37
ауыртпалықтар калорияны көбірек жұмсауға мүмкіндік əпереді. Олар
физикалық дайындық жағынан болсын, артық салмақ немесе семіздіктің
алдын алу жағынан болсын аса тиімді. Тренажерларды пайдалану,
сонымен қатар созылғыштық жаттығулары,
гантельмен немесе штангамен
жұмыс істеу бұлшық еттердің күші мен төзімділігін арттырады, сол
арқылы бұлшық ет массасын өсіреді. Бұл əсер аптасында кемінде екі рет
физикалық ауыртпалықтармен айналысқанда байқалады.
ҚАЛЫПТЫ САЛМАҚТЫ ДЕМЕП ҰСТАҢЫЗ
Семіздік əлемдегі аса маңызды проблемалардың біріне айналды.
Дамыған елдерде халықтың үштен бірі одан зардап шегеді. Балалар мен
жас өспірімдер арасында жиі кездесе бастаған семіздік көп
алаңдатушылық тудыруда. Семіздігі бар адамдарда қан қысымының
артықтығы, екінші типтегі диабет, май алмасудың бұзылыстары, жүрек-
қан тамыр аурулары, обырдың кейбір түрлері, ми қан айналымының
бұзылыстары, өт қабының аурулары, өкпе аурулары, подагра жəне сүйек
пен буынның аурулары қабаттасып қатар жүреді.
Салмақтың артықтығы мен семіздік тек қана қабылданған калория
организмнің энергетикалық шығынынан артық болған жағдайда пайда
болады. Дененің қалыпты салмағын ұстап тұру үшін қабылданған калория
оның шығынымен үйлесімді болғаны шарт. Артық салмақтың кемуі
калория шығыны қабылдағаннан артқанда ғана қамтамасыз етіледі.
Семіздікпен күресу үшін калорияны кем қабылдап, физикалық
белсенділікті арттыру керек.
Артық салмақтылық пен семіздіктің алдын алу аса маңызды, өйткені
салмақты қалыпты ұстап отырғанға қарағанда, салмақ кеміту аса көп күш
жұмсайтын ыждаһаттылықты талап етеді. Салмақ қосу біртіндеп ұзақ
уақыт жүретін болғандықтан, тіптен аздаған калорияға деген ұстамдылық
салмақ арттырудың алдын алуға мүмкіндік береді. Жəне бұл тұрғыда
физикалық ауыртпалықтар белсенділігін арттырса құба-құп.
Семіздігі бар тұлғаларға міндетті түрде салмақ кемітуге нұсқаулық
кеңестер беріледі. Бұларға 4-5 килограммға арықтағанның өзі денсаулықты
əжептеуір жақсартады. Балалар мен жас өспірімдердің ары қарай салмақ
қосуын шектеу үшін жасалған шаралар, олардың өсіп-дамуына кедергі
келтірмеуі керек. Дененің артық салмақтылығы мен семіздік жағдайында
қадағалау шаралары калория қабылдауды кемітіп, физикалық
ауыртпалықтарды арттыру арқылы жүргізіледі. Балалар мен жас
өспірімдерде калорияны шектеу толыққұнды белоктарға, көпқанықпаған
май қышқылдарына, витаминдер мен микроэлементтерге қатысы болмауы