50
Оқушы
кӛзқарас
тұрғысынан
алғанда жоба дегеніміз? Ӛз мүмкіндік-
терін пайдалану арқылы ӛз бетінше
зерттеу жұмысын іске асыру немесе
нәтижеге қол жеткізуде бар күш-
жігерін, білімін пайдаланудағы қызмет.
Жобаның түрлері:
- ӛнімділігіне қарай (оқу, зерт-
теушілік);
- ұзақтылығына қарай (бір сабақ
кӛлемінде, бір жылдық);
- қорғаушы
құрамына
қарай
(жеке, топтық).
Зерттеушілік ізденіс білім беру
процесінде оқушының толық функция-
сын түбегейлі ӛзгертеді. Бұл жағдай
оқушыны объект ретінде емес, оқыту
үрдісінің субъекті деп қарастырады.
Себебі, міндеттерді шешу үшін белгілі
бір үлгі бойынша жұмыс жасау жеткі-
ліксіз, жаңа білімді меңгеруге және қол-
дануға ізденіс қажет. Зерттеушілік қыз-
мет – бұл топта немесе жеке ӛздігінен
қызықты нәрселерді жасау, ӛзінің мүм-
кіндіктеріңді аша білу, белгілі бір нәти-
жеге қол жеткізу. Жобаны дайындау-
дағы
ұйымдастыру
жұмыстарында
оқушының түйінді құзыреттіліктері
қалыптасады және бағытталған іс-әре-
кеттердің түрлері қолданылады. Мыса-
лы, танымдық, құндылыққа бағытты-
лық, эстетикалық, коммуникативтілік
және т.б. Мұғалім шығармашылық зерт-
теу жұмысына жетекшілікті жүзеге асы-
руда топішілік немесе топаралық
субъективтілік қарым-қатынасты орна-
туды ұйымдастырады, оқушылардың
түйінді құзыреттіліктерін қалыптас-
тыруға жағдай жасайды. Жұмыс бары-
сында оқушының танымдық қызығушы-
лығы артады, ӛз білімін жүйелеуді
үйренеді, сыни кӛзқарасы қалыптасады.
Алдымен оқушылар белгілі бір құ-
былыс туралы ақпарат жинайды. Олар-
дың іс-әрекеті жан-жақтан жиналған
ақпаратты ӛңдейді, қорытындылайды.
Сабақ барысында топтық жұмыста ӛті-
летін тақырып бойынша жоба ұйым-
дастыруға болады. Әдетте, сабақта жаңа
тақырып бойынша проблемалық мәсе-
лелер туындайды және ол оқушының
пәнге деген қызығушылығын оятады.
Міне, осы проблемаларды шешуде оқу-
шылардың
зерттеушілік
ізденістері
артады. Мектеп практикасында «Қар-
дың құрамында металл иондарын зерт-
теу», «Біз және сағыз», «Ауыз суының
сапасы», «Йодтың жетіспеушілігі –
салауатты ұлттың проблемасы» сияқты
тақырыптарда жобаларды дайындауды
ұйымдастыруға болады.
Жобаны қорғау түрлі бағыттағы
ғылыми-практикалық конференциялар-
да жүзеге асырылады. АКТ-ны қолдану
оқушыларға мазмұнды презентацияар-
ды дайындауға мүмкіндік береді. Оқу-
шылардың ғылыми-зерттеушілік іс-әре-
кеттерін ұйымдастыру арқылы тӛмен-
дегідей нәтижеге қол жеткізуге болады:
- ғылыми
кӛзқарасы, ойлауы
қалыптасады;
- танымдық
белсенділігі дамиды;
- ӛз жұмысына сыни кӛзқарасы
қалыптасады;
- рефлексия жасауды үйренеді;
- ӛмірлік
мақсаттарын жүзеге
асыруға кӛмектеседі;
- бәсекелестік қалыптасады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. А.В.Хуторский.
Ключевые компетенции как компонент личностно-
ориентированной парадигмы образования. Народное образование. №2. 2003 г.
2. В.В.Гузеев. Поколения образовательных технологий. Химия в школе. №2. 2004 г.
3. А.В.Бычков. Метод проектов в современной школе. М., 2000 г.
4. Н.В.Белобородов. Социальные творческие проекты в школе. М.:Аркти, 2006 г.
4 (42) 2014
Мҧғалім іс-тәжірибесінен
51
30
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПЕДАГОГ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ
БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ ДЕҢГЕЙЛІК КУРСТАРЫНДАҒЫ МҦҒАЛІМДЕРДІҢ
АҚПАРАТТЫҚ МӘДЕНИЕТІ
Ә.Қожантова
«Ӛрлеу» БАҰО» АҚ филиалы ҚОБ ПҚ БАИ, Деңгейлік бағдарламалар орталығының тренері
Қазақстан Республикасының педа-
гог қызметкерлерінің біліктілігін артты-
рудың 3 (негізгі) деңгейлік бағдарла-
масы сапалы, табысты оқуға бағыттал-
ған, мұғалімнің ақпараттық мәдениеті
курс аясында ӛзекті мәселенің бірі
болып табылады. Қазіргі таңда әлемнің
ақпараттық кеңістігінің дамуына ілесе
алатын, оның ӛзгеруіне ықпал ететін
мұғалім жоқтың қасы. Әрине, мектеп
мұғалімі қоғамда, ақпараттық әлемде
болып жатқан ӛзгерістің бастамасында
болуы қажет. Себебі, мектеп оқушысы
әлемнің жиі ӛзгеріске ұшырайтын
ақпараттық кеңістігінің талабын мұға-
лімнің алдына қояды. Сондықтанда
болар, деңгейлік бағдарлама курсына
келген мектеп мұғалімдерінің, ақпарат-
тық мәдениетін дамыту, табысты оқуға
бағыттау әр тренердің алдына қойған
ӛзекті міндеттерінің бірі.
2012 жылдан бері алты деңгейлік
курс ӛткізу барысында осы бағыттағы
іс-әрекеттегі зерттеу тренердің кӛмекші
құрал ретінде пайдаланып жүрген
«Тренерге арналған нұсқаулықтар» мен
«Мұғалімдерге арналған нұсқаулықтар-
дағы» ғалымдардың еңбектері негізге
алынды. Осы құралдарда ғалымдардың
еңбектерінің
астарында
мұғалімнің
ақпараттық мәдениетінің қалыптасуы
жатыр, ол бірнеше зерттеу жүргізілген-
нен соң байқалды.
Зерттеу барысында топ ішіндегі
мұғалімдердің курсқа қатысар алдын-
дағы ақпараттық мәдениетінің қандай
деңгейде екенін және де олардың курс
барысында ақпараттық мәдениетіне
ықпал ететін факторларды анықтауға
болады. Карл Роджерстың «Мен»
тұжырымдамасына
сүйенсек,
әр
мұғалімнің ақпараттық мәдениетін үш
аспектісінің тұрғысынан қарауға бола-
ды. Когнитивті аспектілері – мұғалімнің
табиғатпен берілген есте сактау, зейін,
ой-ӛрісі қандай екенін, мұғалімнің
танымы оның ақпаратты іздеу, оны
ӛңдеу қабілеті қандай деңгейде екенін
білеміз. Әлеуметтік әрекеттестікте ӛзі-
нің, ортада ақпаратты қалай тарата
алатындығы, әріптестерден гӛрі ақпа-
раттың тиімділігін анықтай алатын
дағдылары қаншалықты қалыптасқаны,
эмоционалдық тұрғыдан мұғалімнің
ақпараттық мәдениетінің дамуына қан-
шалықты ынтасының барын зерттеуге
болады.
Мұғалімнің
бойында
мәдени
біліктілікті, кәсіби-педагогикалық, тәжі-
рибелік шеберлікті, зерттеу жүргізу
дағдыларын, рефлексивті, креативті,
сыни тұрғыдан ойлануды дамыту
ақпараттық мәдениетінің қалыптасуы-
ның негізінде. Әрине мұғалімнің ақпа-
раттық мәдениетінің деңгейін анықтау,
ол курсты жүргізгендегі мұғалімдердің
Теориялық (сыни) пен Тәжірибелік
(құзырлылығы)
білімдерін
зерттеу
нәтижесі болса, оны дамыту жолдары
Технологиялық, Педагогикалық, Маз-
мұндық салаларының біртұтастығын
ескеру
арқылы
қарастыратындығы
туралы айтылады. Пәндік оқытуда әр
мұғалім ӛзінің ақпараттық ортасын
сауатты түрде құруға дағдылануы
қажет, оған «Оқу мен оқытудың түйінді
тоғыз қағидасын» басшылыққа алғаны-
мыз абзал.
«Білімдердің
педагогикалық
аспектісінде» мұғалімнің ақпараттық
мәдениетін дамыту үшін әлемдегі
ғалымдардың
еңбектерін
зерттеу
Мҧғалім іс-тәжірибесінен
4 (42) 2014
52
