111
оқу қорын жетілдіріп, үздіксіз даму бағытын ұстану қажет.Білімді, ғылымды
және өндірісті біріктірудің шетелдік тәжірибесі инновациялық дамудың
орталығы болып табылатын шетел университеттері бұл тұрғыда орасан зор
жетістіктер көрсетіп отыр. Зерттеу университеті білім мен ғылым орталығы
ретінде ең алдымен білімді, мақсатқа талпынғыш, жетістікке жететін адамды
қалыптастыруға қатысады, олар жаңа эканомиканың жұмыс күшін құрайды.
Тек жоғары білікті маман ғана аймақтың, елдің және әлемнің дамуына септігін
тигізе алады. Университеттер осындай тұлғалардың қалыптасуын қамтамасыз
етеді, жыл сайын мыңдаған бакалавр, магистрлар, докторларды дайындап,
жергілікті мамандардың біліктілігін арттырады, олардың көп бөлігі басқа
қалалардан, елдерден келген, оқудан соң көпшілігі елдеріне қайтады. Алайда
олардың бір бөлігі университет орналасқан аймақта қалып жұмысқа жалданып,
өз бизнесін ұйымдастырады, не мемлекеттік қызметке барады. Аталмыш мәселе
көптеген отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі еңбектерінде зерттелген:
Оқытушының инновациялық іс-әрекетке даярлығын қалыптастыру
бойынша бірнеше ғылыми бағыттар бар. Олар:
- Оқытушының жалпы педагогикалық біліктілігі мен кәсіптік сапасын
қалыптастыру;
- Педагогтың психологиялық-педагогикалық даярлығын жетілдіру;
- ЖОО оқытушыларының шығармашылық ізденісін ұйымдастырып,
ғылымды тәжірибеге енгізу;
- Оқытушылардың ғылыми-әдістемелік дайындығын жетілдіру;
- Педагогикалық инновация және оны меңгеруге дайындау;
- Оқытушыларды ақпараттық-педагогикалық технологияны қолдана білуге
дайындау;
- Оқытушылардың инновациялық іс-әрекетке даярлығын қалыптастырудың
жекелеген бағыттары;
- Болашақ оқытушыны жоғары білімнен кейінгі білім беру үдерісінде
инновациялық технологияны оқу-тәрбие үдерісінде пайдалануға дайындау.
Оқытушының инновациялық іс-әрекетін қалыптастыруға қолданылатын
әдіснамалық тұғырларды іздестіру мен анықтау барысында біз ТМД және
Қазақстан ғалымдары құраған осы саладағы білімді басшылыққа алдық.
Жетілдіріліп жатқан мәселеге қатысты әдіснамалық тұғыр педагогикалық
үдерісті педагогтың іс-әрекет объектісі ретінде жүзеге асыруды белсендіру
мақсатында ізделіп отырған сапаны қалыптастыруға бағытталған оқытушының
педагогикалық іс-әрекетін ғылыми негізделген басшылыққа алынған норма
ретінде анықтауға мүмкіндік береді. Бұл ретте, басты бағыттаушылары іс-
әрекеттік, аксиологиялық, синергетикалық және инновациялық тұғырлар болып
табылады. Біздің көзқарасымызша, инновациялық тұғыр жаңа өзгермелі
қоғамға бағытталған білім беру парадигмасына ауысу жағдайындағы
оқытушының инновациялық іс-әрекетінің теориясы мен тәжірибесін түсінуге
мүмкіндік береді.
Әлеуметтік гуманитарлық танымның әдістері мен ұстанымдарын тереңдете
және жетілдіре отырып, жаңа әдіснамалық құралдар мен тұғырларды іздестіріп,
112
олардың біреуін ғана шыңдай түсу керек. Біз зерттеу университеті
оқытушысының инновациялық іс-әрекетіне даярлығын қалыптастыру мәселесін
жетілдіруге қажетті педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық тұғырларын
анықтау, бұл тұғырлардың педагогика мен мәдениеттануда қолдану шеңберін
анықтау мәселелерін зерттеген ғалымдардың ұстанымдарын талдадық.
Біздің пікірімізше, индивид, жекелік және тұлға түсініктерінің қатынасы,
жеке
тұлғалықтың
құрылымын
талдауға
бағытталған
қазақстандық
философтардың зерттеулерінің нәтижесін басшылыққа алуымыз керек. Іс-
әрекет әдіснамалық ұстаным ретінде (іс-әрекет ұстанымы), материя қимылы
түрінің, адамның өмір сүру тәсілінің ерекшелігін анықтауға қызмет етеді, яғни,
адам әлемге бейімделіп қана қоймай, өзінің қызығушылықтары мен
қажеттіліктеріне сәйкес әлемді өзгертеді, өз әлемін құрады.
Іс-әрекеттің
философиялық
теориясын
меңгеру
педагогикалық
инновациялық іс-әрекет мазмұны мен мәдениетін құрастыруға көшуге
мүмкіндік береді.
Зерттеу университеті оқытушысының инновациялық іс-әрекеті –
педагогикалық еңбектің өнімділігін сапалы өзгертетін оқыту мен тәрбиелеудің
жаңа үлгілері мен әдістерін құру үдерісі. Педагогтың инновациялық іс-
әрекетінің қалыптасуы: өзінің жеке қасиеттерін есепке ала отырып,
басқалардың инновациялық тәжірибесін өзгерту, жетілдіру, қабылдау
қабілетімен; жаңа ғылыми идеялар мен басқалардың тәжірибесінен хабардар
бола отырып, өз жұмысының нәтижесін ұғыну қажеттілігімен; жаңа ғылыми
зерттеулер, олардың әдістемелік жүзеге асуын үздіксіз тәжірибеге енгізумен;
педагогикалық инновацияның жаңа әдістері мен тәсілдерін өз бетінше
жасаумен; педагогикалық кертартпалықпен, артта қалушылықпен белсенді
күресумен сипатталады.
Инновациялық іс-әрекет мәселесін түрлі тұғырлардан қарастыру 80-
жылдардың соңында жүзеге асты. Ең алдымен оның мәні, өлшемдері және
тәжірибесі қарастырылды. Инновациялық іс-әрекет түрлері:
1. рационализаторлық тәжірибе (білім алушылармен жұмыс істеудің
формалары мен әдістерін біріктіру және толықтыру);
2. новаторлық тәжірибе (педагогикалық еңбектің тиімділігін айтарлықтай
арттыратын жаңа жұмыс түрлері мен әдістерін құру);
3. инновациялық тәжірибе ғылымдағы жаңа идеялар, жаңа мазмұн, жаңа
формалар мен әдістер мазмұндық байланысын жүзеге асыру.
Оқытушының инновациялық іс-әрекетін қалыптастыру теориясы мен
практикасында ғалым М.В. Кларин [170] зерттеулерінің орны ерекше.
Ғалымдардың зерттеулері бойынша инновациялық іс-әрекет диагностикасы үш
кезеңде өтеді (сурет 7).
Жаңалықты ендіруге дейінгі кезең: мұғалімнің зерттелетін
жаңалыққа кәсіби дайындық деңгейі
Достарыңызбен бөлісу: |
