153
Мəліметтерді оқу кезінде орын алатын қателерді бейтараптандыру үшін
жəне жазудың тығыздығын арттыру үшін PRML (Partial Response Maximum
Likelihood — ішінара əсер ету кезіндегі шындықтың максималды саны)
ықтималдылық əдісі пайдаланылады. Қажетті жолдан түсетін пайдалы
сигнал шындыққа ұқсату қызметінің максимум критериі бойынша бөлінеді,
ол уақыттың нақты масштабына дисковод сызбасына орнатылған сигналды
сандық өңдеу процессорымен көбейтіледі.
Қазіргі дисководтарда ұзағырақ жазу деп аталып жүрген ауысу процесі
орындалады. Домендердің біраз физикалық ұзындығы болады, сондықтан
оларды горизонтальді емес, перпендикуляр орналастыра отырып, қатты
дискті құрастырушылар жазуды квадратты дюймде жазудың тығыздығын
айтарлықтай арттыруға қол жеткізді (10 еселі). Мұнымен қатар, желіде
дисктер санының азаюы есебінен ақпарат көлемінің энергия тұтынуы
бірлікке қысқартылды.
Ұзағырақ жазу кезінде бастиек сигналды тек магниттенудің түрлі
бағыты бар ұяшықтар арасындағы өткізу учаскесінде ғана белгілейді, онда
перпнедикуляр жазу секілді бит сақталатын барлық зонамен оқылады.
Дисководтың маңызды конструктивті бірлігі бастиек білігінің
механизмі болып табылады, ол оны дисктің ортасынан бастап шетіне
қарай, белгіленген цилиндрге ауыстыра отырып, қажетті қалыпта
орнатады. Қатты жинақтағыштарда негізінен, қозғалмалы электрлі
магнитті катушкасы бар желілер пайдаланылады.
Жылжымалы катушка бастиек блогымен қосылып, соленоид бөле
отырып, тұрақты магнит өрісіне орналастырылады. Катушка мен магнит
механикалық тұрғыдан бір-бірімен сəйкес келмецді; катушканың орнын
ауыстыру олардың магнитті өріспен өзара əрекеті кезінде ғана жүзеге
асырылады. Электрлік ток əсерінен катушкада электрлі магнитті өріс пайда
болады,
Қадамдық двигательді желіден айырмашылығы сол, жылжымалы
катушка құрылғысында диск жолына тіркеулі, белгіленген күйлер жоқ,
сондықтан бастиек блогы басқару қуатының өзгеруіне сəйкес, кез-келген
қалыпқа бір сарынды ауыса алады.
Бастиекті қажетті цилиндерге дəл позияциялау үшін жол мен бастиектің
өзара орналасуын автоматты түрде реттейтін бағыттаудың арнайы жүйесі
пайдаланылады. Нақты жолды іздеу цилиндірдің дисктегі нақты қалпын
анықтайтын бастиектің позициясы туралы диске алдын-ала жазылған
ақпарат бойынша жүзеге асырылады.
Мұндай конструкция қадамдық двигателді дəстүрлі желіге қарағанда,
неғұрлым жоғары деңгейлі тез əрекет ету, дəлдік жəне сенімділікті
қамтамасыз етеді.
154
Жылжымалы катушкасы бар бастиек желісінің екі түрі болады:
линиялық жəне бұрыштық, олар бір-бірінен катушка мен бастиек блогы,
екеуінің механикалық қосылу сызбасы бойынша ғана ажыратылады.
Линиялық желіде катушка бастиек блогымен тікелей жалғасқан жəне
оларды жұмсақ дисктегі жинақтағыш сияқты диск радиусы линиясының
тура бойымен орналастырады.
Бұрышты желілерде бастиек блогы рычаг көмегімен жылжымалы
катушкаға бекітіледі. Бұрыштық желі жылжымалы катушкасы бар барлық
жинақтағыштарда қолданылады, себебі орнына қою процесі автоматты
түрде жүреді (қуаттың өшу кезінде дисктің жұмыс істемейтін зонасында
бастиекті еріксіз орнату), бұл оның ерекшелігі болып табылады. Қуат
қосылып тұрған кезінде бастиектер позицияланады жəне жылжымалы
катушканың магнитті өрісі мен тұрақты магниттің өзара əрекеті есебінен
жұмыстық қалыпта тұрып қалады. Қуат өшкен кезде бастиек тоқтамаған
диск бетінде бақылаусыз жылжымауы үшін (бұл магнитті қабаттың
зақымаднуына алып келеді) бастиектің бұрылатын блогы қайтарма
серіппеге қосылады. ДЭЕМ-да қуат өшіп тұрған кезде бастиек блогы
серіппе əсерінен дисктің зақымдалуын алдын алып, орналасу зонасына
автоматты түрде жайғастырылады. Егер қуат қосулы тұрған кезде катушка
мен магниттің өзара əрекеті серіппенің созылғыштыығын болдырмайды
жəне дисководтың штаттық іске қосылуы қамтамасыз етеді.
Дискті шыр айналдырған кезде бастиекке аэродинамикалық қысым əсер
етеді, ол айналудың толықтай жылдамдығына жеткен кезінде микронның
жүздеген үлесіндегі магниті жабындымен ауа саңылауын қалдыра отырып,
орналасу зонасынан босатады.
IDE жəне SCSI орнатылған қазіргі дисководтардың көпшілігінде бір
интерфейсті жалғағыш болады жəне жалпақ кабель көмегімен қосылады.
Іс жүзінде, барлық жинақтағыштарда жолдағы сектордың ауыспалы
саны бар ZBR (Zoned Bit Recording — зоналық биттік жазу) зоналық жазуы
пайдаланылады. Орталықтан біршама алыстағы жолдар, яғни біршама
ұзындау жолдар мəліметтердің көп бөлігін сақтауы мүмкін, сондықтан оған
орталыққа жақындау жолдарға қарағанда, секторлардың көп саны
орналасады.
Мұнымен қатар, жазу тəсілінде цилиндрлер зона деп аталатын топқа
құрылады, сонымен бірге дисктің ішкі шетіне қарай жылжу деңгейі
бойынша зонадағы жолдар сектрдың көптеген санына ұлғаяды, оның
ұзындығы ішкі зона секторының өлшеміне сəйкес келеді (4.14 сур.).
155
Бір зонаға қатысты барлық цилиндрлдерде секторлар саны бірдей
болады. Зонаның мүмкін болатын саны жинақтағыш типіне байланысты
болады; олардың көпшілігінде 10-нан жоғары болады.
Зоналық жазу əдісі пайдаланылмайтын жинақтағыштарда (мысалы,
жұмсақ диск дисководтарында немесе 1-; 1,8 дюмді қатты дисктегі
жинақтағыштарда) барлық цилиндрлер, сыртқы цилиндрлердің айнала-
сының ұзындығы ішкі цилиндерге қарағанда екі есе үлкен болуына
қарамастан, мəліметтердің бірдей санына ие. Қарапайым жазудың
нəтижесінде сыртқы жолдар кеңістігі жоғалады, себебі олар өте тиімсіз
пайдаланылады.
Қатты дисководтарда мəліметтердің сенімділігін қамтамасыз ету үшін
SMART (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology — өзіндік
тестілеу, сараптау жəне есеп еру технологиясы) мониторингтік жүйесімен
анықталатын, қателер мен істен шығу жағдайларының орын алуын алдын-
ала анықтау əдісі пайдаланылады.
SMART жүйесін іске қосу кезінде қатты диск істен шығу жағдайларына
сезімтал белгілі параметрлерді қадағалауды бастайды. Олардың жағдайын
бағдарламалық сараптау негізінде жинақтағыш жұмысындағы іркілістерді
алдын-ала анықтауға болады. Көптеген дисководтарда келесі параметр-
лерді тіркеу жүргізіледі; бастиек пен диск арасындағы саңылау; мəлімет-
терді жіберу жылдамдығы;
4.14 сурет. Қатты дискке ақпа-
ратты қарапайым және зоналық
түрде жазу:
1 — секторлар; 2 — сыртқы зона;
3 — ішкі зона
Достарыңызбен бөлісу: |
