Мүгедек балаларға
әлеуметтік қолдаушылық
мүмкіндіктері шектеулі балаларға әлеуметтік
және медикалық-педагогикалық коррекциялық
қолдаушылық туралы заңға, арнайы әлеуметтік
қызметтер туралы заңға және мүгедектерді
әлеуметтік қорғау туралы заңдарға сәйкес
жүргізіледі. Мүмкіндіктері шектеулі балаларға
әлеуметтік және медикалық-педагогикалық
коррекциялық қолдаушылық туралы заң соны-
мен қатар, мүгедек балалардың медициналық,
білім беру және әлеуметтік қызметтерді алу
құқықтарын қорғайды. Ерекше назарды қает
ететін балалар үшін мемлекеттік тарабы-
нан ретті қолдаушылық 2012-2018 жылдары
мүгедек балаларды құқықтармен қамтамасыз
ету және өмір жағдайларын жақсарту бойын-
ша ұзақ мерзімді шаралардың ұлттық жоспа-
рында (2012 жыл) қарастырылған
167
. Қордың
аумақтарының барлық салымдары үйде асыры-
латын мүгедек балаларға материалдық көмек
көрсету үшін бағытталған. Ерекше қажеттіліктері
бар балалардың отбасылардағы жұмыс істеу
қабілеті бар адамдар салықтық жеңілдіктерді
ұсынады. Бұдан басқа, тұрмыстық коммуналдық
өтемақылар арнайы мемлекеттік өтемақы алу-
шыларына және жеткілікті қамтамасыз етілмеген
отбасыларға ұсынылады. Фактісі бойынша тұр-
ғын үй коммуналдық шығындары отбасының
жалпы табысындағы белгілі бір пайызға көп
болса және осы фактісі дәлелденген жағдайда,
өтемақыларға ниет білдіруге құқылы
168
.
Мүгедек балалардың қамқоршыларының көбі
медикалық-әлеуметтік сараптама кезінде мәң-
гітуге тап болады. Бағаламадан өту үшін кейбір
балалар комиссиядан өту тиіс
169
, ал осындай
комиссиялар отбасылары үшін, әсіресе алыс
тұрған отбасылары үшін әдетте өте қымбат бо-
лады. Дегенмен осындай жағдайларға арнайы
қала шектерінен тыс аудандарға бару кестесі
бар және тыс ерекше жағдай болса, баланың
ден саулығын бағалау сырттан жүргізіледі.
Реабилитациялық әлеует ретінде тіркелген
жағдайлары үшін балалар алты ай, бір жыл, екі
жыл, бес жыл, және 16 жасқа жетуге байланы-
сты, және 17 мен 17 жарым жасқа жетуге байла-
нысты қайта тексеруден өткізілуі мүмкін
170
.
Жоғарыда айтылғандай, арнайы әлеуметтік
қызметтер туралы заң әлеуметтік қорғанысқа,
білім беру және медициналық қажеттіліктерге
байланысты интеграцияланған әлеуметтік қыз-
меттерге қатысты Орталық Азияда инно
ва-
циялық қадам ретінде болды. Сонымен қатар,
осы заң әлеуметтік қызметтерді орындау үшін
азаматтық қоғамға сауда ережелерін және та-
151. Премьер-министрдің ресми сайты, 2016 жылға дейін
әлеуметтік көмек және төлем түрлері оңтайландырылады
– ҚР Еңбер және әлеуметтік қорғау министрлігі, 12
желтоқсан, 2012 ж., http://primeminister.kz/news/show/26/
do-2016-goda-budut-optimizirovany-vidy-sotsialnoj-
pomoschi-i-vyplat-mintruda-rk/12-12-2012?lang=ru
152. Әлем банкі, Қазақстандағы мақсаттық орындалуы
және кедейлікке әлеуметтік өтемақылардың әсері: 2007
жылғы үй шаруашылықтарын зерттеу деректемелері,
Әлім банкімен FY09 JERP TA қызметі шеңберінде дайын-
далған есеп, 2009 ж.
153. Кити Роэлен және Франциска Гассманн, Қазақ-
стандағы балалардың әл-ауқаты, ЮНИСЕФ, шілде,
2012 ж., 46-47 б.
154. Sange зерттеу орталығы, Қазақстандағы балаларға
және олардың отбасыларына әлеуметтік аударымдардың
тиімділігін бағалау, Астана, 2012 ж., 40 б.
155. Гаврилович, М., Харпен, C., Джонс, Н., Маркус, Р. және
П. Перецнието, Қазақстанда экономикалық дағдарыстың
және тамақ пен отын бағасының құбылмалылығының ба-
лалар мен әйелдерге әсері, 2009 ж., Шет елдердің дамуы
институты, Лондон
156. Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлікпен
ұсынылған ақпарат, сәуір, 2013 ж.
157. ЮНИСЕФ, Отбасылардың бірлігін сақтау: балалар
үшін әлеуметтік қорғауды тиімдірек ету, 2012 ж., http://
www.unicef.org/ceecis/2012_on_social_protection.pdf, 4 б.
158. $38 миллионнан бастап $13 миллионға дейін құлады
159. Еңбек және Әлеуметтік қорғау министрлікпен
ұсынылған ақпарат, сәуір, 2013 ж.
160. Билсон A. (2010), Орталық және Шығыс Еуропа
және ТМД елдерінде қорғау функцияларының дамуы.
Болгариядан, Қазақстаннан және Украинадан алынған
сабақтар, Орталық Ланкашир университеті, 12-13 беттер
161. «Отбасы» орталығы, Қарағанды облысындағы балалар-
дан (0-3 жастағы) бас тартудың себептерін зерттеу, 2011 ж.
162. Еңбек және Әлеуметтік қорғау министрлікпен
ұсынылған 2012 жылғы цифрлар, сәуір, 2013 ж.
163. Әлем банкі, Қазақстандағы мақсаттық орында-
луы және әлеуметтік өтемақылардың әсері: 2007 ж. үй
бюджетіне зерттеу, 2009 ж.
164. Кити Роэлен және Франциска Гассманн, Қазақ-
стандағы балалардың әл-ауқаты, ЮНИСЕФ, шілде, 2012 ж.
165. Кити Роэлен және Франциска Гассманн, Қазақ-
стандағы балалардың әл-ауқаты, ЮНИСЕФ, шілде, 2012 ж.
166. Кити Роэлен және Франциска Гассманн, Қазақ стан-
дағы балалардың әл-ауқаты, ЮНИСЕФ, шілде, 2012 ж., 48 б.
167. Кити Роэлен және Франциска Гассманн, Қа
-
зақстандағы балалардың әл-ауқаты, ЮНИСЕФ, шілде,
2012, 48 б
168. Гассманн Ф., Орталық Азияда әлсіз отбасылар-
ды қорғау: кедейлік, экономикалық дағдарысқа дай-
ын болмау және оның әсері, 2011 ж., http://euro-
peandcis.undp.org/uploads/public1/files/vulnerability/
SeniorEconomistWebsite/iwp_2011_5.pdf
169. Sange зерттеу орталығы, Қазақстандағы балаларға
және олардың отбасыларына әлеуметтік аударымдардың
тиімділігін бағалау, Астана, 2012 ж., 41 б.
33
