М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
«Бекітемін»
Педагогикалық факультеттің деканы
п.ғ.д. профессор Т.Ә.Ботағариев
__________________________
(қолы) (аты – жөні)
«_____»____________________ 2009 ж.
Педагогикалық факультет
Дене тәрбиесінің теория мен әдістемеге оқыту кафедрасы
050108 – мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын студенттерге арналған
СПОРТТЫҚ МЕДИЦИНА
ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Курс – 3
Семестр – 6
Кредит саны – 2
Дәріс – 15
Cеминар (практикалық) сабағы – 15
ОЖСӨЖ – 30
СӨЖ - 30
Рейтингілік бақылау – 3
Емтихан – 2 ( 6 – шы семестрде)
БАРЛЫҒЫ: 90 сағат
Орал, 2009
«Спорттық медицина» пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) жоғарғы оқу орындарына арналған білім стандартына сай біртұтас типтік бағдарлама негізінде құрастырылған.
Құрастырушы(лар): Дияров Амангельды Сагинович, аға оқытушы
(аты-жөні, лауазымы, ғылыми дәрежесі)
Келісілді: ОҮҰ және ОӘЖБ жетекшісі ________________ А.А.Какимова
(қолы)
Дене тәрбиесінің теория мен әдістемеге оқыту кафедрасының отырысында талқыланған
«_______» ______________________ 200___ж. №_____ хаттама.
Кафедра меңгерушісі, доцент ______________ Испулова Роза Набиевна
( қолы ) (аты-жөні)
Факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің төрағасы:
_________________ ____ ________________________
(қолы) (аты-жөні)
2. CАБАҚ МАЗМҰНЫ МЕН КЕСТЕСІ
1 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Кіріспе. Дененің дамуы туралы ілім
Дәрістің мазмұны:
Кіріспе. Дененің дамуы мен денсаулық
Спорттық медицинаның анықтамасы, зерттеу объектілері оның құрамдас бөліктері.
Спорттық медицинаның мақсаты мен міндеттері.
Кешенді дәрігерлік тексеру тәсілі.
Әдебиет: Г.А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. – 480 c. (10 – 17 беттер).
Несие сағаты 2
Тақырып: Дененің дамуын анықтау тәсілдері
Семинар (практикалық) сабағы:
Соматоскопия – сырттай көзбен бағдарлау
Антропометрия -өлшеу
Дене салмағының құрамын және меншікті салмақты анықтау
Несие сағаты 1
Тақырып:Әртүрлі спорт түрлерінде тиімді дене бітімі мен пішінінің ерекшеліктері
ОЖСӨЖ (2 сағат)мазмұны: Антропометриялық өлшемдер жасау
Бойды: тұрғандағы және отырғандағы (см)
Салмақты (таразымен)
Көкірек қуысының көлемін ж.б.
СӨЖ (2 сағат)
Әдебиет:Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
2 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Жалпы патология негіздері
Дәрістің мазмұны:
Денсаулық пен ауру туралы түсініктер
Аурудың пайда болуы, өтуі және аяқталуының негізгі түрлері
Терминальды жағдайлар
Әдебиет: Г.А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 18 – 23 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Дененің дамуын анықтау тәсілдері
Семинар (практикалық) сабағы:
Дене бітімін бағалаудың жеке әдістері:
Қалыптар
Индекстер
Корреляция
Несие сағаты 2
Тақырып: Сыртқы тыныс жүйесінің көрсеткіштері
ОЖСӨЖ мазмұны:
Сыртқы тыныс жүйесінің көп жылдық жаттығу барысында қалыптасуы
Сыртқы тыныс жүйесінің спорт түріне сәйкестігі
Әдебиет:Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
3 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Жалпы патология негіздері
Дәрістің мазмұны:
Этиология және патогенез
Патологиялық тұқымқуалаушылық
Ағзаның реакциясы
Әдебиет: : Г.А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 23 – 33 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Жүйке жүйесімен жүйке – бұлшық ет жүйесін зерттеу әдістері
Семинар (практикалық) сабағы:
Вегетативтік жүйке жүйесін зерттеу әдістері
Вегетативтік жүйке жүйесінің түрлері
Несие сағаты 1
Тақырып:Спортшылардың қан құрамының қалыпты жағдайы
ОЖСӨЖ мазмұны:
Спортшылардың қан құрамының қалыпты жағдайдағы көрсеткіштері
Спортшылардың қан құрамының жаттығу барысындағы көрсеткіштері
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
4 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Жалпы патология негіздері
Дәрістің мазмұны:
Қан айналу жұмысының бұзылуы
Ұлпаларда зат алмасудың бұзылуы
Некроз
Атрофия
Әдебиет: .А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 44 – 54 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Тыныс жүйесінің қызметтік мүмкіншілігін зерттеу
Семинар (практикалық) сабағы:
Тыныс жүйесін спирографиялық әдіспен зерттеу
Жүйке және тыныс жүйелерінің қызметтік күй ерекшеліктерін зерттеуге арналған есептерді шешу
Несие сағаты 2
Тақырып: Зат алмасу жұмыс қабілетінің негізі
ОЖСӨЖ мазмұны:
Ас қорыту мүшелерінің ауру себептері
Несеп құрамының спортшыларға тән ерекшеліктері
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
5 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру әдістері
Дәрістің мазмұны:
Клиникалық зерттеу тәсілдері
Параклиникалық зерттеу әдістері (антропометрия)
Дененің термометриясы
Аспаптармен және қызметтік зерттеу тәсілдері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 60 - 65 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Жүрек қан – тамырлар жүйесінің қызметтік көрсеткіштері
Семинар (практикалық) сабағы:
Лүпіл мен артериалдық қан қысымын анықтау
Бірқалыпты мөлшерлі жүктемелер
Несие сағаты 1
Тақырып: Спорттық жұмыс қабілетін дәрумендер мен фармакологиялық әдістер арқылы қалыптастыру
ОЖСӨЖ мазмұны:
Жеңіл атлетика спортында жұмыс қабілетін жоғарлату әдістері
Шаңғы мен коньки спортында жұмыс қабілетін жоғарлату
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
6 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Дәрістің мазмұны:
Нерв жүйесінің негізгі тексеру тәсілдері
Нерв жүйесінің кейбір ауруларының белгілері
Неврологиялық тексерулер
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 69 - 74 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Жүрек қан тамырлар жүйесінің қызметтік көрсеткіштері
Семинар (практикалық) сабағы:
Жүрек қан тамырлар жүйесін аспаптар әдісімен зерттеу
Электрокардиограмма (ашып көрсету)
Жүрек қан тамырлар жүйесін зерттеуге арналған ситуациялық есептерді шешу
Несие сағаты 2
Тақырып: Спорттық жұмыс қабілетін физикалық әдістер арқылы қалыптастыру
ОЖСӨЖ мазмұны:
Спорт ойындарында жұмыс қабілетін арттыру тәсілдері
Спорттың жекпе – жек түрлерінде жұмыс қабілетін арттыру
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
7 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Дәрістің мазмұны:
Жүрек қан тамырлар жүйесін зерттеудің негізгіт амалдары
Жүрек қан тамырлар жүйесіндегі кейбір аурулардың белгілері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 74 - 84 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Әйел спортшыларда жаттықтырудың медициналық ерекшеліктері
Семинар (практикалық) сабағы:
Әйелдер ағзасының құрылымдық және қызметтік ерекшеліктері
Әйелдерге тән биологиялық құбылыстар (овариалды – менструациялық айналма етеккірі, климакс, жүктілік)
Жұмыс қабілетінің жоғарыда аталған кезеңдерде төмендеуі
Несие сағаты 1
Тақырып: Спорттық жұмыс қабілетінің себеп – шарттары мен сырқаттық құбылыс ерекшеліктері
ОЖСӨЖ мазмұны:
Спорттың циклдік түрлерінде жұмыс қабілетінің төмендеу себептері
Спорттық ациклдік түрлерінде жұмыс қабілетінің төмендеу себептері
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
8 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Дәріс мазмұны:
Сыртқы тыныс алу жүйесі. Негізгі зерттеу әдістері
Сыртқы тыныс алу жүйесін тексеру
Тыныс алу мүшелерінің ауру кезіндегі кейбір белгілері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 84 - 88 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Субмаксималды сынамалар
Семинар (практикалық) сабағы:
Гарвард степ тестісі
PWC 170 сынамасы
Несие сағаты 2
Тақырып: Ауырған және қалыпты жағдайда спортшыларда кездесетін патологиялар
ОЖСӨЖ мазмұны:
Физиологиялық және патологиялық атрофия
Физиологиялық және патологиялық миокард гипертрофиясы
Әдебиет: : Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
9 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру тәсілдері
Дәріс мазмұны:
Ас қорыту жүйесі. Негізгі зерттеу әдістері
Ас қорыту жүйесін тексеру
Ас қорыту мүшелерінің кейбір аурулар белгілері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 88 - 91 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Максималды жүктеме сынамалары
Семинар (парактикалық) сабағы:
Өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС)
Новакки сынамасы
Несие сағаты 1
Тақырып: Иммунитет пен созылмалы аурулар
ОЖСӨЖ мазмұны:
Инфекция ошақтары
Аурудың себеп шарттары
Иммунитет тапшылығының синдромы
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
10 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Клиникалық және параклиникалық тексеру әдістері
Дәріс мазмұны:
Несеп бөліп шығару жүйесінің негізгі зерттеу әдістері
Несеп бөліп шығару ауруларының кейбір тексеру әдістері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 91 - 93 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Максималды жүктеме сынамалары
Семинар (практикалық) сабағы:
Веналық қан көлемін азайтуға негізделген сынамалар
Ортостатикалық және клиностатикалық сынамалар
Вальсальва – Бюргер сынамасы
Несие сағаты 2
Тақырып: Тірек – қимыл аппаратының аурулары
ОЖСӨЖ мазмұны:
Циклдік спорт түрлерінде кездесетін тірек – қимыл аппаратының аурулары мен жарақаттары
Ациклдік спорт түрлерінде кездесетін тірек – қимыл апаратының аурулары мен жарақаттары
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
11 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Дене шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік – ұстаздық бақылау
Дәріс мазмұны:
Алғашқы және жыл сайынғы терең медициналық тексерулер
Медициналық тексерулердің ұйымдастыру негіздері
Спорттық медицинаның практикасында денсаулықты бағалау негіздері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 98 - 121 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Дәрігерлік – ұстаздық бақылау (ДҰБ)
Семинар (практикалық) сабағы:
Өндіріс қызметін үлгілеу және рольдік ойындар
ДҰБ қорытындысын оқу – тәжірибелік конференцияда баяндау
Несие сағаты 1
Тақырып: Денсаулық пен жұмысқа қабілеттілікті төмендететін себеп шарттар
ОЖСӨЖ мазмұны:
Циклдік спорт түрлерінде асыра шаршау, асыра машықтану
Ациклдік спорт түрлерінде асыра шаршау, асыра машықтану, зорығу
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
12 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Ден шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік - ұстаздық бақылау
Дәріс мазмұны:
Әтүрлі спорт мамандықтарын кезеңдік дәрігерлік – ұстаздық бақылау
Кезеңдік дәрігерлік – ұстаздық бақылаудың негіздері
ОНЖ зерттеудің функционалдық мүмкіншіліктері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 132 - 133 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Орта және егде жастағылардың денсаулығын және жалпы жұмыс қабілетін бағалау әдістері
Семинар (практикалық) сабағы:
Экспресс бағалау
PWC 170 және басқа сынамалар
Несие сағаты 2
Тақырып: Денсаулық пен жұмыс қабілеттілікті төмендететін себеп шарттар
ОЖСӨЖ мазмұны:
Шаңғы мен коньки спортындағы жұмыс қабілеттілікті төмендететін себептер
Спорт ойындарында жұмыс қабілеттілікті төмендететін себеп шарттар
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
13 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Ден шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік - ұстаздық бақылау
Дәріс мазмұны:
Нерв – бұлшық ет апаратының функционалды мүмкіншіліктерін зерттеу негіздері
Тепе – теңдік анализаторының функционалды мүмкіншіліктерін зерттеу негіздері
Көру талдауышының қызметінің мүмкіншіліктерін зерттеу негіздері
Әдебиет: А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 135 - 137 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Спорттық жұмыс қабілетін қалыптастырудың медициналық әдістеріне арналған ситуациялық есептер шығару
Семинар (практикалық) сабағы:
Гигиеналық әдістер
Дәрі – дәрмектік немесе фармакологиялық әдістер
Физикалық әдістер
Несие сағаты 1
Тақырып: Дұрыс тамақтану – жұмыс қабілеті қалыптасуының негізгі себеп – шарттары
ОЖСӨЖ мазмұны:
Арнайы тамақтандыру (спорт түріне байланысты) амалдары
Тамақтың нәрлілігі мен қуат қоры
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
14 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Ден шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік - ұстаздық бақылау
Дәріс мазмұны:
Кардиореспираторлық жүйе қызметінің мүмкіншіліктерін зерттеу негіздері
Сыртқы тыныс алу жүйесінің қызметінің мүмкіншіліктерін зерттеу негіздері
Жалпы дене жұмыс қабілеттілікті зерттеу негіздері
Әдебиет: : А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 137 - 145 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Әртүрлі жарақаттарда жедел дәрігерлік көмек көрсету
Семинар (практикалық) сабағы:
Спорттық зақымдар мен қимыл – қозғалыс аппаратының ауруларына арналған ситуациялық есептер шығару
Оқыстан дамитын сырқаттық жәйттар және реанимациялық әрекеттер
Несие сағаты 2
Тақырып: Оқыс дамитын сырқаттық жайттар
ОЖСӨЖ мазмұны:
Реанимациялық (қайта тірілту) әрекеттер
Жасанды дем алдыру
Жүрекке жанама массаж жасау
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
15 апта
Несие сағаты 1
Тақырып: Ден шынықтыру және спортпен шұғылданатындарды дәрігерлік - ұстаздық бақылау
Дәріс мазмұны:
Ағымдағы және жедел дәрігерлік –ұстаздық бақылау (әртүрлі спорттық мамандықтарына байланысты)
ОНЖ функционалдық жағдайының ағымдық және жедел көрсеткіштері
Вегетативті нерв жүйесінің функционалды жағдайының ағымдық және жедел көрсеткіштері
Әдебиет: : А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004. 151- 160 беттер.
Несие сағаты 1
Тақырып: Денсаулық деңгейін анықтау
Семинар (практикалық) сабағы:
Орташа қарқынды жүктеме сынамалары
Жалпы дене тәрбиесінде қолданылатын сынамалар (Руфье – Диксон, Мартин, Летунов, Леви – Гориневской сынамалары)
Жүргізу және бағалау тәсілі
Несие сағаты 1
Тақырып: Жедел жәрдем жағдайлары
ОЖСӨЖ мазмұны:
Анафилактикалық шок
Миокардтың инфарктісі
Естен тану ж.т.б.
Әдебиет: Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
3. ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖӘНЕ ТАПСЫРУ ГРАФИГІ
№
|
Жұмыс түрі
|
Мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиет
|
Орындау ұзақтығы
|
Ұпайлары
|
Бақылау түрі
|
1
|
ОЖСӨЖ орындау
|
Теориялық дайындықты тексеру
|
Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
|
Апта сайын
|
2
|
Ауызша жауаппен конспект
|
2
|
Cеминар (практикалық) сабағы
|
Практикалық жұмыстарды қабылдау
|
Дунаева З.Қ., Мұстафина Т.К. Студенттердің спорттық медицинадан лабораториялық жұмыстарды өздігінен орындауға арналған әдістемелік нұсқау. – А., 1993.
|
Апта сайын
|
3
|
Практикалық сабақ дәптерін тексеру және ауызша жауап
|
3
|
Глоссарий
|
Терминологияны меңгеру
|
А.Макарова. Спортивная медицина: Учебник. – Советский спорт, 2004.
|
6,14 апталар
|
1
|
Ауызша жауап
|
4
|
Шағын емтихан
|
Кешенді тексеру
|
|
7,15 апталар
|
4
|
Тест тапсырмалары
|
Достарыңызбен бөлісу: |