-стратегиялық бағыт. Жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім

Мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды дайындау мазмұны мен құрылымы өңірлік ерекшеліктерді ескере отырып, еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкес, сондай-ақ біліктілік және кәсіби стандарттардың ұлттық біліктілік шеңберінде анықталған құзыреттер мен дескрипторлар негізінде еңбек нарығының ерекшеліктеріне сәйкес іске асырылатын және жаңартылатын болады.

Білім беру бағдарламалары жетекші шетелдік әріптес жоғары оқу орындарымен бірге әзірленетін болады.

Конкурстық негізде жоғары технологиялық және ғылыми сыйымды өндірістер құру үшін экономиканың басым салаларында ғылыми зерттеулер жүргізілетін болады.

Әріптес-университеттермен және шетелдік ғылыми орталықтармен кооперация іске асырылатын болады.

ЖОО-ға қабылдау ережесі жетілдірілетін болады.

Жұмыс күші тапшы өңірлердегі өндірістер мен кәсіпорындарды кардлармен қанықтыру мақсатында, «Мәңгілік Ел жастары – индустрияға» әлеуметтік жобасын іске асыру жалғастын болады. Жыл сайын жұмыс күші көп өңірде тұратын жастар арасынан кадрлар дайындауға жұмыс күші тапшы өңірлердегі ЖОО үшін мемлекеттік білім беру тапсырысы және соңынан олардың оқыған орны бойынша жұмысқа орналасуы қарастырылатын болады.

Ерекше білім алу қажеттіліктеріне ие студенттер үшін тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділік жасау жұмыстары жалғасын табатын болады (пандустар, көтергіштер, лифтілер, сондай-ақ ақпараттық және кітапханалық ресурстармен қамтамасыз ету және т.б.).

Білім беру қызметтерін қосатын өнімділікті арттырумен жаңғырту және экспортты ұлғайту бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

Шаралар:

- жоғары және жоғары оқу орынан кейінгі білімі бар кадрларды дайындауға мемлекеттік білім беру тапсырысын бөлу мен орналастыру;

• 
  оқыту нәтижелеріне негізделген, оның ішінде шетелдік әріптес-жоғары оқу орындарымен және ғылыми орталықтармен бірге және білім алушыларға жұмыс берушілердің күтілімдеріне сәйкес келетін құзыреттерді беретін білім беру бағдарламаларын әзірлеу;
  

- бәсекеге қабілетті кадрлар дайындау мәселелері бойынша ақпараттық науқандар өткізу;

- елдің жоо-ларына шетелдік студенттерді тарту.
2-басым бағыт «Әлемдік үрдістер тұрғысында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім мазмұнын жаңғырту »

Академиялық дербестікті кеңейту шеңберінде таңдау компоненті бакалавриатта 75%-ға дейін, магистратурада – 85%-ға дейін, докторантурада – 95%-ға дейін ұлғайтылатын болады. Бұл білім беру бағдарламаларын жасауда, оның ішінде жалпы білім беретін пәндер, пәндердің ықпалдастырылған модулдері мен бағдарламаларын, сондай-ақ пәнаралық білім бағдарламаларын әзірлеу бойынша ЖОО академиялық дербестігін қарастырады. Студентке бағдарланған оқыту жоғары оқу орындарының білім беру қызметінің негізгі трендіне айналады.

Жоғары оқу орындарының басқару сапасын арттыру үшін жоғары оқу орындарының академиялық және басқарушылық дербестігін кеңейту бойынша саясат жалғасатын болады. Жоғары оқу орындарына оқу бағдарламаларын әзірлеуге және кадрлық жұмысты ұымдастыруға дербестік ұсынылатын болады, сонымен қатар бюджетті басқаруға.

Жоғары оқу орындарын басқаруға, академиялық, операциялық және қаржылық қызметті бақылауға, сондай-ақ университеттің басшылығының тиімділігін бағалауға белсенді қатысатын бақылау кеңестерінің рөлі күшейтілетін болады.

ЖОО білім бағдарламалары кәсіби стандарттар негізінде әзірленетін болады. 2019 жылға қарай жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім бағдарламаларының 45%-ы кәсіби стандарттардың біліктілік құзыреттерінен негізделетін болады.

Педагог кадрдың кәсіби стандартына сәйкес педагогикалық білім берудің мазмұны жаңартылатын болады.

Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім бағдарламалары алғашқы кезекте техникалық, педагогикалық және жаратылыс-ғылыми мамандықтар бойынша үш тілде жүргізілетін болады.

Оқытушылардың тілдік деңгейлерін арттыру үшін, біліктілікті арттыру курастары, жаппай онлайн-курстар, қашықтықтан оқыту технологиялары қарастырылады. Сондай-ақ оқытушыларды, студентерді, магистранттар мен докторанттарды ағылшын тіліне оқыту курстары ұйымдастырылады.

Сонымен қатар тілдік дайындық деңгейін арттыру үшін жоғары оқу орындарында дайындық бөлімдеріне гранттар бөлінетін болады (жыл сайын конкурстық негізде 450 орыннан).

Оқытуға жоғары оқу орындарынан, ҒЗИ-дан, сондай-ақ өндірістен үздік отандық және шетелдік мамандар тартылатын болады.

Академиялық ұтқырлықты дамыту, оның ішінде қазақстан жоғары оқу орындары мен білім алушылардың Эразмус+ жобаларына қатысуы есебінен және шетелдік студенттердің қазақстан жоғары оқу орындарына білім алу үшін келу есебінен дамыту жалғастырылатын болады.

Жоғары оқу орындарын мемлекеттік аттестаттаудан тәуелсіз аккредиттеуге толық көшу жалғасатын болады.

Шаралар:

- жоғары оқу орындарына қабылдау ережелерін жетілдіру;

- жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім бағдарламалары бойынша үш тілде оқыту;

- оқытушылар мен білім алушылардың тілдік құзыреттерін арттыру бойынша тағылымдамалар, біліктілікті арттыру курстары, жаппай онлайн-курстар, қашықтықтан оқыту технологиялары;

- аккредиттеу органдарына, оның ішінде шетелдік аккредиттеу органдарына қойылатын талаптарды белгілеу, атақты аккредиттеу органдарының тізілімін жасау;

- жергілікті бюджет есебінен әлемдік үрдістер тұрғысында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім мазмұнын жаңғырту мәселелері бойынша ақпараттық науқандар өткізу.

Азаматтық жоғары оқу орындарында академиялық және басқару дербестігі мәселелерінде Назарбаев Университеті тәжірибесін кезең-кезеңмен ендіру тәжірибесі жалғастырылады. ЖОО әкімшілігі мен оқытушылар тиісті біліктілікті арттыру курстары арқылы, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен академиялық және басқару дербестігі жағдайында жұмыс істеуге үйретіледі.

ИИДМБ-2 үшін кадрлар дайындауды іске асыратын базалық жоғары оқу орындарына нақты даму бағдарламалары негізінде дербестік ұсынылатын болады (корпоративтік, академиялық және қаржы саясаты). Соңынан оң тәжірибе басқа жоғары оқу орындарына таратылады.

Институционалды деңгейді қоса алғанда, білім берудегі менеджментті одан әрі жетілдіруге қол жеткізеді. Бұл корпоративтік басқару қағидасына ие ЖОО санын ұлғайту (байқау кеңестері немесе қамқорлық кеңестері, директорлар кеңесі), топ-менеджмент жоо-ға шетелдік мамандарды тарту, меншік нысанына қарамай, оның ішінде бюджеттен тыс қаражат есебінен барлық азаматтық жоғары оқу орындарының басшылар құрамының жоғары білім берудегі қазіргі заманғы менджмент бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өтуі шараларын өткізуді көздейді.

Мемлекеттік жоғары оқу орындарын 100% мемлекеттің қатысуымен коммерциялық емес акционерлік қоғамдарға өзгерту бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

Шаралар:

- азаматтық жоғары оқу орындарындағы академиялық және басқару дербестігі мәселелерінде Назарбаев Университетінің тәжірибесін кезең-кезеңімен ендіру;

- азаматтық жоғары оқу орындары ректорларының қоғам алдында жыл сайын есеп беру тәжірибесін ендіру;

- жоғары оқу орындарының жаңа ұйымдық-құқықтық нысанға көшу мәселелері бойынша ақпараттық науқандар өткізу.

Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландыру үшін жағдайлар жасау тиісті инфрақұрылымның болуын көздейді, сондықтан жоғары оқу орындарында коммерцияландыру кеңселері, технопарктер, бизнес-инкубаторлар және басқада инновациялық құрылымдар құрылады.

Грантпен қаржыландыру, мемлекеттік-жекешелік әріптестік шеңберінде ЖОО ғылыми жобаларын коммерцияландыру тетігі әзірленеді.

ИИДМБ-2 базалық жоғары оқу орындары ЖОО, ғылыми ұйым және бизнес арасында үшжақты келісім жасау арқылы қаржыландырылатын ғылыми жобаларды іске асыруға қатысатын болады. Оқыту бағдарламаларының сапасы арттырылып, өндіріспен барынша тығыз өзара әрекеттесуі қамтамасыз етіледі.

11 базалық жоғары оқу орны жанынан ИИДМБ басым бағыттары бойынша қазіргі заманғы жабдықпен жабдықталған 48 жаңа зертхана жұмыс істейтін болады.

Шаралар:

- ИИДМБ-2 базалық жоғары оқу орындарымен ЖОО, ғылыми ұйым және бизнес арасында үшжақты келісімдер жасау мен іске асыру;

- педагогикалық білім мазмұнын жаңғырту бойынша Дүниежүзілік банк жобасын іске асыру.
5-стратегиялық бағыт Ғылымды дамыту
1-басым бағыт "Ғылымның ел экономикасының тұрақты дамуы салымын ұлғайту"

Жеке капитал үлесінің ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға ынталандыруы ғылым, білім және өнеркәсіптің тығыз ынтымақтастығы арқылы жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы мен Халықаралық Қайта Құру және Даму Банкі арасындағы Қарыз туралы келісімге сәйкес (жоба өнімді инновацияларды ынталандыру) (Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы 2015 жылғы 18 мамырдағы № 21 Жарлығы «Дүниежүзілік Банк Өнімді инновацияларды ынталандыру») 2016-2020 жылдар аралығында жобасын іске асыру қарастырылған.

Осы жоба шеңберінде:

1. 
   өндірістік сектор консорциумдарын және инновациялық инклюзивті (әлеуметтік) консорциумдарды құру;
   
2. 
   ғалымдар мен жеке сектор арасында мәмілелер ағымын акселерациялау мақсатында ерте кезеңдегі жобаларды іске асыруға қаржыландыруды қамтамасыз ететін ерте қаржыландырылатын венчерлік қор құру;
   
3. 
   «көптеген мәмілелердің», яғни дайын инновациялық жобалар бар болуын қамтамасыз ету үшін барлық кезеңдегі инкубациялауға кәсіпкерлерге көмек көрсететін брокерлік команда құру;
   
4. 
   технологиялық компаниялардың маркетингтік және технологиялық мүмкіндіктерін арттыру үшін шетелдерде 2 жылдамдатылған технологиялық офистерді құру;
   
5. 
   Ірі қазақстандық университеттерде технологияларды трансферттеу офистерінің желісін құру;
   
6. 
   инновациялық белсенділік индексін құру, яғни инновациялық және инновациялық қызмет тиімділігін бағалау жүйесі және оның нәтижелері қарастырылған.
   

- «Өнімді инновацияландыруды ынталандыру» жобасының «Инновациялық концорциумдар» 2-компаненті шеңберінде өндірістік сектор концорциумдарын және инклюзивті инновацияларды гранттық қаржыландыру үшін конкурс өткізу;

- «Өнімді инновацияландыруды ынталандыру» жобасының «Технологияларды коммерциализациялаудың біріктіру циклі» 3-компоненті шеңберінде ерте қаржыландырудың венчерлік қорын, шетелдерде жылдамдатылған технологиялық 2 офис құру, жұмыс істейтін технологияларды коммерциализациялауды жетілдіру;

- «Өнімді инновацияландыруды ынталандыру» жобасының «Ұлттық Инновациялық жүйе координациясын нығайту» 4-компонентін іске асыру шеңберінде Инновациялық обсерватория құру;

- технологияларды трансферттеу жүйесі бірінші кезекте инвестицияны тарта отырып, іздеуге және технологияларды бейімдеуге бағытталған.
2-басым бағыт "Ғылым мен ғылыми-зерттеу институттарының оңтайландыру инфрақұрылымын жаңғырту" басым бағыты.

Елдің экономикасының дамуына ғылыми зерттеулер нәтижелерінің нақты үлесі және ғылыми ұйымдардың тиімді жұмыс істеу мақсатында ғылыми ұйымдарды оңтайландыру және қайта құру жұмыстары жүргізілетін болады.

«Астана бизнес кампус» іске асыру арқылы қазақстандық бизнестің бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

Шаралар:

- ғылыми ұйымдарды оңтайландыруды және қайта құруды жүргізу;

- қазақстандық бизнестің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және инновацияны генерациялау үшін қазақстандық және шетелдің компанияларды, білімді қажет ететін шағын және орта бизнесті, венчірлік қорларды, ғалымдарды, бизнесмендерді, қаржыгерлерді және студенттерді біріктіру мақсатында ғылыми орталықтар мен зертханаларды «Астана бизнес кампус» Назарбаев Университеті базасында орналастыру;

- ғылыми ұйымдар мен ғалымдардың ғылыми-техникалық қызметін рейтингтік бағалауға сәйкес ғылыми ұйымдар қызметі тиімділігінің артуы.

Талантты жастарды қолдау жолымен және отандық ғылымның мобильділік деңгейін дамытумен ғалым мәртебесін арттыру.

Әл-Фараби атындағы ғылым және техника саласында мемлекеттік сыйақы. Атаулы сыйақылар және мемлекеттік ғылыми стипендиялар тағайындау.

Басылымдар мен осы жариялымдарға сілтемелердің негізінде Хирша (һ-индексі) индексімен ғалым жұмысының тиімділігі бағаланатын болады.

Шаралар:

- ғылыми, ғылыми-техникалық және ғылыми-педагогикалық ақпаратқа қол жетімділікті қамтамасыз ету, соның ішінде халықаралық ғылыми-техникалық ақпарат базасына қол жетімділікті қамтамасыз ету;

- халықаралық ғылыми-техникалық ақпараттық базаға қол жетімділікті ұсыну жолымен қазақстандық ғалымдардың импакт-факторы жоғары халықаралық журналдарына басылым белсенділігін ынталандандыру;

- әл-Фараби атындағы ғылым және техника саласындағы мемлекеттік сыйақыны тағайындау жолымен қазақстандық ғалымдардың қызметін ынталандандыру.

Ғылыми ұйымдардың қоғамға деген транспоренттігі мен есептілігі ретінде ақпаратқа қол жетімділікті қамтамасыз ету жолымен ғылымның ашықтығын жасау. Қазақстандық ғалымдар мен ғылыми ұйымдардың қызметін қоғамға бағалау мүмкіндігін ұсыну үшін іске асырылатын жобалар бойынша ғылыми ұйымдардың жыл сайынғы есеп беруін енгізу, ғылыми зерттеулердің өзектілігін анықтау және қоғамға деген қажеттілігі.

Халықаралық интеграция ғылыми-техникалық ынтымақтастық және ғылым мен техника саласының негізінде халықаралық ұйымдармен екі жақты келісім бойынша Халықаралық комиссия (кіші комитеттер, қосалқы комиссиялар мен жұмыс топтары) шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

Ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет саласы халықаралық ұйымдармен және әлемнің бәсекеге қабілетті 30 елдерімен ынтымақтастықты тұрақты түрде жалғастыратын болады.

Шаралар:

- ХҒТО халықаралық жобаларды, сондай-ақ қатар Ғылыми-техникалық ынтымақтастық бойынша халықаралық комиссияның (кіші комитеттер, қосалқы комиссиялар мен жұмыс топтары) бірлескен отырыстарында мақұлданған ғылыми-техникалық бағдарламалар мен ғылыми жобалар шеңберінде бірлесе іске асыру;

- шетелдік ғылыми ұйымдармен, оның ішінде АҚШ, ҚХР, Ресей Федерациясы, Жапония, Оңтүстік Корея елдермен ғылыми-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру;

- рейтингті халықаралық басылымдарда қазақстандық ғылыми басылымдардың жариялануы (бірлескен авторлық);

- 2017 жылы ғылым мен технология бойынша Ислам ынтымақтастық ұйымының саммитін өткізу.

4-бөлім. Стратегиялық және бюджеттік жоспарлаудың өзара байланысының құрылысы