Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары

127 
 
пайдаланып,оқушылардың  пәнге  деген  туғызудың  тәсілдері  көп.  Әрбір  сабақ  қызықты, 
оқушы жадында ұзақ сақталатындай өтуі тиіс. Жас ұрпақтың бойындағы қабілетін көру, оны 
жетілдіру  ізденгіштік  қасиетін  дамыту  мұғалімнің  сабақ  берудегі  ізденушілік,  шеберлік 
қабілеттеріне байланысты. Ж.Аймауытов «Сабақ беру үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол 
жаңадан  жаңаны  табатын  өнер»  -  деген,  яғни  оқу  үрдісін  жаңаша  ұйымдастыру, 
оқушылардың  әрекеті  арқылы  ойлау  дағдыларын  жетілдіруге,  шығармашылық  қабілеттерін 
дамытуға негізделуі керек. Орта мектепті ақпараттандыру бағдарламасы, жоғары және орта 
білім беру берудің мемлекеттік стандарттары,жоғары білімді дамыту стратегиялары жасалып 
және Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің 2015 жылға дейін даму тұжырымдамасы 
жарияланып  іске  асырылу  үстінде.  Бүгінгі  күні  білім  беру  саласы  «Қазақстан-2050»  ұзақ 
мерзімді  Стратегиясының  маңызды  басым  бағыттарының  бірі  болып  танылды.  Қазақстан 
Республикасының  Президенті  Н.Ә.  Назарбаев республиканы  әлемдегі  бәсекеге  қабілетті  30 
елдің қатарына кіргізу туралы міндет қойған болатын және президентіміз халыққа жолдаған 
жолдауында    «Біздің  міндет  жаңа  технологияларды,идеялар  мен  көзқарастарды  пайдалана 
отырып,білім  мен  бәсекеге  қабілетті  ұрпақ  тәрбиелеу»  деп  ұстаздар  қауымының  алдына 
үлкен міндеттер қойған болатын.. Бұл мәселені жүзеге асыруда білім беру жүйесін жетілдіру 
айтарлықтай  рөл  атқарады.  Осы  орайда  білім  үрдісіне  жаңа  педагогикалық 
технологиялардың  енуі  және  қолданылуы  заман  талабымен  тікелей  байланысты. Жаңа 
технология білімнің білгілі мақсатқа бағытталған формасы, оқытудың жаңа моделі.Модель: 
«Нәтижеге  бағытталған  білім  беру»  деп  аталады.  Нәтиже  дегеніміз  жеке  тұлғаның 
құзырлылығы. Ал нәтижеге бағытталған білім беру дегеніміз жеке тұлғаның құзырлылығын 
қалыптастыру. Құзырлылық-ол терең білім.Оқушының құзырлылығын қалыптастырыу үшін 
мұғалімнің  өзі  бір  құзырлылыққа  жету  керек.  Бүгінгі  таңда  мұғалімге  қойылатын  талап  та 
күшті.Жаңа  формация  мұғалімнен  тек  өз  пәнінің  терең  білгірі  болу  ғана  емес,тарихи-
танымдық,педагогикалық,  психологиялық  және  ақпараттық  сауаттылықты  талап  етеді.  Ол 
заман  талабына  сай  білім  беруде  жаңалыққа  жаны  құмар,шығармашылықпен  жұмыс  істеуі 
қажет, оқытудың жаңа технологиясын меңгерген жан болғанда ғана білігі мен білімі жоғары 
жетекші  тұлға  ретінде  ұлағатты  саналады.  Педагогикалық  технология  дегеніміз  – 
оқытушының  сабақ  берудегі  шеберлігі,  өзін–өзі  ұстай  білуі,  байқағыштығы,  алғырлығы, 
сөзге  шешендігі.  Педагогикалық  технология  ақпаратты  өңдеу,  сақтау,  беру  әдістері  мен 
құралдарының  табыстарына  байланысты  дамудың  барлық  мүмкіндіктеріне  ие  бола  алатын 
әлеуметтік технологияның маңызды компоненті болып табылады. Сонымен технология деп 
белгіленген  мақсатқа    жету  үшін  материалды  түрлендіру  процестері  мен  әдістерінің 
жиынтығын    айтуға  болады.  Педагогикалық  технологияға    алғаш  рет  анықтама  берген 
ғалымдардың  бірі  –  орыс  ғалымы  В.П.Беспалько.  Ол  «педагогикалық  технологияны 
практикада  іске  асатын  нақты  педагогикалық  жүйе,  жоба»  деп  көрсеткен.  Б.Т.Лихачев 
«Педагогикалық  технологияны  оқу  үрдісіне  белгілі  бір  мақсат  көздей  отырып  әсер  ететін 
педагогикалық  нәтижеге  жетелейтін  бірліктердің  жүйесі»  ретінде  көрсетеді,  оның  үнемі 
өзгеріп  отыратындығын  айтады.  Қазақстандағы  Ж.А.  Қараевтың  деңгейлеп-саралап  оқыту 
технологиясы,  Ә.Жүнісбектің  және  тағы  басқа  ғалымдардың    оқыту  технологиялары 
белсенді  түрде  қолданылуда.  Жаңа  технология  –мұғалімнің  мүмкіндігін  қуаттандыратын 
құрал. Жаңа ақпараттық технологияны сабақ барысында қолдану оқушылардың пәнге деген 
қызығушылығын  арттырады  және  оның  бірнеше  артықшылықтары  бар.  Осы 
артықшылықтарды сабақ барысында да,сабақ нәтижелерінен де көруге болады. 
1.Оқушыларға оқылатын құбылыстар мен обьектілер туралы толық және дәл ақпарат 
бере отырып,оқу сапасын арттырады; 
2.Оқытудың  көркемділігі  артады,яғни  оқушыларға  қиын  да  күрделі  материалдарды 
көрнекі түрде түсіндіруге қол жеткізеді; 
3.Оқытудың  тиімділігі  жоғарылайды  және  оқыту  материалын  түсіндіру  мүмкіндігін 
арттырады; 
4.Оқушылардың 
ғылыми-дүниетанымдық 
көзқарастарын 
қалыптастыра 
отырып,олардың білімге құштарлығын, табиғи сұранысын қанағаттандырады; 

128 
 
5.Мұғалімдерді  техникалық  жұмыстан  босата  отырып,үнемденген  уақытта  олардың 
шығармашылықпен жұмыс істеуіне жағдай жасайды; 
6. Мұғалім мен оқушының жұмысын жеңілдетеді. 
Қазіргі  таңда  сабақта  мұғалімдердің  кеңінен  қолданып  жүрген  технологиялары: 
«Ойын арқылы оқыту технологиясы», «Модульдік оқыту технологиясы», «Сын тұрғысынан 
оқыту  технологиясы»,  «Деңгейлеп  саралап  оқыту  технологиясы»  «Дамыта  оқыту 
технологиясы» және т.б 
Ойын  арқылы  оқыту  технологиясы  .Дидактикалық,тәрбиелік,  дамытушы- 
лық,әлеуметтендірушілік  мақсатқа  жету.  Ойындық  іс-әрекеттің  психологиалық  механизмі 
жеке бастық өзіндік  талап талғамдарына  сүйенеді. Баланың бойындағы білімдік, танымдық, 
шығармашылық қасиеттерін аша түсуді көздейді. 
Модульдік  оқыту  технологиясы.  Оқытудың  тұтас  технологиясын  жобалау,  алға 
қойған  мақсатқа  жетуді  көздейтін  педагогикалық  үрдіс  түзу,  мұғалімге  нәтижені 
талдап,түсіндіріп  бере  алатындай  жүйені  таңдау  және  құру.  Оқушылармен  жүргізілетін 
қиындықтың алдын алу және түзету жұмысының жүйесін жасау. Бұл технологияның тағы бір 
ерекшелігі  дарынды  балалармен   тұрақты  және  жүйелі  жұмыс  істеу  мүмкіндігі  болып 
табылады.  Оқу  модулі  қайта  жаңғыртушы  оқу  циклі  ретінде  құрылымды  бөліктен: 
кіріспеден, сөйлесу бөлімінен және қортынды бөлімнен тұрады. Әр оқу модулінде сағат саны 
әр түрлі болады. Бұл оқу бағдарламасы бойынша сол тақырыпқа,тақырыптар тобына немесе 
тарауға  бөлінген  сағат  санына  байланысты.  Кіріспе  және  қортынды   бөлімдерге  1-2  сағат 
беріледі.  Барлық  қалған  уақыт  сөйлесу  бөлімінің  меншігінде  болады.  Кіріспе  бөлімінде 
мұғалім  оқушыларды  оқу  бөлімінің  жалпы  құрылымымен,  оның  мақсат-міндеттерімен 
таныстырады.  Сонан  соң  мұғалім  осы  оқу  модулінің  барлық  уақытында  есептелген  оқу 
материалын   қысқаша  сызба,кесте  және  т.б.  белгілік  үлгілерге  сүйене  отырып  түсіндіреді. 
Оқушылардың  оқу  материалдарын  жаңғырту  деңгейін,  қарапайым  білік  пен  дағдыларды 
және  білімін  іс  жүзінде  бірнеше  рет  қайта  қолдануы  сөйлесу  бөлімі  сабақтарында  жүзеге 
асырылады.  Сөйлесу  бөлімінде  танымдық  процесс  сыныпты  2-6  адамнан  шағын  топтарға 
бөлу  арқылы  оқушылардың   өзара  әрекет  етуіне  құрылған.  3,4  сабақтардан  бастап 
оқушыларға  стандарт  талаптарына  сай  сараланған   тапсырмалар  беріледі.  Сөйлесу  бөлімі 
сабақтарының  ұйымдастырылу  формасы  бойынша  әр  оқушы  өзінің  қалай  және  немен 
шұғылдануы  тиіс,  сабақ  барысында  сабақтың  ережелерімен   немесе  оның  жүру  барысымен 
алдын  ала  таныстырады.  Сын  тұрғысынан  оқыту  технологиясы.  Сабақты  түрлендіре 
өткізу  –  оқушылардың  қызығушылығын  арттыратын  тиімді  жол.  Сондықтан  сабақта  СТО 
технологиясының  стратегияларының  барлығын  қолданбай-ақ,  ретіне  қарай  1-2-уін  үнемі 
қолдануға болады. Жаңа буын оқулықтары «деңгейлеп оқыту технологиясын» қолдануға да 
қолайлы. Тапсырмалар оқулық пен дидактикалық материалдарда деңгейге бөлініп берілген. 
Мақсаты  -  барлық  жастағы  оқушыларға  кез  келген  мазмұнға  сыни  тұрғыдан  қарап,  екі 
ұйғарым  бір  пікірдің  біреуін  таңдауға  саналы  шешім  қабылдауға  сабақтарда  үйрету.  Біздің 
елімізде Джордж Соростың ашық қоғам институты, «Сорос-Қазақстан» қоры арқылы келген 
бұл  технология  орыс  және  қазақ  тілдерінде  мектеп  тәжірибелеріне  ене  бастады.  «Сыни 
тұрғысынан  ойлау»  ұғымын  белгілі  бір  идеяларды  қабылдай  отырып,  оның  неге  қатысты 
екенін  зерттеу,  оларды  жеңіл  септикалық  ойларға  қарсы  қоя  білу,  салыстыра  алу,  сол 
идеяларға  қарсы  көзқарастармен  тепе-теңдікте  ұстап  зерттеу,  оларға  сеніммен  қарау  деп 
түсіндіреді  авторлар.  Сыни  тұрғысынан  ойлау  деңгейіндегі  ойлау  тек  ересек  адамдарға, 
жоғары сынып оқушыларына ғана тән деп ойлау аса дұрыс түсінік емес. Жас балалардың да 
бұл  жұмысты  дұрыс  ұйымдастырған  жағдайда  өз  даму  деңгейіне  сәйкес  ойы  шыңдалып, 
белгілі  бір  жетістіктерге  жетері  сөзсіз.  Сын  тұрғысынан  ойлау  жобасының  әдіс-тәсілдері 
оқушыларды тынымсыз ізденімпаздыққа баулиды. Баланың еркін де терең ойлауына, үздіксіз 
жұмыс жасауына жол ашады.  Оқушының  ізденісі жеміссіз болмақ емес. Дәстүрлі білім беру 
кезіндегі  оқушыны  сын  тұрғысынан  ойлайтын  оқушымен  салыстырғанда  нәтижесі  жақсы 
болды.  Сын тұрғысынан  ойлау стратегиясы бойынша жүргізілетін жұмыста оқушылардың: 
1. Өзбетінше тұжырым жасау,қортындыға келу.