамен үрлеп тазартуды орындау арқылы, оны аумаққа енгізгенде жүзеге асырылады; ал су құбырын, су бұруды, жылумен жабдықтауды, электр энергиясын және байланысты ажырату оларды бұзуға жататын объектілерге (оларды бұзу қажеттілігіне қарай) енгізулерде орындалады. Коммуникацияны ажыратқаннан кейін оларды тиісті қызметтердің: инженерлік қызметтердің, төтенше жағдайлар жөніндегі қызметтердің, ауданның (қаланың) санитарлық-эпидемиологиялық қызметтерінің рұқсатынсыз қайта қосу мүмкіндігі болмауы тиіс.

52. Құрылыстарды толық немесе ішінара бөлшектеу жөніндегі жұмыстарды орындау басталғанға дейін жұмыстарды жүргізудің дәйектілігі мен қауіпсіз әдістерін көрсете отырып, құрылыстарды бөлшектеудің (бөлшектеу, бұзу) технологиялық сызбаларын қамтитын жұмыс өндірісінің жобасы әзірленуі керек.

Құрылыстарды толық немесе ішінара бөлшектеу немесе оларды бұзу нақты құрылыс жағдайында қайта пайдалану орынды болатын жекелеген конструктивтік элементтерді бөлшектеуден басталуы керек. Құрылысты ішінара бөлшектеуден кейін ғана бөлшектелуі мүмкін элементтерді,бөлшектеу кезінде зақымданудан барынша сақтау.

Ғимараттарды бөлшектеу міндетті түрде жылыту және желдету аспаптарын, санитарлық-техникалық жабдықтарды және орнату Электр жабдықтарын, байланыс және радио жабдықтарын, газбен жабдықтау жабдықтарын алудан басталады. Ғимаратты бөлшектеу кезінде байланыс бола алатын алып тастауға жатпайтын сымдарды, тіреуіштер мен ажыратқыштарды осы байланыстардың пайда болу мүмкіндігін болдырмайтындай етіп бөліктерге міндетті түрде кесу қажет.

Ғимараттарды бөлшектеуді міндетті түрде бастау керек – жылыту және желдету аспаптарын, санитарлық-техникалық жабдықтарды және қондырғының электр жабдықтарын, байланыс және радио жабдықтарын, газбен жабдықтау жабдықтарын алудан бастағанда ауыстыру керек. Ғимаратты бөлшектеу кезінде байланыс болуы мүмкін алып қоюға жатпайтын сымдар, тіреулер мен ажыратқыштар осы байланыстардың пайда болу мүмкіндігін болдырмайтын бөліктерге міндетті түрде кесілуі тиіс. - осы байланыстардың пайда болу мүмкіндігін болдырмау үшін бөліктерге бөлу қажет.

Сонымен бірге одан әрі пайдалануға жарамды жақша бұйымдары, қоршаудың металл элементтері, еден бөліктері және басқа да бөлшектеуге болатын конструкциялар бөліктері мен ғимарат материалдары алынады.

53. Іріктелмеген ағаш, тас және бетон құрылыстар, қирату және бұзу арқылы құлатылады, қиратылғандар кейіннен шығарылады.

Құрылыстың тік бөліктерін құлатар алдында, бұзу кезінде кедергі келтіруі мүмкін, жоғарғы жабынды элементтер бұзылады. Құрылыстың тік бөліктерін ішке қарай құлату керек. Автокранның немесе экскаватор-кранның құрылысын бұзу үшін, пайдалану кезінде соққы элементі ретінде салмағы жебенің ең көп ұшып шығуы кезінде механизмнің жүк көтергіштігінің жартысынан аспауы тиіс металл шарды қолдану керек. Жекелеген жағдайларда құрылыстарды алдын ала әлсірету үшін жарылыс жұмыстарын қолдану керек.

54. Ағаш жиналмалы құрылыстар кейіннен пайдалану үшін бөлшектеледі, - бұл ретте сапасыз жиналмалы элементтерді істен шығара отырып.

Бөлшектеу кезінде әрбір бөлінетін құрама элемент тұрақты жағдайды қамтамасыз ете отырып, алдын ала бекітіледі.

55. Одан әрі пайдалануға жарамды, тас құрылыстарды бөлшектеуден қалдықты, одан ағаш және металл құрамдастарды бөлу мақсатында таңдап алу керек.

56. Биіктігі екі қабаттан асатын кірпішті күш түсетін қабырғалары бар ғимараттар мен құрылыстар, монолитті темір-бетон және металл құрылыстар жалпы құрылыстың тұрақтылығын қамтамасыз ететін бұзу схемасын қоса отырып, құрылыс жобасының құрамында арнайы әзірленген құжаттама бойынша бөлшектеледі. Блоктарға жіктеу арматураны ашудан бастау керек. Содан кейін блоктар бекітіледі, одан кейін арматураны кесу және блокты сындыру жүргізіледі. Металл элементтері тек бекітілгеннен кейін кесіледі.

57. Жиналмалы темір-бетон құрылыстар әзірленген жоба бойынша бұзу схемасымен, монтаждың кері схемасымен бөлшектеледі. Бөлшектеу алдында элементтер байланыстан босатылады.

Құрамалы темір-бетон конструкциялар, элементтік бөлініске жатпайтын, арнайы механизация құралдарымен кесілген монолитті ретінде бөлінеді.

58. Ғимараттар мен құрылыстардың жер асты бөліктері міндетті түрде жекелеген сипатты учаскелер мен орындарда тексеріледі. Тексеру нәтижелері бойынша оларды бөлшектеу тәсілдері нақтыланады.

59. Бұзылуға жататын іргетасты бастапқы кенжардың пайда болған жерінде ашу керек.Кесек тас қалауынан жасалған іргетастарды соққы құрылғылары мен экскаватордың көмегімен бөлшектеу керек. Кесек тасты бетон және бетонды іргетастар ұру құралдарымен немесе кейіннен сынықтарды алып тастай отырып, жарылыстармен сілкілеу арқылы бұзылады. Темір-бетон іргетастарды бөлшектеу қорғаныс қабатын ашудан, арматураны жалаңаштаудан және кесуден және оларды блоктарға одан әрі жіктеуден басталады.

60. Жолдарды, тротуарларды, алаңдарды және жер асты коммуникацияларын бұзу жұмыстары оларға іргелес аймақтардағы өсімдік топырағын алып тастаудан, оны арнайы бөлінген орындарға бөлшектеуден және жинаудан басталуы тиіс.

Жолдардың, тротуарлардың және алаңдардың асфальтбетонды жабындарын тазалайды және асфальтбетонды кесу немесе бұзу және оны кейіннен өңдеу үшін шығару жолымен бөлшектейді.

Цемент-бетон жамылғылары мен төсемнің астындағы (монолитті) негіздер бетонды тастайтын машиналармен сынуы тиіс.

Қиыршықтасты және қиыршықтасты төсемдер мен төсемнің астындағы негіздерді осы материалдарды төменде жатқан топырақпен ластанудан аулақ отырып, бөлшектеу талап етіледі. Қиыршықтас және қиыршықтас жамылғылары мен төсемнің астындағы негіздерді алуды жабындыны немесе негізін қопсытудан, қиыршықтасты немесе қиыршықтасты үйіндіге жинаудан, жиектас тастарды алып тастаудан бастау керек, кейіннен материалдарды қайта пайдалану үшін шығару керек.

Қалыңдығы 5 см-ден асатын құмды негіз кейіннен құмды пайдалану мүмкіндігін ескере отырып, бөлшектеу қажет.

61. Жер асты коммуникациялары траншеяларды жер үсті немесе жер асты суларымен су басу қаупіне ұшырамайтын учаскелермен үзіледі. Ашуды экскаваторлармен жүргізу керек. Коммуникацияларды кесу немесе бөлшектеу орындары міндетті түрде қосымша тазартылуға жатады.

62. Каналсыз төсемнің құбыр желілері оларды бөлек құрауыштарға газбен кесу арқылы немесе кең ағатын жіктерді бөлу жолымен бөлшектеледі. Каналсыз төселген кәбілдер экскаваторлармен ашылады, қорғаныш жабындысынан босатылады, куәландырылып, қайта пайдалану мүмкіндігі болған жағдайда ұштарын бітеп, ұнтақталады, тазартылады және барабандарға оралады.

63. Өтпейтін арналарда төселген құбырларды келесі ретпен ажырату қажет: арнаны қазу, құбыржолдарды жоғарғы жағынан жабатын плиталарды (қабығын) бөлшектеу, құбыржолдарды бөлу орындарында оқшаулауды алып тастау, құбыржолдарды кесу және оларды арнадан алып тастау, арнаның қалған құрама элементтерін бөлшектеу және алып тастау, арнаның монолитті элементтерінің сынықтарын траншеядан бұзу және алып тастау, құбыржолдар мен арнаның алынған элементтерін оларды қайта пайдалану мақсатында тексеру, жұмыс орнын ойылған элементтер мен сынықтардан босату, топырақ қабатын тығыздау арқылы орды толтырып жабу.

64. Кабельдік коллекторларда төселген кабельдерді куәландыру, босату, ұштарын бітеу және кабельдерді барабандарға орап, арналардан шығару қажет. Бұдан әрі өту арналарында төселген құбыржолдар үшін мазмұндалған реттілікпен арналар элементтерін алу бойынша жұмыстар орындалады.

65. Ені 3 м-ден асатын ғимараттар мен коммуникациялардың жер асты бөліктерінен орлар мен қазаншұңқырлар жаңадан салынып жатқан ғимараттар мен құрылыстар үшін қазаншұңқырлар аймағына түсетін траншеялар мен қазаншұңқырларды қоспағанда, осы жерде кейінгі құрылыс жұмыстарын жүргізу уақытына қарамастан топырақты қабаттап тығыздаумен жабылуы керек.

66. Аумақтарды қабылдау, тазартқаннан және абаттандыруға дайындағаннан кейін, мынадай талаптарды ескере отырып жүзеге асырылады:

1) бұзылуға жататын жер үсті және жер асты ғимараттары мен құрылыстары жойылады. Жер асты құрылыстарын жою орындары, жер асты құрылыстарын бұзу орындарында қазаншұңқырларды әзірлеу жағдайларын қоспағанда, топырақпен көмілуі және тығыздалуы керек;

2) жекелеген жерлер мен тұтас құрылыс аумағының су басуын және қайта тегістелуін болдырмайтын, уақытша су бұру орындалады;

3) салынып жатқан аумақта сақталатын, жасыл екпелер, құрылыс процесінде зақымданудан сенімді қорғалуы керек;.

4) құрылыс салынатын аумақтар ағаштардың түбі, діңдері, бұталары мен тамырларынан тазартылғаннан кейін, олар әкетілуі, жойылуы немесе арнайы бөлінген орындарда жиналуы керек;

5) өсімдік топырағы арнайы бөлінген орындарда жиналады, қанықтырылады және нығаяды;

6) жер және жоспарлау жұмыстары міндетті түрде толық көлемде орындалады. Үйінділер мен ойықтар тығыздау коэффициенті жобасының жұмыс жүргізуін көрсетудегі деректер көлемінен кем болмауы және бас жоспар бойынша аумақ құрылысының жобалық белгілеріне дейін айқындалуы тиіс.

6-тарау. Құрылыс-монтаж жұмыстары

1. 
   Параграф. Жалпы ережелері
   

67. Құрылыс-монтаж жұмыстарын қолданыстағы заңнамаға, жобалау, жұмыс және ұйымдастыру-технологиялық құжаттамаға сәйкес және Қазақстан Республикасының аумағында сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметінің тиісті түрлерін жүзеге асыру құқығына лицензиясы бар мердігер (бас мердігер) жүзеге асырады.

Құрылыс-монтаж жұмыстары негізінен мынадай бағыттар үшін орындалады: өнеркәсіптік құрылыс; тұрғын үй-азаматтық құрылыс; көлік құрылысы; гидротехникалық құрылыс; ауыл шаруашылығы құрылысы, инженерлік коммуникациялар мен энергетика объектілерін салу.

68. Ғимараттар мен құрылыстардың құрылысы Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы Заңының 16 шілдедегі № 242-II, 6-тарауының талаптарына сәйкес сәулет-құрылыс бақылау және қадағалауымен сүйемелденеді.

69. Құрылыс-монтаж жұмыстары ғимараттар мен құрылыстарды салу кезінде орындалатын барлық жұмыстарды қамтиды. Жұмыстар қандай процесс басым болуына байланысты құрылыс немесе монтаж деп аталады. Монтаждық жұмыстарға негізінен дайын конструкцияларды, бұйымдар мен бөлшектерді қолдана отырып орындалатын жұмыстар жатады.

Құрылыс-монтаж жұмыстарының негізгі төрт түрі:

1) жалпы құрылыс. Оларға құрылыс алаңын инженерлік дайындау, жер, қада, тас жұмыстары, бетон темір – бетон жұмыстары; конструкциялардың барлық түрлерін тұрғызу және монтаждау; шатыр жұмыстары, жылу оқшаулау жұмыстары, сылақ, қаптау, сырлау жұмыстары, еден жабындарын орнату, аумақтарды жайластыру жатады. Жалпы құрылыс жұмыстары ең көп жұмыс көлемін қамтиды;

2) арнайы. Оларға ерекше материалдарды қолдану, инженерлік коммуникациялар мен аспаптарды монтаждау, күштік, құрылымдалған кәбілдік желілерді төсеу, санитарлық жабдықтарды орнату, шахта оқпандарын салу, лифтілерді, қоймалық, техникалық, жүк көтергіш жабдықтарды монтаждау, сондай-ақ металл конструкциялардың тоттануға қарсы және өрттен қорғау жабыны жатады;

3) көліктік тасымалдау. Көлікпен тасымалдау деп, әртүрлі көлік құралдарының көмегімен орындалатын құрылыс алаңының аумағына қажетті материалдарды, жартылай фабрикаттарды, дайын конструкцияларды, бұйымдар мен бөлшектерді, машиналар мен механизмдерді, құрылғыларды, жинақтаушы бөлшектерді, құрылыс құрал-жабдықтарын орнын ауыстыру және жеткізу процестерін атайды. Құрылыс жүктерін тасымалдау тік және көлденең көлікпен жүзеге асырылады;

4) тиеу-түсіру. Құрылыс жүктерін тасымалдау жөнелту орнынан тиеуді және келу орнына түсіруді қамтиды.

Тиеу-түсіру үдерістері механикаландырылған, осы мақсаттар үшін жалпы және арнайы мақсаттағы машиналар мен механизмдерді пайдаланады.

Жұмыс қағидасы бойынша тиеу-түсіру жұмыстарына арналған барлық тетіктер көлік құралдарына қарамастан жұмыс істейтін екі топқа және көлік құралдары конструкциясының бір бөлігі болып табылатын тетіктерге бөлінеді.

1) механизмдердің бірінші тобына (крандардың барлық түрлері, циклдік және үздіксіз жұмыс істейтін тиегіштер, механикалық күректер, жылжымалы таспалы конвейерлер, пневматикалық түсіргіштер және т.б.) жатады.

2) екінші топқа (өзі аударғыш автомобильдер, өздігінен түсірілетін платформалары бар көлік құралдары, өздігінен түсіретін және тиейтін дербес құралдар және т. б.) кіреді.

70. ҚР аумағының сейсмикалық қауіпті аймақтарында құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге, құрамында инженерлік-техникалық персоналы жоқ мердігерлік ұйымдар немесе сейсмикаға төзімді құрылыс және арнайы инновациялық геодезиялық дайындық бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өтпеген мамандар жіберілмейді.