225
Бҧл балаларда мiндеттi тҥрде хромаффиндық тiн, айырша безiнiң ретикулоэпителиа-
льды аппараты – Гассаль денешiктерi (лимфа тҥйiндерiнiң ретикулярлық стромасының
гиперплазиясы ҥнемi қатар байқалады), кейде жыныс бездерiнiң, жҥрек-қантамыр,
бiрiңғай салалы бҧлшықеттерiнiң де гипоплазиясы анықталатындықтан, оны
лимфатикалық емес, лимфатикалық-гипопластикалық диатез деп атаған дҧрыс.
ЛгД мектеп жасына дейiнгi балалардың 3,2-6,8%-да кездеседi, (М.С. Маслов), жалпы
таралымы 12,5-24% (Л.К. Исаева т.б., 1994).
Этиологиясы
.
ЛгД шығуы негiзiнен сыртқы орта ҽсерлерiне байланысты. Бҧл ҽсер
жатырiшiлiк (жҥктiлiк токсикозы, плацентаның ҿткiзгiштiгi мен осыдан шарананың
пассивтi сенсибилизациялануына соқтыратын анасының аурулары; жҥктiлiктiң 2-шi
жартысындағы анасының ҽр тҥрлi аурулары) жҽне дҥниеге келген кездегi ҧзаққа созылған
инфекциялық-токсикалық аурулар (ҽсiресе, олар дҧрыс емделмесе), бiржақты тамақтану
(белогi не кҿмiрсуы мол) болуы мҥмкiн.
ЛгД аллергияға бейiмдiлiгi бар отбасы балаларында жиi кездеседi, оның патогенезін
ЭКД патогенезiне жақындатады. Бҧл екi диатездiң шекарасын анық айыру қиын; бiр
жағынан, ЭКД-де «лимфатизм» белгiлерi анық болса, екiншi жағынан, ЛгД-де (шамамен
балалардың 1/3-де) терiнiң экссудативтi-катаралдық зақымдануы байқалады. Шамасы,
ЛгД пайда болуында негiзгi рҿльдi созылыңқы токсикалық-инфекциялық аурулар, ал
ЭКД-де сыртқы ортаның аллергия туғызатын факторлары атқаратын болса керек.
Аллергиялық бейiмдiлiктiң ҧзаққа созылған инфекциялық-токсикалық ҽсерлерi сонымен
бiрге жҽне ең алдымен орталық (айырша безi) лимфа аппаратының қызметiн бҧзып,
соңынан бҥйрекҥстi бездерi мен хромаффиндiк жуйе дисфункциясына соқтырады.
Патогенезi.
Айырша жҽне бҥйрекҥстi бездерi арасында керi қатынас типтi байланыс
бар. Айырша бездiң ретикулярлық-эпителиальдық аппараты бҿлетiн заттар глюкокорти-
коидтар тҥзiлiсiн тежеп, ал, лимфоидтық аппарат шығаратын гормондар – оның жҧмысын
белсендiре тҥседi. Айырша жҽне бҥйрекҥстi бездерi арасындағы коррелятивтік ара-
қатынас гипоталамус арқылы iске асуы мҥмкiн, себебi, гипоталамустан бҥйрекҥстi бездерi
гормондарының тҥзiлiсiн белсендiретiн гормон жҽне айырша бездерi қаблетiне ҽсерi бар
заттар тҥзiлетiнi белгiлi, ал ЛгД-де АКТГ деңгейi тҿмендейдi.
ЛгД-де катехоламиндер мен глюкокортикоидтар тҥзiлiсiнің қарқыны тҿмен, осы
жағдайда глюкокортикоидтар-минералокортикоидтар ҿнiмiнiң ара қатынасы соңғылардың
пайдасында, демек, бҧл лимфоидтық тiннiң қосалқы гиперплазиясын шақырып,
организмде су, натрий, хлоридтер жиналуына ҽкеледi. Балаларда су алмасуы тҧрақсыз.
Бҧл дене салмағының ҿзгерiсiн, iсiнудiң оңай дамуын тудырады. Ҽдетте, қандағы қант
деңгейi жоғарыламайды, ал, каталаза белсендiлiгi тҿмендейдi.
Достарыңызбен бөлісу: