ҚазаҚстандағы  практикалық журналистика

126
ҚазаҚстандағы 
практикалық журналистика
    
3.0
практикалыҚ нұсҚаулыҚ
3.  Қазақстанның  Ұлттық  банкі  ұлттық  валюта  бағасын  қаншалықты  жиі  ресми 
тағайындайды? 
A. Ешқашан
B. Күн сайын
C. Апта сайын
D. Ай сайын
4. Қандай жағдайда ел экономикасы теріс мәндер көрсетуі мүмкін? 
A. өнеркәсіптік өндіріс құлдырағанда
B. Жұмыссыздық артқанда
C. Инфляция артқанда
D. Базалық мөлшерлеме төмендегенде
5. Экономиканың көтерілу кезеңінде жұмыссыздық қандай күйде болады? 
A. Жылдам өседі
B. Біртіндеп азаяды
C. Азаяды
D. Тоқтайды
6. Ұлттық валюта девальвацияға ұшырағанда не болады? 
 
A. өзге елдің валютасы азандайды
B. Ұлттық валюта арзандайды
C. Инфляция артады
D. Дефляция жүреді
7. Базалық мөлшерлеменің артуының салдары қандай болады? 
A. нарықтағы барлық мөлшерлемелердің төмендеуі
B. несиелер бойынша мөлшерлемелердің артуы
C. Инфляцияның төмендеуі
D. Инфляцияның артуы
8. Баға өсуі елдегі жұмыссыздық пен ЖІӨ өсуіне ықпал ете ме? 
A. Әрине
B. Ешқашан
C. Қысқа мерзімді кезеңде
D. Ұзақ мерзімді кезеңде
Тесттің дұрыс жауаптарын кітаптың соңынан көре аласыз. 

127
ҚазаҚстандағы 
   
3.0
 
   
практикалық журналистика 
практикалыҚ нұсҚаулыҚ

128
ҚазаҚстандағы 
практикалық журналистика
    
3.0
практикалыҚ нұсҚаулыҚ
Авторы   
Павел Банников
Жұмыс орны, қызметі:   
MediaNet хЖО,
                       Factcheck.kz, контент-инженер

129
ҚазаҚстандағы 
   
3.0
 
   
практикалық журналистика 
практикалыҚ нұсҚаулыҚ
Практическая журналистика
В кАЗАХСтАНе
мЕДИаДағы ӘлЕумЕттІК маРКЕтИнГ: 
РЕДаКцИяға аРналған нұСҚаулыҚ
 
 
Әлеуметтік  желідегі  маркетингтің  жалпы  ережелері  кез  келген  сала  немесе  өнім  үшін  шамамен 
бірдей болып көрінуі мүмкін. Алайда, сандық медиамен жұмыс істеу тәжірибесі бұл тұжырымды 
жоққа шығарады. неге десеңіз, медианың нақты тауары жоқ, олар әдетте қызмет немесе өнімді 
сатпайды, интернет БАҚ ұсынатын өнімнің тұтынушыға пайдасы қаншалық екенін бағалау өте қиын. 
Ал ондаған мың ақпарат көзі бар заманда, оның ішінде жүздеген, мыңдаған тақырып ұқсас кезеңде, 
медианың әлеуметтік желіде өз-өзін көрсете білуі айрықша шешімдерді талап етеді. Көп жағдайда 
әр БАҚ үшін жеке шешімді қажет етеді. яғни, бәріне ортақ рецепт жоқ. 
Дегенмен, жақсы жаңалық: медиа өнімдерді өткізудің стратегиясын құрудың жалпы заңнамасы мен 
рецептері жоқ емес. Біздің мақаламыз да сол туралы. Бірінші міндетіміз интернет басылымда қыз-
мет ететін СММ маман жұмысының құралдарын көрсету, екінші міндет – СММ маман, редакция 
және  медиаменеджерді  бір  арнада  тоғыстыру.  Қазақстанның  медианың  аудиториямен  жұмысы 
тұрғысынан күллі әлем елдерінен қалыс қалып отырғанын ескерсек, жұмысты соңғысынан бастауға 
тура келеді.
мЕДИамЕнЕДЖЕРГЕ аРналған Смм
 
Әлеуметтік желілер мен мессенджерлер соңғы екі-ақ жылдың ішінде әлемдегі бүкіл интернет БАҚ-
ты «жұтып қойды» десек, қателеспейміз. Facebook айлық аудиториясы – 1,9 млрд, Instagram – 700 
млн, Whatsapp – 1,2 млрд, ВКонтакте – 1,2 млрд адам, Одноклассники – 300 млн (2017 жылғы 11 ма-
мырдағы дерек бойынша). Facebook желісінің тәуліктік аудиториясы 2015 жылдың тамыз айында-ақ 
миллиард пайдаланушыдан асып түскен.  
Мұндай аудитория әлемдегі кез келген БАҚ үшін арман, Alexa ғаламдық рейтингінде 50 көшбас-
шының арасында бар болғаны екі медиа (Netflix и NTD TV) алғашқы 40 көшбасшы қатарына енген 
және олардың рейтингі әлеуметтік желілерден әлдеқайда төмен.
Қазір жаңалықтар сайттарда емес, әлеуметтік желілерде өмір сүреді, басқа контент те тұтастай сол 
желілерде өмір сүреді және талқыға түседі.
 
мЕДИамЕнЕДЖЕР БұДан ҚанДай Ой түюІ КЕРЕК?
 
1. 
егер  сіздің  ресурсыңыз  әлеуметтік  желідегі  аудиториямен  жұмыс  істемейтін 
болса, нарықта жеңілдіңіз деген сөз.
 Қазір мен Айқындық Капитанының рөліндемін, соған 
қарамастан, неге бұлай екеніне тоқталу маңызды деп санаймын. 2000 жылдың өзінде пойнтер уни-
верситеті жүргізген зерттеу нәтижесі пайдаланушылардың веб-сёрфингтегі мінез-құлқын зерттей 
келіп, пайдаланушылардың мақалаларды оқыған уақытта бір мезгілде бірнеше терезені ашып, түрлі 
ресурстан бірнеше материалды қатар оқитынын анықтаған. Орташа статистикалық пайдаланушы 
нақты бір дерек көзіне байланып қалмайды.
2016 жылғы пайдаланушылардың мінез-құлқын зерттеу нәтижесі орташа пайдаланушының жаңа-
лықты қай сайттан оқығанын есінде де сақтамайтынын көрсеткен. пайдаланушы үшін ол желіде-
гі нақты бір ақпарат көзімен байланысты емес, интернетпен байланысты контент. Бұл сіздің кон-
тентіңіз тек сайтта ғана емес, пайдаланушы күн сайын пайдаланатын ортада да қолжетімді болуы 
керектігін көрсетеді, яғни көзге түсу үшін күн сайын пайдаланылатын ортада болу керек.
2.
әлеуметтік  желілер  сіздерді  «жұтып  жібергеніне»  қарамастан,  олар  –  сіздердің 
достарыңыз.
 Барлық ірі әлеуметтік желілер (кейде мессенджерлер де) медиа үшін құралдар жа-
сап қояды. Оларға да пайдаланушы зерігіп, аккаунтынан шығып кетпеу үшін кәсіби мамандар жа-
саған контент керек. Мықты маман осы құралдарды өз медиасы үшін қызмет етуге мәжбүрлейді.