Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ақша, Несие, Банктер»

86 

 

Кейс  дегеніміз  нақты  бір  жағдайды  бейнелеуді  білдіреді.  Мысалы:  нақты  бір 

факторлар мен жағдайларды сипаттау, автор жағынан ешқандай баға берілмейді, біржақты 

дұрыс шешімі жоқ. Шығарма стильі рәсімделген, академиялық немесе қарапайым сӛздер 

қолданысымен  жасалуы  тиіс.  Кейстің  құрылымы  –  уақытша,  сюжетті,  түсіндірме  болып 

бӛлінеді.  

Кейс түрлері:  



 

Дәстүрлі «гарвардтық» кейстер; 



 

Түрлендірілген кейстер; 



 

Стратегиялық кейстер; 



 

Тактикалық кейстер; 

Дәстүрлі  «гарвардтық»  кейстер  дегеніміз  компаниямен  тығыз  байланыста 

қызметшілік  ету  негізіндегі  шынайы  ақпараттар  толық  жинағы  болып  табылады.  Нақты 

бір  компаниянын  нақты  бір  мәселесі  бейнеленеді,  мәселе  мен  онын  шешімін  нақты  дәл 

сипаттау, бірақ, мәселе толық анықталмаған болуы мүмкін. Ақпараттар әртүрлі деңгейдегі 

менеджерлермен ұсынылады.  

Кейсте  қаржылық  ақпараттар  болғанымен,  пайдалы  қосымша  ақпарат  болмауы 

мүмкін, жанама сұрақтардың мазмұнысыз-ақ жалпы кӛлемі қомақты болады.  

Тактикалық  кейстерде  –  басты  мақсат  –  студентті  компания  шаруашылығына 

квалификацияланған талдау жасауға үйрету. Негізгі мазмұны шаруашылықтың белгілі бір 

сферасының  белгілі  бір  мәселесіне  қатысты  болады.  Жалпы  кӛлемі  –  5-6  ұсыныстан 

тұратын 2 бет кӛлемінде. Сонымен қатар, қосымша  ескертпелер бейнеленеді: сұрақтарға 

жауап беру кезінде жанама облыстарынан қосымша ақпараттар мен толықтырулар қажет.  

Мұндай кейстің құрылымында компанияға қысқаша сипаттама келтіріп кету қажет. 

Шаруашылығының  бӛлек  элементтеріне  толық  сипаттама  (мысалы  –  жарнама, 

технологиялары,  персоналды  дайындау),  сонымен  қатар,  талқылауға  ұсынылатын 

сұрақтар кӛрсетіліп кетеді.  

Стратегиялық  кейстер  –  олардың  негізгі  мақсаты  –  логиканы дамыту,  негізделген 

шешімдер  қабылдауға,  белгісіздік  шарттарында  талдау  жасау  негізінде  стратегиялар 

ӛңдеп шығаруға үйрету. Негізгі мазмұны шаруашылықтың әртүрлі сфераларына қатысты 

болады. Жалпы кӛлемі 2-200 бет.  

Кейстің бұл түрінің құрылымы мынадай: 

- 

Басы  –  қызмет  етуші  тұлғалардың  фамилиясы,  аты,  әкесінің  аты,  компаниянын 

жалпы  сипаттамасы,  уақытша  параметрлері,  қойылған  мәселеге  қызметкерлердің 

атынан әртүрлі жан-жақты кӛзқарастар. 

- 

Негізгі бӛлім – тарихы, сыртқы ортасы, ішкі ортасына кеңірек сипаттама. 

- 

Қорытынды  –  мәселені  шешуде  немесе  шешімдер  қабылдаудағы  мерзімділіктің 

жағдайын белгілейтін сценарий. 

- 

Қосымшалар  –  тарихындағы  негізгі  даталар,  ұйымдастырушылық  схемасы, 

қаржылық есептерінен деректер, статистика, фотографиялық суреттер. 

Тәжірибе сабағында кейстерді талдаудын негізгі жолдары: 

- 

Бастапқы  саты  –  кейс  материалына  қысқаша  шолу,  басты  сӛздерді  бӛліп  алу,  «не 

болып  жатыр?»  жалпылама  сұрақ  қою,  оқыған,  алған  ақпараттары  туралы  алған 

әсерлерін,  болуы  мүмкін  ӛзгерістер,  белгілі  бір  ойларға  беретін  келісімі  немесе 

келіспеушілігі  (қарсылығы)  туралы  сұрау  және  нәтижесінде  оқытушы  мен 

студенттер жалпылама қорытындылайды. 

- 

Ілгеріленген оқыту сатысы – шаруашылық тәжірибесін зерттеу, терең талдау жасау, 

даму  шарттары  мен  уақытша  контексттерді  есепке  алу,  таңба-белгілеріне  кӛңіл 

бӛлу.  Сырттай  бақылаушылардың  кӛзқарасын  бағалау,  талдау  кезінде 

статистикалық тәсілдерді қолдану, логикалық теректер құрастыру, сандарға сынды 

87 

 

кӛзқараспен  қарау,  ӛзінің  жеке  ӛмірлік  тәжірибесін  қолдану,  «Ал,  егер,  жағдай 

басқаша болса...?» дегендей сұрақтар қою. 

Сонымен қатар, кейстерді талдау кезінде оқытушы негізгі әдіс-тәсілдерді: қойылған 

сұрақтарды,  сабақта  меңгерілген  тәжірибені,  нақты  сұрақтарды,  жағдайлар  тізбегін,  ішкі 

және сыртқы аудит және т.б. қолдана алады. 

 

 

10.Студенттің оқу жетістіктерін бақылау және бағалау материалдары  

Бірінші семестр аралық бақылау сҧрақтары: 

1.  Ақшаның обьективті қажеттілігі неде? 

2.  Ақшаның пайда болу себебі? 

3.  Ақша түрінде қандай тауарлар қолданылды? 

4.  Ақша дегеніміз не? 

5.  Ақшаның қандай формаларын білесін? 

6.  Ақшаның қандай түрлері бар және олардың қандай айырмашылықтары бар? 

7.  Толыққұнды  және  толыққұнсыз  ақшалар  дегеніміз  не  және  олардың  қандай 

ӛзгешеліктері бар? 

8.  Несиелік ақшалар дегеніміз не және қандай түрлері бар? 

9.  Несиелік ақшалардың қағаз ақшалардан қандай айырмашылығы бар? 

10. Электронды ақшалар дегеніміз не және олардың ерекшелегі неде? 

11. Ақша қандай қызметтер атқарады? 

12. Ақшаның құн ӛлшемі ретіндегі қызметі? 

13. Ақшаның тӛлем құралы ретіндегі қызметі? 

14.  Ақшаның айналыс құралы ретіндегі қызметі? 

15. Ақшаның жинақтау және қорлану ретіндегі қызметі? 

16. Ақшаның әлемдік ақша ретіндегі қызметі? 

17. Баға масштабы дегеніміз не? 

18. Ақшаның экономикадағы ролі? 

19. Ақша айналысы дегеніміз не? 

20. Ақша айналыс заңы нені білдіреді? 

21. Айналыстағы ақша массасы қалай анықталады? 

22. Ақша агрегаттары дегеніміз не? 

23.  Ақша айналымы дегеніміз не және оның құрылымы? 

24. Тауар айналымы дегеніміз не және оның ақша айналымынан айырмашылығы қандай? 

25. Ақша айналымын ұйымдастырудың қандай принциптері бар? 

26. Қолма-қолсыз ақша айналысының қандай артықшылықтары бар? 

27. Қолма-қол ақша айналысының артышылықтары мен кемшіліктері қандай? 

28. Қолма-қолсыз ақшамен есеп айырысудың негізгі принциптері қандай? 

29. Қолма-қолсыз ақшамен есеп айырысудың қандай негізгі формалары бар? 

30. Тӛлем тапсырмасымен есеп айырысу қалай жасалады? 

31. Чектер дегеніміз не және олардың қандай түрлері бар? 

32. Вексель дегеніміз не және олардың қандай түрлері бар? 

33. Пластикалық карточкалардың қандай түрлерін білесін? 

34. Пластикалық карточкалардың банктік карточкалардан айырмашылығы? 

35. Ақша-несие саясаты дегеніміз не? 

36. Ақша жүйесі дегеніміз не? 

37. Ақша жүйесінің қандай түрлері және олардың қандай элементтері бар? 

38. Ақша эмиссиясы дегеніміз не? 

39. Ақшаның металл теориясы дегеніміз не? 

88 

 

40. Ақшаның номиналистік теориясы дегеніміз не? 

41. Ақшаның сандық теориясы және оның ӛкілдері және олардың идеялары? 

42. Монетаризм дегеніміз не? 

43. Инфляция дегеніміз не? 

44. Инфляцияның қандай түрлері мен формаларын білесін? 

45. Инфляцияның салдары қандай? 

46. Инфляцияның пайда болу факторлары қандай? 

47. Инфляцияны реттеу әдістері қандай? 

48. Инфляцияға қарсы қандай шаралар бар? 

49. Ақша реформасы не үшін жүргізіледі? 

50. 1993 жылы Қазақстандағы ақша реформасы қалай жүргізілді?      

14.2.  Екінші семестр аралық бақылау сҧрақтары: 

1.  Несиенің обьективті қажеттілігі қандай? 

2.  Несиелік қатынастар қалай пайда болды? 

3.  Несие қозғалысының сатылары қандай? 

4.  Несиенің негізі деген не және ол неден байқалады? 

5.  Несиенің принциптері қандай? 

6.  Несие капиталы дегеніміз не? 

7.  Несие капиталының нарығы дегеніміз не? 

8.  Мемлекеттік несие қоры дегеніміз не және оның кӛздері қандай? 

9.  Несиенің ақшадан айырмашылығы және олардың ӛзара әрекеті қандай? 

10. Несиенің қандай теориялары бар және олар тәжірибеде қалай қолданылады? 

11. Несиенің қызметі дегеніміз не? 

12. Несиенің қайтарымдылық заңы неден тұрады? 

13. Несиенің экономика мен қоғамдағы ролі не нәрсеге байланысты? 

14. Несиенің шектері дегеніміз не? 

15. Несиенің қандай формаларын білесін? 

16. Несие түрлері қандай белгілер бойынша жіктеледі? 

17. Коммерциялық несие нені білдіреді? 

18. Банк несиесі дегеніміз не? 

19. Тұтыну несиесінің қажеттілігі қандай? 

20. Ипотекалық несиенің ерекшелігі қандай? 

21. Мемлекеттік  несие  дегеніміз  не,  олардың  субьектілері  және  оның  банк  несиесінен 

айырмашылығы қандай? 

22. Халықаралық несие дегеніміз не? 

23. Лизинг және лизингтік несие дегеніміз не? 

24. Ссудалық пайыз дегеніміз не? 

25. Несие мен ссудалық пайыздың айырмашылығы қандай? 

26. Ссудалық пайыздың ролі мен қызметі қандай? 

27. Пайыздық мӛлшерлемелер, олардың түрлері және олар қалай қалыптасады? 

28. Банк қызметі деген түсінік нені білдіреді? 

29. Экономикадағы банктердің ролі қандай? 

30. Банк дегеніміз не? 

31. Эмиссиялық және эмиссиялық емес банктер дегеніміз не? 

32. Маманданған банктік емес несие-қаржы мекемелерінің ерекшелігі неде? 

33. Қазақстандағы парабанктік мекемелер? 

34. Қазақстанда банк реформасы қашан басталды және оның мазмұны қандай? 

35. Банктердің қаржылық делдалдығы дегеніміз не? 

36. Банктің қандай түрлері бар? 

89 

 

37. Банктер қалай құрылады және олардың қызметі қалай құрылады? 

38. Бақылаудың қандай түрлері бар және оны кім жүргізеді? 

39. Банктік тәуекелдер дегеніміз не және олардың түрлері? 

40. Банктердің бәсекелестік күресін қалай түсінесіз? 

41. ҚР ҰБ-ң мақсаты, міндеттері, қызметінің бағыттары қандай? 

42. ҚР ҰБ басқармасы, директорлар кеңесінің міндеттері қандай? 

43. ҚР ҰБ ақша-несие саясатының мақсаты қандай? 

44. Міндетті резерв нормасының мағынасы? 

45. ҚР ҰБ бақылау және қадағалау қызметі қандай? 

46. ҚР ҰБ сыртқы экономикалық қызметінің мәні неде? 

47. Екінші  деңгейдегі  банктер  мен  Ұлттық  Банк  арасындағы  қарым-қатынас  қалай 

құрылуда? 

48. ҚР ҰБ алтын валюта резервін қалай басқарады? 

49. Ақша-несие саясатының негізгі құралдары? 

50. Республикадағы ақша айналысы қалай реттелуде? 

 

11.1 Студенттің рейтингін қою шкаласы

 

 

  

№  Бақылау түрі 

1 

ар

ал

ы

қ 

ба

қы

ла

у 

(Р

К1

 %

) 

А п т а  

1 

ар

ал

ы

қ 

ба

қы

ла

у 

ор

ы

тын

ды

сы

 

2 

ар

ал

ы

қ 

ба

қы

ла

у 

(Р

К 

1)

 

А п т а  

 

 

2 

ар

ал

ы

қ 

ба

қы

ла

у 

қо

ры

тын

ды

сы

  

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

1.   

Қатысу 

деңгейі 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

2.   

 Лекция 

конспекті 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

3.   

СОӚЖ 

тапсырмасын 

орындау 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

100

 

 

4.   

 СӚЖ 

тапсырмасын 

орындау 

100

 

 

 

100

 

 

 

 

100

 

 

100

 

 

 

 

100

 

 

 

100

 

 

5.   

Рубеждік 

бақылаудың 

тапсырмасын 

орындау 

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6.   

 Рубеждік 

бақылау 

тапсырмасын 

орындау 

100

 

 

 

 

 

 

 

100

 

 

100

 

 

 

 

 

 

 

100

 

 

90 

 

Барлығы  

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды 

бағасы 

бойынша 

үлесі 

 

 

 

 

 

 

 

 

30%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

30%

 

* Емтиханға жиберілетін тӛменгі қорытынды балл әр рейтинг бойынша 50% 

 

11.2 Қорытынды бағаны есептеу 

Пән бойынша қорытынды баға пайыздық мазмұнда келесі формула бойынша есептеледі: 

 

И% = Р1+Р2  х 0,6 + Э х 0,4 

                                                           2

                         

мұндағы: 

       Р1 –1- рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны; 

           

Р2 – 2- рейтингті бағалаудың пайыздық мазмұны; 

       Э – емтихан бағасының пайыздық мазмұны (тест-емтихан).

        

 

 

11.3  Студенттің  оқу  жетістіктерінің  балдық-  рейтингтік  әріптік  жҥйе  бойынша 

бағалау және сәйкесінше бағалаудың дәстҥрлі шкаласына аудару  

 

Әріптік жүйе 

бойынша бағалау 

Баллдардың сандық 

баламасы 

Оқу пәнін 

меңгерудің %-қ 

мазмұны 

Дәстүрлі жүйе 

бойынша бағалау 

A 

4,0 

95-100 

үздік 

A

- 

3,67 

90-94 

 

B

+ 

3,33 

85-89 

жақсы 

B

 

3,0 

80-84 

B

- 

2,67 

75-79 

C

+ 

2,33 

70-74 

қанағаттанарлық 

C 

2,0 

65-69 

C

- 

1,67 

60-64 

D

+ 

1,33 

55-59 

D 

1,0 

50-54 

F 

0 

0-49 

қанағаттанарлықсыз 

 

      

11.4 Академиялық тәртіп саясаты 

Үлгі  

 

№ 

Тәртіпті бағалау критерийлері 

Баллдар саны*  

1.  Сабақтан кешігу 

-2 

2.  Сабақ кезінде ұялы телефонмен сӛйлесу 

-2 

3.  Практика (семинар) сабақтарына белсене қатысу 

+2 

4.  Басқа да критерийлер 

- 

 

 

 .                  

 

91 

 

 

13.  Мамандандырылған аудиториялар тізімі 

№ п/п 

этаж 

аудитория 

1 

5 

506, 507, 510, 520 

2 

4 

407, 410, 413, 413а 

3 

2 

200, 211, 212, 214