119
8. Чтение с целью нахождения отрывка, который поможет ответить на вопрос.
Например: Название теста: «Пожарные собаки»
Один раз загорелся дом. Приехали пожарные, к ним выбежала женщина. Она плакала ,
что в доме осталась маленькая девочка. Пожарные послали собаку. Ее звали Боб.
Боб скрылся в дыму. Через пять минут он вынес девочку. Мать бросилась к дочке. Дочь
была жива. Боб рванулся опять в дом. На этот раз собака вынесла куклу[2].
9. Чтение самого красивого предложения. В тексте «В деревне» дети находят красивое
предложение и это предложение записывают в тетради. «Юра сидит на травке и читает».
10. Нахождение по данному началу или концу предложения всего предложения.
11. Чтение с целью нахождения в тексте 3.4,5 выводов.
12. Чтение по ролям с целью наиболее точной и полной передачи характеров героев.
Например: Русский язык. 3 класс. Стр. 162 текст называется: « Разговор по телефону»
- Это Лена?
- Да.
- Здравствуйте, Лена! Это Катя.
- Здравствуйте, Катя!
- Лена, почему ты не была в школе?
- Я болею. Вчера я упала. У меня болит рука.
- Какая рука?
- Левая.
- Завтра ты придешь в школу?
- Да. Правая рука не болит. Я могу писать.
- Приходи, Лена. Завтра мы дежурные.
- Спасибо. Катя. До свидания.
Дети прочитают по ролям текст и передает характер девочек. И отвечают на вопросы[2].
Центральным звеном в работе по развитию читательского интереса младших
школьников является организация литературных игр и литературных праздников. На уроке
часто использование
ИКТ позволило в значительной степени оптимизировать процесс обучения.
Видео, как средство информации, играет немалую роль в развитии и обучении детей.
Такая работа стимулирует учащихся внимательно прочитывать текст и вызывает
эмоциональный подъем, развивает интерес к чтению. В этом направлении большое внимание
уделяю организации работы с родителями.
Мир ребенка начинается с семьи: первые шаги, слова и книжки. И привычка к чтению
зарождается прежде всего в семье.
Хорошая книга в руках родителей и их ребенка – добрый знак того, что в этой семье
будут царить читательская атмосфера[3].
Используемая литература:
1. Кударинова А.С., Ашимханова Г.С.,Светличная С.Л.Современное образование – Қ.: 2014
с.248
2. Бадамбаева Г.А., Исмагулова Б.Х.,Рахимбекова Р.Ж. Русский язык 3 кл «Атамұра» 2003 с.
52
3. Юрина И.В. Заманауи ғылым – Қ.: 2014 стр 201-203
ТӨМЕНГІ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН ТІЛ ДАМЫТУ
ЖҰМЫСТАРЫ
120
Байдуллаева А.Ж.
«Үштөбе орта мектебі» КММ, Бұқар Жырау ауданы,
Қарағанды обл
Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңында мектеп жасындағы балаларды
отбасында, мектепке дейінгі ұйымдарда не мектепте, дайындық тобында бағдарламаға сай
дайындықтан өткізу міндеттілігі көзделгені атап көрсетілген [1].
Төменгі сынып оқушыларын сөйлеуге үйретудегі басты мақсат – сөздік қорды молайту.
Олардың күнделікті өмірде қолданатын сөздерінің құрамына жаңа сөздердің мағынасын
түсіндіре отырып, сөздердің мағынасын түсіндіре отырып, олардың сөздік қорын молайту
көзделеді. Қоршаған ортаны танып - білудегі заттар мен құбылыстар, адамдар өмірі мен
тіршілігі, табиғат құбылыстарының ерекшелігі мен өзгерістеріндегі жаңа сөздерді меңгертіп
отыру басты міндет болып табылады. Сөздік қорды дамытуда ескерілетін мәселелер:
Балалардың белсенді сөздік қорындағы сөздердің мағынасын қаншалықты түсінетінін
айқындау.
Мағынасы жақын, бірақ айтылуы басқа ( синоним), мағынасы қарама –қарсы (антоним)
сөздерді үйрету.
Сөздік қорды жаңа сөздермен толықтырып отыру.
Етістіктер мен сын есімдерді дұрыс,орынды қолдана білуді меңгерту.
Зат есімнің жекеше, көпше түрін, тәуелдік, жіктік жалғауларымен тіркесіп келетінін
практикалық жолмен түсіндіру.
Мағыналары ұқсас сөздерді айтқызып жаттықтыру кезінде балалар материалды тез
меңгереді. Мысалы: батыр, ержүрек (синоним). Балалардың сөздердің мағынасын түсініп
айтуына назар аударып, оларға жетекші сұрақтар қою керек.
Мұғалім жетекші сұрақтар қоя отырып, берілген сөздерге қарсы мағыналы сөздерді
өздері табуына көмектеседі .
Мысалы: ақ- қара, биік – аласа, жақсы – жаман (антоним), биік ағаш - аласа ағаш, жақсы
сөз - жаман сөз.
Мұғалім тіл дамыту сабағында балаларға өздігінен сөздік қорды дамытуды сөздік
диалектикалық – жаттығулар арқылы жүзеге асырады. Мектеп жасындағы балалардың сөздік
қорын байытуда жас ерекшелігіне және бағдарламалық материалдарға сәйкес өтілетін жаңа
тақырып бойынша әр сабақта меңгерілетін жаңа сөздің мағынасы түсіндіріліп отырады. Сөздік
жұмыс міндетті түрде жүргізіліп отырады.
Тіл дамыту сабағының келесі міндеті балаларды байланыстырып сөйлеуге үйрету.
Мұғалім байланыстырып сөйлеуге үйретуді жетілдіру мақсатында жеке сөздердің тура және
ауыспалы мағынасына, сөздің көп мағыналылығына назар аударта отырып түсіндіреді[2].
Мысалы: «жүз» сөзінің екі мағынасы барын түсіндіру керек. Бірінші мағынасы суда жүзу
деген мағынаны білдірсе, екінші мағынасы санын білдіреді. Ұқсас және біртекті заттарды
топтап атайтын жалпы есімдерді (кітап, жіп, мата) және заттардың жеке атауы мен
адамдардың есімдерін білдіретін жалқы есімдер (Арман, Сайран,Айман, Алтын, Құрамыс
және т.б.) туралы алғашқы мағлұматты бүлдіршін балабақшада алады. Байланыстырып
сөйлеуге үйретуде антоним, синонимдер, теңеу, салыстыру мағынасын беретін бейнелі көркем
сөздер де меңгертіледі.
Сын есімдердің тұсына қарсы мағыналы сын есімдерді жазыңдар деп тапсырма
берілген. Оқушылар берілген сын есімдердің тұсына қарама қарсы сын есімдерді толықтырып
жазып шығады.
Алыс - жақын жоғары - төмен
Көрікті - көріксіз көңілді- жабыңқы
Алыс - жақын таза - кір
Күшті - әлсіз соғыс - бейбітшілік
Сонымен қатар, тіл дамыту сабағында байланыстырып сөйлеуге үйретуде көркем
шығармалардың мәнін түсініп айтуы, қарым – қатынас жасай білуі, өз ойын жүйелі жеткізуіне
