68
моделі, мамандық бойынша білім алудың мақсатты қызметінің мәнін аша
отырып, осыған сай маманды даярлау мазмұнының іріктелуі мен құрылымды
дамуы қамтамасыз етілетіндігі есепке алына отырып, маманның кәсіби қызмет
деңгейінің педагогикалық, психологиялық, әдістемелік ғылымдар деңгейіне,
әлеуметтік тапсырысқа, педагогикалық практика сұраныстарына, мемлекеттік
білім беру стандартына сәйкестік деңгейі сипаттама береді.
Маманның моделі деп оның нарықтық жағдайда еңбек ете алу қабілетін,
қоғамдық және ғылыми-техникалық үдеріс талаптарына сай нәтижелерге қол
жеткізуін анықтайтын кәсіби, әлеуметтік-психологиялық, шығармашылық
(креативті) және тұлғалық қасиеттері түсіндіріледі.
Н.С. Сахарова [220] атап кеткендей, студенттердің кәсіби сәйкестігі
бірқатар мәселелермен байланысты қызмет салаларының кешені ретінде
қарастырылады:
- маманның кәсіби ядросын анықтайтын білім көшірілімімен;
- қосымша ұқсас саланы анықтайтын білім көшірілімімен;
- әлеуметтік құндылықтарға бағдарланумен.
Дене шынықтыру және спорт мамандығы бойынша бітірушінің қасиетін
жасау қажеттігі жоғары кәсіби білім беру жүйесіндегі жүріп жатқан
модернизациялау үдерістерінен және оларға деген жоғары мектеп
сұраныстарынан туындап отыр.
Қолдағы бар жоғары кәсіби білім берудің берілген мамандық бойынша
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының (2010 ж.) біліктілік
сипаттамасы оның пәндік деңгейдегі маңызды бөлімі болып табылады. Төменде
біз 5В010800 - Дене шынықтыру және спорт мамандығы бойынша бакалаврдың
білім деңгейіне қойылатын талаптарды келтіруге тырыстық 8-кестеде.
Кесте 8 - 5В010800 - дене шынықтыру және спорт мамандығы бойынша
бакалаврдың білім деңгейіне
қойылатын талаптар
5В010800 - Дене шынықтыру және спорт мамандығы бойынша Қазақстан Республикасы
білім беру мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
(Астана, 2010)
1
2
5В010800 - Дене
шынықтыру және спорт
мамандығы бойынша білім
бакалавры білуі қажет:
- ақпаратты жинақтаудың, сақтаудың компьютерлік әдістерін,
ақпаратты өңдеу мен оларды өзінің кәсіби қызметінде қолдана
білу;
- шетел тілінің кем дененде біреуінің лексикалық минимумын
меңгеріп, жалпы және кәсіби сипатта сұхбаттасу жүргізе
білу, дене шынықытру және спорт саласы бойынша шетел
әдебеиттерін аудара білуі қажет;
- дене шынықтыру және спортты, дене шынықтыру мен
спортты басқару мектебі мен оның заманауи моделдерін
басқарудың жүйесін, қызметтерін, экономикалық, құқықты
және ұйымдастырулы негіздерін, заманауи кәсіби спорттың
даму ерекшеліктерін білуі қажет
69
8 -
кестенің жалғасы
1
2
Біліктілігі болуы керек:
- менеджмент пен маркетингті дене шынықтыру мен спортты
басқарудың
басқарудың
түрлі
деңгейлерінде
ағзаны
сауықтырудың тиімді құралы ретінде ғылыми деңгейде
ұйымдастыру білуді.
Мәселелерді шеше білуі
керек:
- жаттықтыру үдерісін, спорттық даярлық деңгейін, түрлі
жастағы және түрлі жынысты адамдардың денсаулығын,
қоршаған ортаның түрлі жағдайларындағы спорттық
біліктілікті ұйымдастыруды, жоспарлауды,
басқаруды;
- дене шынықтыру және спортты басқарудың түрлі
деңгейлерінде менеджмент пен маркетингті ұйымдастыру.
8.5. Экономикалық және
ұйымдастыру-басқару
сәйкестіліктеріне
қойылатын талаптар.
Бітіруші білуі керек:
- экономикалық білім негіздерін, менеджмент пен маркетинг,
қаржы туралы ғылыми түсініктерді меңгеруі;
- алға қойылған міндеттерді таңдау бойынша өз ұстанымын
айқындап,
негіздей білуі;
- ұйымдастыру қабілеттерін меңгере білуі;
- экономиканы мемлекеттік реттеудің мақсаты мен әдістерін
біліп, түсінуі керек.
8.7. Кәсіби сәйкестілікке
қойылатын талапатар.
Бітіруші
білім
беру
(педагогикалық)
кәсіби
сәйкестілік
шеңберінде
білуі керек:
- негіздемелі кәсіби білімдерді, біліктіліктер мен дағдыларды,
педагогикалық шеберлікті, педагогикалық қарым-қатынас пен
жетекшілікті меңгеруі;
- оқыту мен тәрбиелеуді, білім берудің инновациялық
технологияларын ұйымдастыру жолдарын, құралдарын
меңгеруі қажет.
Эксперименталды-зерттеу
қызметі саласында:
- дене шынықтыру саласының жалпыға білім беру және
ғылыми зертханаларында, ұйымдарда, балалардың спорт
мектептерінде, рекреация мен спортшыларды және дене
шынықтырумен шұғылданушыларды оңалту клубтарында
жүргізілетін эксперименталды-зерттеу қызметінің негіздерін
білуі қажет.
Ұйымдастыру-басқару
қызметі саласында:
- білім берудің оқыту-тәрбиелеу құрылымдарында дене
шынықтыру және спорт бойынша педагогикалық қызметті
ұйымдастыру мен жүргізуді біліп, меңгеруі қажет;
- мектептерде,
мектепке дейінгі білім берудің, білім беурдің
орта
кәсіби ұйымдарында, дене шынықтыру ұжымдарында,
балалар-жастар спорттық мектептерінде, спорттық
клубтарында жүргізілетін дене шынықтыру-сауықтыру
жұмысын білуі керек және сабақтан тыс уақытта,
сондай-ақ,
жазғы спорттық-сауықтыру мектеп лагерлері мен туристік
базаларда оларды ұйымдастыра білуі қажет.
Жалпыға білім беру пәндер
циклі (ЖБП)
Міндетті құрылым (МҚ)
Экономикалық теория негіздері
1.1.09 Экономикалық теорияның қоғам дамуындағы орны мен
рөлі. Экономиканың басты мәселелері. Экономикалық
үдерістерді зерттеудің экономикалық категориялары мен
заңдары, арнайы зерттеу әдістері. Меншіктік қарым-
қатынастары және экономикалық жүйе түрлері.
