ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ
24
өкілдері (9,9 %) РК қылмыстық кодексінің бабын
дәл атап бере алады. 60 және одан жоғары
жастағы адамдардың 6,7 % ондай жаза жоқ және
бұл ешқандай да қылмыс емес деп санайды.
Жоғары білімі бар респонденттер заңнан көбірек
хабардар екендіктерін көрсетті. Орта және
арнайы орта білімі бар респонденттердің 49,8 %
ондай жаза түрінен бейхабар. Этникалық
деңгейде «қалыңдық ұрлау» бойынша қылмыстық
жаза туралы ең аз білетін топ – қазақ ұлтының
өкілдері (47,2 %). Орыс ұлтының өкілдері
арасында «қалыңдық ұрлау» үшін жаза бар
екендігін білмейтіндердің үлесі көп - 45,6 %, ал
16,5 % бұл мәселе жөнінде ойланбаған. Бұл
деректі орыс ұлтында мұндай дәстүрдің жоқ
екендігімен
түсіндіруге
болады.
Ауыл
тұрғындарының басым бөлігі (58,1 %) «қалыңдық
ұрлау» үшін ҚР қылмыстық кодексінің 125 бабы
бар
екендігінен
бейхабар
екен.
Қала
тұрғындарының арасында заңнан хабардар
адамдардың үлесі көбірек (9,6 %).
D.29. Сіздің ойыңызша тұрмыс құрғысы
келген бойжеткенге ата-анасы қарсы
болса, оның некеге отыруына бола ма?
Респонденттердің көпшілігі (45 %) «Білмеймін,
жағдайға байланысты» деген жауапты көрсетті.
35,1 % «Жоқ, қажеті жоқ болу керек» деп санаса,
тек 19,9 % ғана қыздың ата-анасының еркiне
қарсы келуін қолдайды. Бұл сұраққа қатысты
респонденттердің жауаптары әркелкі сипатта
болды. Егер бұған дейінгі сұрақтар бойынша екі
жыныс өкілдері пікір ұқсастығын көрсетіп,
жауаптар арасындағы айырмашылық деңгейі
төмен болса, аталмыш сұраққа қатысты пікір
айырмашылықтары жоғары деңгейде. Ерлердің
52,1 % ата-ананың батасын алмай некелесу
мүмкін емес деп есептейді. Әйелдердің 53,7 %
өмірде бәрі болуы мүмкін деген оймен мәселені
жағдайға қатысты шешу керек деп біледі.
Аға буын өкілдерінің көпшілігі «Жоқ, қажеті жоқ
болу керек» деген жауапты таңдады (51,9 %). 31 -
45
жас
аралығындағы
топ
ата-ананың
рұқсатынсыз некеге тұруға шешім қабылдарда
жағдайға қатысты көру керек екендігіне көбірек
назар аударды (47,7 %). Орта және арнайы орта
білімді респонденттер ата-ананың батасын алмай
некеге тұруды ең көп мінеген топ болды (43,9 %).
Жоғары білімді респонденттер некені қолдайтын
жағдайларға үміт артады (49 %). Ал этникалық
тиістілік жалпы алғанда ата-ананың батасын
алмай некеге тұруға қатысты сұрақ бойынша
пікірге көп әсер еткен жоқ. Аталмыш жайтты өз
басына, балалары мен ағайын-туысына қатысты
елестетіп көрген респонденттер тұрмыс құрғысы
келген қыз сол сәттегі жағдайға қатысты шешім
қабылдауы қажет деген пікірге көбірек тоқталды.
Ата-ана қарсы болса, тұрмыс құрудың қажеті жоқ
деген ойдағы респонденттердің үлесі ауыл
тұрғындарының арасында 6%-ға артық. Ал қала
тұрғындарының көпшілігі (45,9 %) не істеу қажет
екендігін білмейді немесе барлығы сол сәттегі
жағдайға байланысты деген ойда.
Жағдайға
байланысты
45 %
Жоқ, қажеті жоқ
35,1 %
Ата-ананың
қалауына қарсы
келуге болады
19,9 %
ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР МЕН ЕРЛЕРГЕ ҚАТЫСТЫ САЯСАТ
25
D.30. Сіздің ойыңызша үйленгісі келген
жігітке ата-анасы қарсы болса, оның
некеге отыруына бола ма?
Бұл сұрақ бойынша респонденттердің пікірлері
бір-біріне ұқсас келеді. Ондай некені мүмкін емес
дегендер (27,4 %) мен жағдайға қатысты мүмкін
дегендердің (27,4 %) саны тең. Әйелдердің
көпшілігі «Жағдайға байланысты» деген жауапты
таңдады (53,7 %). Бұл жерде жағдай деп қыздың
жүкті болып қалу ықтималдығы айтылып отыр. Ер
адамдар арасында жігіт ата-анасы қарсы болса,
үйленбеуі керек деп санайтындардың үлесі 8 %-
ға артық. Аға буын арасында «Жоқ, қажеті жоқ
болу керек» деген жауапты таңдағандардың үлесі
жоғары (35,6 %). 31 - 45 жас аралығындағы топ
көбінесе жағдайға қарау керек деген пікірді
қолдайды (50,4 %). Орта білімділердің көбі ата-
ананың батасын алмай отау құруды сөгеді (32,8
%). Жоғары білімді респонденттер бұл жерде де
некені қолдайтын жағдайларға үміт артады (52,3
%). Ауыл тұрғындарының арасында ата-ана қарсы
болса, тұрмыс құрудың қажеті жоқ деп
санайтындардың үлесі 4,4 %-ға артық. Ал қала
тұрғындарының көпшілігі не істеу қажет екендігін
білмейді немесе барлығы жағдайға байланысты
деген пікірді бөліседі.
D.31. Сіздің ойыңызша әйел-ананың
сәбиіне қарау үшін декреттік демалысқа
шығып, үйде отырғаны дұрыс па?
Сауалнамаға қатысушылардың басым көпшілігі
(85,1 %) әйел-ананың декреттік демалысқа шығуы
қажет деп санайды. Тек 7,6 % ол міндетті емес
деген пікірде. Әйелдің декреттік демалысқа
шығуы
міндетті
емес
деген
пікірді
қолдайтындардың
арасында
әйелдермен
салыстырғанда ерлердің үлесі 1,8 %-ға жоғары.
Олар әйел өзінің қызметі мен сәбиге қарауды
бір-бірімен үйлестіре алар еді деген ойда.
Әйелдердің 86 % бала күтіміне байланысты
демалыста болғанды жөн деп санайды. Декреттік
демалысқа
шығудың
қажет
жоқ
деген
пікірдегілердің
басым
көпшілігі
олардың
экономикалық тұрғыдан ең белсенді топ
екендігіне қарамастан – 31 - 45 жас
аралығындағы топ өкілдері (9,3 %). Мұндай
көзқарас ананың міндетін жақын туыстарға
немесе балабақшаларға жүктеуге болатын
мүмкіндікпен
байланысты
болуы
керек.
Респонденттердің көпшілігі – жоғары білімділер
де, орта және арнайы орта білімділер де (86,2 %
және 83,5 %) – әйел декреттік демалыс алып,
баласына қарауға тиісті деген пікірде. Басқа ұлт
өкілдерінің 15 % декреттік демалысқа шығуды
қажет емес деп санайды. Қазақстанда тұратын
бірқатар ұлттардың өкілдері әйелдің үйден тыс
жұмыс істеуін маңызды деп ойламайтындықтан
декреттік демалысты да қажеттілік ретінде
танымайды.
85,1 %
7,6 %
Жағдайға
байланысты
27,4 %
Мұндай неке
мүмкін емес
27,4 %
