Утилиттер ДҚБЖ ядросы интерфейсін, ал кейде ядроға ену арқылы
бағдарламаланған.
ДЕРЕКТЕР ҚОРЫНЫҢ СӘУЛЕТІ.
ФИЗИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЛОГИКАЛЫҚ
ТӘУЕЛСІЗДІК
Көп деңгейлі дерекқордың сәулет идеясы бірінші 1975 жылы
жарияланған, Американдық ұлттық стандарттар институты (ANSI)
стандарттау жөніндегі комитетінің баяндамасында тұжырымдалған
болатын. Ол, сыртқы тұжырымдамалық және физикалық (ішкі)
деңгейдегі (7.3 сурет), оның ішінде жалпылама үш деңгейлі сәулет үлгісі
деректер базасына ұсынған болатын. Осы сәулет енгізудің басты
мақсаты оның физикалық өкілдігінің жылдық деректер базасын
пайдаланушы көрінісін бөлу болып табылады. Дерекқор сәулеті түрлі
деңгейлерде түрлі деңгейдегі абстракцияның деректерін қолдайды.
Дерекқор сәулетін пайдаланушы және жүйенің деңгейдегі бірінші
аражігін қамтамасыз етуі тиіс.
Сыртқы үлгі деңгейі — әр үлгіде өздерінің деректерді көрсетуі бар
ең жоғары деңгей. Пайдаланушылардың жеке топтары тек осы
бағдарлама ішінде қол жетімді деректермен жұмыс істейді, яғни әр
қолданба тек осы бағдарламада талап етілетін деректерді көреді және
өңдейді.
Сыртқы
Сыртқы
Сыртқы
үлгі1
үлгі 2
үлгі л
Сыртқы деңгей
Концептуалды деңгей
I
Физикалық (ішкі) деңгей
Деректер қоры
7.3
сурет. Деректер базасын басқарудың үш деңгейлі үлгісі
133
Дерекқор компаниясына ұқсайтын мысалы, егер, содан кейін
онымен жұмыс істеуге бірнеше бағдарламалары болуы мүмкін. Ішкі
жүйесі бухгалтерлік кадрлардың қызметін қолдану, қызметкерлердің
жеке деректерін пайдаланады - және т.б. оның туған жері, төлқұжат
нөмірі, мекен-жайы, күні және қоймасындағы тауарларды қадағалап,
қызметкерлер ретінде қарастырылады және тауарлар мен жеке ақпарат
сатпайды, бірақ тауарлар мен жеткізушілер туралы ақпаратты қажет
етеді. Сонымен қатар, бұл ақпарат бір дерекқорда сақталады.
Түрлі бағдарламаларды әртүрлі бағдарламалау тілдері арқылы
жасауға болады. Қолдану бағдарламашылар жиі жоғары деңгейдегі
тілдерді немесе арнайы тілдер ДҚБЖ пайдаланады.
Бір дерекқормен жұмыс істейтін қосымшаларды қараған кезде, олар
бір-бірінен параллель және бір-біріне қарамастан жұмыс істей алатынын
болжайды. Олардың әрқайсысы дұрыс орындалады, бірақ назарға басқа
деректер бағдарламалар арқылы жасалған базасында барлық
өзгерістерді қабылдайды, сондықтан, бұл дерекқор бір деректер
базасымен бірнеше қосымшаларды қамтамасыз етуі тиіс.
Пайдаланушы тобына арналған деректерді ұсыну сипаттамасы
сыртқы кесте деп аталады. Дерекқор жүйесінде бірнеше сыртқы
схемалар әр түрлі пайдаланушылар немесе тапсырмалар топтары үшін
бір уақытта қолдана алады.
Сәулеттің концептуалды деңгейі негізгі болып табылады және оның
барлық қосымшалары үшін және олардан тәуелсіз дерекқорды жалпы
түрде көрсету үшін қызмет етеді. Тұжырымдамалық деңгей - бұл үш
деңгейлі сәулеттегі аралық деңгей және дерекқордың барлық
мәліметтерін дерексіз түрде ұсынуды қамтамасыз етеді. Бұл доменнің
формалды ақпараттық логикалық моделі, яғни ол ұсынылған және
сақталатынына қарамастан, домендегі деректерге қойылатын
талаптардың толық көрінісі. Бұл деңгейдегі дерекқордың сипаттамасы
концептуалдық кесте деп аталады. Тұжырымдамалық құрылымға
нысандар мен олардың атрибуттары, объектілер арасындағы
қатынастар, деректерге қойылған шектеулер, деректер туралы
семантикалық ақпарат, қауіпсіздікті қамтамасыз ету және деректер
тұтастығын сақтау кіреді.
Концептуалды кесте— бұл барлық деректер элементтерінің
бірыңғай логикалық сипаттамасы және олардың арасындағы
қатынастар, бүкіл дерекқордың логикалық құрылымы. Кез-келген үлгі
сияқты, концептуалды кесте өңдеудің тұрғысынан нақты әлемдік
нысандардың маңызды ерекшеліктерін көрсетеді.
134
Сәулеттің физикалық ( сыртқы) деңгейі сақтау ортасындағы
деректер қорын ұсынуды қолдайды. Дерекқордың физикалық
деңгейдегі сипаттамасы ішкі кестесі немесе сақтау кестесі деп
аталады.
Физикалық деңгей файлдарда немесе сыртқы сақтау құралында
орналасқан бет құрылымдарында орналасқан деректер болып табылады.
Бұл деректер базасын жеке іске асыру. Бұл деңгейде оңтайлы
өнімділікке қол жеткізіп, дискілік кеңістікті үнемді пайдалануды
қамтамасыз етуі керек.
ДҚБЖ физикалық деңгейде сақтау құрылғыларындағы деректерді
сақтау, индекстерді жасау, деректерді шығару және т.б. үшін
операциялық жүйеге қол жеткізу әдістерімен өзара іс-қимыл жасайды.
Деректер қысу туралы ақпарат және шифрлау әдістері, оларды
таңдалған, дене деңгейінде ақпарат, деректер және индекстерді сақтау
үшін дискілік кеңістік бөлу сақталады (сақталған деректер
элементтерінің нақты мөлшерін көрсете отырып) жазбаларды сақтау
деректемелері сипаттамасы, жазбаларды жері туралы ақпарат.
Физикалық деңгей ДҚБЖ бақылауында операциялық жүйемен
басқарылады. Қазіргі уақытта физикалық деңгей ДҚБЖ-нің толықтай
қамтамасыз етілген. Дерекқорды жобалауда басты назар
тұжырымдамалық деңгейлік үлгіні құруға ауысады.
ANSI архитектуралық үлгісінде деректерді салыстырудың деңгейін
қамтамасыз ететін ДҚБЖ механизмдері бар деп болжануда. Бұл
тетіктердің функционалдық мүмкіндіктері деректерді абстракциялауды
қамтамасыз етеді және барлық деңгейлердегі деректердің тәуелсіздік
дәрежесін анықтайды.
Күрделі деңгейдегі салыстыруларға сәйкес, деректердің логикалық
және физикалық тәуелсіздігін бөлу қажет.
Логикалық тәуелсіздік концептуалдық кестеге енгізілген
өзгерістерден сыртқы тізбектерді қорғауды білдіреді. Сонымен қатар,
логикалық тәуелсіздік бір деректер базасымен жұмыс істейтін басқа да
қосымшаларды түзбей, бір деректерді өзгерту мүмкіндігін және
физикалық деректерге қол жеткізу механизмін қайта құруды білдіреді.
Физикалық тәуелсіздік концептуалдық кесте сақтау кестесіне
өзгерістерден қорғалған дегенді білдіреді. Физикалық тәуелсіздік
сондай-ақ, деректер базасымен жұмыс істейтін барлық қосымшалардың
денсаулығын сақтай отырып, сақталған ақпаратты бір медиадан
екіншісіне тасымалдауға мүмкіндік береді.
135
Достарыңызбен бөлісу: |
