151
«Бауырсақ»). Әр куб ашылады, ішінде басқа кубтар болуы мүмкін («Көңілді тіл»,
«Сиқырлы саусақтар», «Жел» және т. б.), сол секілді қолдағы бар материалдар: алып
салынатын жабысқақ суреттер, айналар, ободоктар «Зерек құлақтар» және т. б.
Шатыр- бұл тосын сый сәт, сабақтың соңында балаға тосын сый беріледі, келесі
бірлескен іс-әрекетте баланың ынтасын арттыру үшін (жетон, медаль, бояулар, Су-Джок
шарлар және т.б.).
«Кубидом»-ның негізгі жетістіктері:
-«Кубидом» ыңғайлы –матрешка принцип бойынша ашылады, пирамида принцип
бойынша жиналады, сондықтан да бала білмейді, «Кубидом»-ның әлі де қандай
құпиялары бар екенін, сол арқылы баланың ойын мотивациясы дами береді.
-жеке және топпен ойнауға болады;
-балалар кубтарды өте жақсы көреді, өйткені балаға бірінші жақпен содан кейін
екінші жақпен бұрылғанда жаңа символдар, белгілер, қызықты тапсырмалар, жаттығулар
ашылады, оны жеке сонымен қатар серіктеспен де орындауға болады. Кубтар жеңіл,
оңай өзгереді, бала іс-әрекет формасында және әртүрлі қолданыста ыңғайлы.
Күтілетін нәтиже:
Кубидом дидактикалық құралдың жұмыс қағидасы;
Жаңа сөздерді тез меңгере алады;
Мемлекеттік тілге деген қызығушылықатары арта түседі;
Ересек топтарының балалары сурет сызбалардың көмегімен 7-8 сөзден
құралатын сөйлемді, диалог, монолог еркін құрай алады;
Кубидом арқылы қазақ тіліне тән дыбыстарды айыра алады;
Тура және кері санау, зат есімдерді сандық сан есімдермен байланыстыра
алады;
Әрбір сабақ қызықты өтеді.
Өзге ұлт балаларына қазақ тілін қызықты әрі оқуға деген ынтасын жоғалттырып
алмау үшін «Мектеп жасына дейінгі ересек балаларды «Кубидом» технология арқылы
қазақ тілін үйрету» жаңа әдіс пен жаңа технологияны таптым.
Мақсаты: қазақ тіліндегі тән дыбыстарды айтылу және айыру жағын ойын
жаттығулар арқылы қалыптастыру, қажетті сөздерді меңгерте отырып, еркін сөйлеу
дағдыларын жетілдіру.
Лексикалық тақырыпқа байланысты ойын жаттығулар, сурет сызбалар,
карточкалар бар. Ойын жаттығулар жас ерекшеліктеріне сай жасалынған. Мәселен,
бірінші кубтың қалта-терезесінде тән дыбыс көрсетілген, сол дыбысына зат-сурет тауып
алып, дұрыс атап, Кубидомға суретті жапсырады. Екінші кубтың қабырғаларында
жабысқақтар орналасқан. Сол арқылы алып салынатын сызба-сурет арқылы
сөзтіркестерін, шағын сөйлемдерді, диолог, монолог айтып үйренеді. Сонымен қатар әр
куб ашылады, ішінде басқа кубтар болуы мүмкін, алып салынатын жабысқақ суреттер,
ободактар және т.б. Ал, шатыр-бұл тосын сый сәт. Баланың ынтасын арттыру үшін сабақ
соңында сый беріледі. Мәселен, жемістер, бояулар, жетон және т. б.
Ойын жаттығулар:
Ойын: «Бірінші дыбыс қандай?»
Мақсат: бірінші дыбысты аңықтау.
Ойын барысы: педагог балаларға суреттерді атап шығады, дауысымен бірінші
дыбысты бөле отырып сұрайды, кімде «Қ» дыбысына басталатын зат-сурет бар. Бала
затты дұрыс атап, «Кубидом»-ға суретті жапсыру қажет.
Ойын «Сана»
Мақсат: беске (онға) дейін ретімен және кері санау, сөздерінде дыбыстардың
автоматизациялау зат есімдерді сандық сан есімдермен байланыстыру.
152
Ойын барысы: педагог кішкентай суреттерді кубқа жабыстырады, ал бала санайды
(бір кілем, үш үстел, алты орындық, сегіз қуыршақ, тоғыз текше).
Ойын «Сүйектер»
Мақсат: сөздеріндегі өтіп жатқан дыбыстардың дыбысталуы.
Ойын барысы: педагог кубтан кішкентай текшені алып шығады, әр қабырғада өтіп
жатқан дыбысқа суреттер орналасқан және баламен келіседі, қандай суретті ол
«тастайды». Мысалы: бала «ұшақ» таңдады. Оның мақсаты: текшені тастау және барлық
суреттерді атап шығу. «Ұшақ» түспегенше барлық суреттерді айтып шығады. Осылайша,
бала сөздерде дыбысты көп рет айта отырып шаршамайды. Ойынды жарыс ретінде
өткізуге болады, егерде бірнеше балаларды қатыстырса. Таңдалған суреттерді кім көп
«тастаса» сол жеңіске жетеді.
Ойын “Сұрақ”
Мақсат: сұрақты түсіну және дұрыс жауап беру.
Ойын барысы: педагог кубтан суреттер алып үстел үстіне қояды. Бірінші бала
үстіңгі суретті алып, қойылған сұраққа жауап береді:
-Сен қайда барасың?
-Мен дүкенге барамын.
Суреттерді қалта-терезелерге қойып, сөйлем құрастырады.
-Сен не жейсің?
-Мен нан жеймін. т.б.
Екінші бала келесі суретті алып сұраққа жауап береді. Ойын жалғаса береді,
суреттер битпейінше.
Осылай келе, таңдалған ойын жаттығулар сөйлеу тілін дамыту үшін :
-қазақ тіліндегі тән дыбыстарды айту мен айыру жағын қалыптастыру;
-сөздерінде дыбыстарды автоматизациялау;
-тіл байланысын дамыту.
Қорытындылай келе, тіл дамытуда ең басты рөл ойындармен ойын жаттығуларды
тікелей білім беру мен педагог пен балалар бірлесен іс-әрекетінде ғана емес, сонымен
қатар баланың жеке іс-әрекетіне кіргізуіне болады. Ойындар жайлы эмоционалдық айнала
құрайды, педагогикалық процесінде, педагогқа, оның тапсырмаларынабалаларды жайғасу
үшін қажет.
Әдебиеттер:
11.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. - Астана, 2007.
12.
Начальная школа – Москва, 2007 №5
13.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан халқына жолдауы».
14.
Республикалық оқу-әдістемелік газеті «Мұғалім» - Алматы, 2011 №2
15.
Республикалық оқу-әдістемелік газеті «Мұғалім» - Алматы, 2011 №1
16.
Республикалық оқу-әдістемелік газеті «Мұғалім» - Алматы, 2011 №4
17.
Изучаем казахский язык, азбука – тетрадь
18.
Изучаем казахский язык , күншуақ
19.
Изучаем казахский язык, әдістемелік құрал
20.
Изучаем казахский язык, методическое пособие
«Организация работы методической службы с педагогами через проектную
деятельность»
Терешкина А.Г., методист
ГККП «Ясли-сад №29»г.Павлодар
Современный мир меняется с невероятной скоростью. Система дошкольного
образования в настоящее время активно развивается. Современное общество предъявляет
