И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004


Ді> деп жазуға болмайды. Бұл жағдайда Ду=»0



жүктеу 28,35 Mb.
Pdf просмотр
бет25/251
Дата25.05.2022
өлшемі28,35 Mb.
#38762
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   251
1 Ді> деп жазуға болмайды. Бұл жағдайда Ду=»0.
32


Біздің тапқан үдеуіміз нормаль бойымсн траектория- 
ға бағытталған; оны н о р м а л ь үдеу деп атап 
\'іп
[(9.3) өрнекте көрсеткеніміздей] Деп белгілейміз. Нор­
маль үдеүдіц модулы
wn
=
~
(9.4)
Траекторпяпыц қисаюы нсғұрлым көп болса, (шең- 
бсрдің радиусы пегұрлым кіші болса), соғұрлым 
v
жыл- 
дамдықтың сол шамасындағы 
w n
де Көп болады. Қи- 
сықтың өлшеміне шеңбер- 
діц қнсықтыгы деп атала- 
^ 2
тын 1/7? шамасы қабылдан- 
ған. 
"
Қалауымызша алған қи- 
25-сурет.
сьтқ Оойымсн қозғалған нүк-
тенің үдеуі де әр түрлі нүктелерде түрлішс болатын 
траектория қисықтығына байланысты болады. Алдағы 
уақытта істі жеңілдету үшін біз тек жазық қисықтығын
қарастырумен ғана шектел- 
мекпіз. Жазық сызықтың 
әйтсуір бір нүктесіндегі қи- 
сықтық оның шектеусіз аз 
учаекесінде 
қисықтықпен 
берілген орынды беттесіп ке- 
тетін шеңбер қисықтығына 
тең. Мұндай шеңберді бе- 
рілген нүктедегі жазық сы- 
зықтың қисықтық дөңгелегі 
деп атайды. / нүктеде қи- 
сықтық дөңгелегін (25-су­
рет) алу үшін былай істеу 
керек. 
г
/ нүктеге жақын жат- 
кан кисықтағы 
2
және 
3
нүктслсрін алаііық. 
1, 2
және 
3
арқылы шсңбер жүр- 
гіземіз. 
/ нүктеге 
2
және 
3
нүктелерін шектемей 
жақындатудан алынған осы шеңбердіц шсктік жағ- 
дайы қнсықтық дөцгелегін береді. Бұл дөңгелектің ра­
диусы 
1
нүктедегі сызық. кисыктығының радиусын, ал 
дөңгелек центрі — 
1
нүктенің қисықтық центрін береді.
С
қисығыныц аналптикалық қнсыктығы
С = 1іт
Д л*—
^ 0
Дю 
A
s
d<£

ds
3—til9
33


өрнегімен анықталады, мұндағы Дср бір-бірінен As-ке 
(2б-сурет) қалып отыратын нүктелерден қисыққа жүр- 
гізілген жанамалар арасындағы бұрыш. Сөйтіп, қисык,- 
тық қисық бағытының өзгеру жылдамдығымен, яғші 
қисықтың бойымен орын ауыстырғандағы жанамалар- 
дың бұрылыс жылдамдығымен сипатталады. С-ге кері 
шама 
R
қисықтық радиусына тең. Осылай анықталған 
шеңбер жағдайында қисықтық радиусы шеңбер радиу- 
сымен дәл келетіндігіне көз жеткізу оңай.
26-суретке қайта оралайық. / және 
2
нүктелердегі 
жанамаларға перпендикулярлар тұрғызалық. Бұл пер- 
пендикулярлар қандай да бір 
О'
иүктесінде қиылысады.
Сонымен қатар 
R '
және 
R "
аралықтары бірдей болмай­
да
ды. 
қатынасын жасайық. As шамасын жуықтап
^'Аф арқылы ауыстыралық. Сонда
Дср 
і
I s " ~
І Г
Соңғы жуықтатылған теңдік неғұрлым / және 
2
нүк- 
телері жақын болса, яғни неғұрлым As кіші болса, со- 
ғұрлым дәл болады. As-ті нольге ұмтылдырып, мыпадай 
қисықтықты аламыз:
С = 1іш
Д 
<0
lim
As->-
0
Д
5->-0
R '
Егер 
2
нүктені шектеместен 
1
нүктеге жуықтатсақ, 
О'
перпендикулярлардың қиылысуы қисыктық центрі бола- 
тын қайсыбір нүктеге ұмтылады. 
R '
және 
R "
қашықтық- 
тың екеуі де қисықтық радиусына тең бір 
R
шекке ум- 
тыл ады. 
R
-ғе кері шама / нүктедегі сызықтың қисықты- 
ғын береді.
Енді қалауымызша алынған жазық қисығыныц бо­
йымен қозғалған нүктенің үдеуін табалық. Av жылдам- 
дық өсімшесінің (нүктенің 
1
қалпынан 
2
қалпына 
ауысқанға кеткен A
t
уақыт аралығьпа сәйкес келетін) 
векторын Av„ және Av, екі құраушыға жіктейміз (27-су- 
рет). Бұл құраушыларды 
1
нүктеден Av„ векторыныц 
ұшына дейінгі қашықтық алғашқы мезеттегі v жыллам- 
дықтың модулына тең болатындай етіп таңдап аламыз. 
Сонда Av, векторының модулы жылдамдық модулыньщ 
осімшесі мынаған тең болады:
I AvT I == AI 

I =At».
т' векторының бағытымен бірдей Av т бірлік векто­
ры» енгізе отырып, соңғыны мына түрде беругс болады:
34


Avx =Аот' 
(9.5)
Бізді (9.4) формулага келтірген тұжырымды қайта- 
лай отырып, мынаны алуға болады:
До
Av„ =
v -дг
п' 
(9.6)
Анықтама бойыпша толық үдеудің векторы мына- 
гаи тсц:
w = lim
Av
-lim

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   251




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау