Подготовка учителя новой формации в республике казахстан – приоритетное направление деятельности высшего педагогического учеб

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник № 4(5), 2010             
 
106 
 
ИНФОРМАТИКАДАН  ДӘСТҤРЛІ ЕМЕС САБАҚТАРДЫ ҦЙЫМДАСТЫРУ 
 
Ӛтелбаева А.Қ.- оқытушы (Алматы қ., ҚазмемқызПУ) 
 
Қазіргі  таңда  дәстүрлі  оқыту  әдістемесінің  заман  талабына  сай  толық  білім 
беруге,  меңгертуге  кепілдік  бермейтіндігін  мектеп  тәжірибесі  кӛрсетіп  отыр.                                                                
Дәстүрлі  педагогикалық  білім  мазмұны  негізінен  танымдық  сипатта  беріліп  келді. 
Оның дидактикалық-әдістемелік бӛлігін құрайтын жаттығулар, сұрау-тапсырмалар сол 
танымдық  материалды  меңгеруге  қызмет  ететін  мақсатта  құрылатын.    ХХІ  ғасырда 
білім берудің жаңа прадигмаға сай мектептерде дәстүрлі емес сабақтарды жүргізу ӛте 
үлкен мәселе болып отыр.  
Яғни, осындай мәселелерді  информатика сабағында қолданып қарастырып ӛтуге 
болады.  Ол  үшін  мектепте  информатиканы  оқыту  әдіс-тәсілдеріне    кеңінен  тоқталып 
ӛтіп және оны қазіргі мұғалімнің шығармашылығымен, ақпараттық мәдениеттілігімен 
ұштастырып  қарастыруымыз  қажет.  Мектептегi  оқу  процесiнiң  негiзгi  мақсаты  – 
арнайы  педагогикалық  әдiстермен  жүйелi  түрде  оқушылардың  шығармашылық 
ойлауын  дамыту,  ғылыми  кӛзқарасы  мен  белсендiлiгiн  қалыптастыру,  оқушының 
табиғи  дарындарын  пайдалана  отырып,  ӛз  бетiнше  бiлiм  алудың    негiзiн  салу  болып 
табылады.  Компьютерлік  сыныпта  ӛткен  сабақта  үйреншікті  тыныштық  жоқ.  Сабақ 
кезінде оқушылар пробле-маларды талқылайды, сабақтың барысын қызығушылықпен 
бақылайды. Сабақ оқытудың ұйымдастырылған түрі ретінде – динамикалық құбылыс. 
Ол  педа-гогикалық  процестің  негізгі  даму  тенденцияларын  оның  біртұтастығы 
бағытында бейнелей отырып, ұдайы дамиды. Бәрінен бұрын ол оқытудың үш бірлік – 
білім  беру,  тәрбие,  даму    қызметін  тиімді  іске  асыруда  кӛрінеді,  олай  болса, 
оқушылардың  табиғи  қасиеттерін  шығармашыл  дамытуға  бағыттал-ғанымен  де 
кӛрінеді. Сабақты дамытудың басқа тенденциясы сабақты ӛмірлік маңызды мазмұнмен 
толықтыруда, оқытуды оқушы ӛмірінің табиғи құрамдас бӛлігі ретінде ұйымдастыруда 
кӛрінеді.  Осыған  байланысты  сабақ  танымның  арнайы  ұйымдастырылған  формасы 
болып  қана  қоймайды,  сондай-ақ  әлеуметтік  және  адамгершілік  тұрғысынан  алғанда 
толыққанды араласу болып табылады. 
Дәстүрлі  емес  сабақтың  құрылымының  нәтижелі  болуы  мұғалімнің 
шығармашылығымен  іске  асады.  Мұғалім  ең  алдымен,  сабақтың  жоспарын  жеке 
тұлғаның шығармашылығын дамытатын мақсат қойып құрып алу қажет. Дәстүрлі емес 
сабақтың  ӛту  барысының  ӛз  мақсатына  жетуі  үшін  сабақ  жоспарында  тӛмендегі 
сызбадағы байланыстылық орындалуы қажет.  
           
 
 Дәстҥрлі емес сабақтың жоспарындағы байланыстылық 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
Сабақтың мақсаты 
Дидактикалық 
тапсырмаларды 
түрлендіру 
Тақырыптық 
картотека 
Мұғалім мен 
оқушылардың 
шығармашылығы-
ның жүзеге 
асырылуы 
Білімді ӛмірдегі 
практикамен 
ұштастыру 
Білімді дәстүрден тыс 
бағалау 
Дәстҥрлі 
емес сабақ 

 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
 Хабаршысы № 4(5), 2010 
 
107 
 
 
1. 
Сабақтың  мақсатында  оқушылардың  теориялық    білімін,  тарихи  тұрғыдан 
білімін  арттыру,  ғылыми  ізденушілігін  қалыптастыру,  практикалық  тұрғыдан  үйрету 
қажет. Сонымен қатар,  оқушының пәнге қызығушылығын шығармашы-лық қабілетіне 
ұштастырып, оқыта отырып дамытып, тәрбиелеу қажет. 
2. 
Мұғалім  мен  оқушылардың  шығармашылығының  жүзеге  асырылу 
нәтижесінде  сабақ    ӛз  деңгейінде  орындалған  шығармашыл  сабаққа  ұласады.  Ал, 
шығармашыл  сабақ    дәстүрлі  емес  сабақтың  озық    түрі  болып  табылады.    Осындай 
озық сабақты ӛту үшін мұғалім кӛп ізденушілікпен еңбек ету қажет, сонда ғана оның 
сабағында  оқушының  шығармашылық    қабілеті  артады.  Негізінен  дәстүрлі  емес 
сабақтың  ӛзі  шығармашылық  сабақ  болып  табылады.  Шығармашылық  сабақ  аралас 
сабақ түрінде құрылады. Шығармашылық сабақтың А.В.Хуторский мынадай типтерін 
атайды: когнитивтік; креативтік; ұйымдастыру іс-әрекет; коммуникативтік. 
3.  Сабақта білімді ӛмірдегі практикамен ұштастыра отырып, оқушыны қоршаған 
ортаға  баулып  жан-жақты  дамытуға  болады.  Оқушы  сабақта  ӛтіп  жатқан  тақырыпты 
ӛмірден  мысал  ала  отырып,  байланыстырса  оның  кәсіби  практикалық  тәжірибесі 
шыңдала  түседі.  Ол  үшін,  мұғалімге  ӛмірден  алынған  мысалдарды  ӛз  сабағында 
қосымша тапсырма түрінде енгізіп отыруы қажет. 
4. Сабақта  оқушылардың  білімдерін  дамыту  үшін  дидактикалық   тапсырма- 
ларды әр сабақ сайын түрлендіріп отыру қажет, яғни оқушы бір  тапсырма түрін 
ғана  орындап  отырмай,  ол  әр  түрде  жасалған  дидактикалық  тапсырмаларды  орындау 
қажет.  Сонда  оқушының  сабақта  қызығушылығы,  белсенділігі,  еңбек-қорлығы  арта 
түседі.  
5.  Сабақта  білімді  дәстүрден  тыс  бағалау  нәтижесінде  оқушының  ӛз  біліміне 
сәйкес  баға  қойылады.  Ол  үшін  сабақтың  әрбір  кезеңінде  орындалған  тапсырмалар 
ұпайға сәйкес бағаланып отыру қажет. Ұпайға сәкес бағалауда білімді бағалау картасы 
қолданылып,  оған  әр  оқушының  тапсырманы  орындаған  ұпайлары  жазылып,  ең 
соңында қорытынды ұпай бойынша білімдері бағаланып отырады. 
Субъектілік  басқару  ұғымы  дәстүрлі  емес  сабақ  жүргізу  формасымен  тікелей 
байланысты.  Тӛменде  дәстүрлі  және  дәстүрлі  емес  сабақ  формаларының  кейбір 
салыстырмалы мысалдары кӛрсетілген: 
 
Элементт
ер 
Мұғалімнің дәстүрлі 
басқаруы 
Субъектілік басқаруы 
Мақсат 
Білім,  шеберлілік  және  дағды 
қа-лыптасуы 
Оқушының 
шығармашы-лық 
кӛзқарасының дамуы 
Оқудағы 
әдіс-тері 
мен 
тәсіл-дері 
Даяр  білімді  жеткізу,  үлгі 
бойынша  оқыту,  механикалық  еске 
сақтау, ауызша түрде жеткізу 
Шығармашылық 
тәжіри-бемен жеткізу 
Оқу 
материа-лының 
мазмұ-ны 
Оқытылатын 
материал 
оқулық маз-мұнымен сәйкес келеді, 
хабар-лардың 
жеткізілуі 
факті 
негізінде беріледі 
Оқулық  аясынан  тыс 
мазмұндау, ӛзектілік крите-
рийлеріне  мазмұнның  сәй-
кестігі,  сын  тұрғысының 
белсенділігі