Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

отыргызылған жас алма ағаштарындағы өсімдік бітелерін құртуда 
маңызы зор.
Биологиялық әдістің дамып өркендеуі осы кокцинеллидтер 
тұқымдасына жататын 
родолия қоңызын
цитрус ағаштарын қатты 
зақымдайтын 
аустрапия сымырына
немесе 
ицерияга
қарсы 
қолданудан басталды. 
Жыртқыштың дамуы 
ицерияның
даму 
кезеңімен үйлесімді келеді және қүрбандарына қараганда қоңыздар 
тезірек өсіп-өнеді. Мысалы, Абхазияда 
ицерия
2 ұрпақ беріп өніп- 
өссе, ал 
родо.іия
4-5 ұрпақ береді. 
Родолия
ицерияның барлық даму 
сатыларымен қоректенеді, дегенмен олардың жұмыртқаларын 
көбірек ұнатады. Родолияның бір дернәсілі күніне ицерияның 2-3 
дернәсілін, ал ересск қоңыздың өзі 45-50 дернәсілін жеп қүртады. 
Дернәсілдер сол қоректенген жерлерінде-бұтақтарда, жапырақтың 
астыңгы беттерінде куыршақтанады. Күзге таман әртүрлі өсімдік 
қалдықтарының астын паналап қыстап шыгады.
Криптолемус
сымырларының жүмыртқадан бастап ересек 
бөжекге дейінгі барлық даму фазаларында жеп қүртады (3-сурет).
С урст 3. К рип толем ус 
- C iy p to la e m u s m o n tr o u s ie r i
M uls.
Жаңа шыққан қоңыздардың жыныс мүшелері 10-13 күнде пісіп 
жетіледі. Өсімталдыгы өте жоғары, 200-500 жүмыртқага дейін 
барады. Қоңыздар 3 айдан 7 айға дейін өмір сүреді. Дернәсілдері 
баяу қимылдаганымен, 
сымырларды
агаштардың тесіктерінен, 
қабықтарының астынан іздеп жүріп тауып алады. Қоңыздыц бір 
ересек 
дернәсілі 
күніне 
сымырлардың 
12-25 
жүмыртқа 
қапшықтарын немесе 200-300 дернэсілі мен 60 жуық ересектерін 
жеп қүртады. Криптолемустың жүмыртқадан ересек қоңызга дейінгі
3 3 4

дамуы 35-40 күнге созылады. Субтропикалық аймақтарда жылына 
3-4 үрпақ беріп өсіп-өнеді. 
Криптолемус
диапаузасыз өніп- 
өсетіндіктен қыстың жылы кездерінде мекендеген жерлерінен шыга 
бастайды да, аздап суытса болды жаппай қырылып қалады. 
Сондықтан бұл қоңыздарды арнаулы инсектарияларда өсіріп- 
өндіріп, маусымды шоғырландыру арқылы пайдаланады. Жіберу 
мөлшері бір цитрус агашына 10-20, ал жүзімнің бір түбіне-3 
қоңыздан. Бүл қоңыздардың зертхана жағдайында биологиялық 
ерекшеліктерін 
тексергенде 
тек 
біреуінің 
гана 
хармония
аксиридистіц-
айтарлықтай 
маңызы 
бар 
екендігі 
анықталды. 
Хармония қоңызының 
дернәсілі де, өзі де өсімдік бітелерінің 
бірсыпыра түрлерімен қоректенеді. Дегенмен, олар 
алма, алмүрт,
алхоры, қарақат
бітелерін көбірек үнатады. Алматы жағдайында 2- 
3 үрпақ беріп өсіп-өнеді. Ауа-райына байланысты бір үрпагының 
дамуы 20-40 күнге созылады. Жүмыртқаларын топтап 11-52 дейін 
өсімдік бітелерінің араларына салады. Әрбір аналық қоңыз 200-300 
дейін жұмыртқа салады. Қыстап шыққан қоңыздардың жұмыртқа 
салу мерзімі 73 күнге созылады. Зертхана жағдайында ересек 
қоңыздардың кейбіреулерінің 3 жылға дейін өмір сүретіні 
анықталды.
Ареал ішінде таратуға Қазақстанның оңтүстік-шығысындагы 
егіншілік аудандарында кокцинеллидтердің 2 түрі 

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: