Германия салық жүйесi, оның қалыптасуы жəне дамыту

104
кеден бажы жəне жалпы империялық салықтары орнатуға тапсыр-
ды: темекi, сыра, арақты, қант, тұз. Баждар жəне акциздердi кеден 
алымдарды құқықтың бекiтуi, ортақ экономикалық кеңiстiктiң жа-
сауын бастады. Табиғи, ортақ шығындардың қаржыландырулары 
үшiн бұл табылмады. Құралдардың көзiмен жеке бөлімдердің 
адам басына салықтық сипат алған жарналары пошталық жəне те-
леграф мекемесiнен табыстары  болып тұрды. Өте қажеттiктердi 
жабу үшiн заемдерді қолдану мүмкiндiгi ескерiлдi.
Жеке мемлекеттердiң жүйелi жарналары олардан маңызды 
тəуелдiлiктерге империяға шарт қойды. Бұл Германия салық 
жүйелерiн дамыту жолын анықтады. Тоқсаныншы жылдарда 
бағалы қағаз, вексель, ойнайтын карта, 1906 жылдағы елтаңба 
жиындары енгiзiлдi, 1913 жылда салық - мүлiк салығы жəне 
дүниенiң өсуiне салық бiр уақытта қалыптасты. 1916 жылдан 
Германия  салық өндiруде түзу белсене мүмкiндiктi пайдалан-
ды, жанама салық өндiру дамытты, өйткенi баждар жəне акциз-
дер əскери ұтылумен сабақтас шығындарды жабуларға жетпеді. 
Германия 1918 жылының шiлдесiнде жалақы бойынша айналым 
мөлшерiне салық бастапқыда 0,5% енгiздi. Ол қосылған, немесе 
қайта жасалынған, меншiктiң салық өндiру өтпелі деңгейде өмiр 
сүрдi, тек қана алпысыншы жылдарда ие болып қалды.
Салық өндiрулер Империялық ережелердiң бекiтуi 1919 
жылының желтоқсанында, Эрцбергермен қаржы министрлiгiмен 
игерiлген. Осы кезден бастап ең iрi салық реформасы басталды. 
Ұлы бiрiншi дүниежүзілік соғыстың нəтижесінде экономикалық 
жəне əлеуметтiк зардап пайда болған қаржы қиындықтарын 
салық өндiрудiң төңiрегiн орталықтануды күшейтуге келтiрдi. 
Веймардың республикасында тəуелсiз салықтардың барлық 
түрлерiн түсуін тексеретiн бiртұтас қаржы басқаруы жасалды. 
Бұл қаржы басқарулары 1945 жылдың мамырына дейiн жұмыс 
iстедi. 
Соғыстан кейiн Германияда заң шығару мемлекеттiк есеп-
тер федерациямен жəне оның құрамына кiретiн бөлімдердің 
арасындағы жiктелуi керек болатынын анықталған. Бұл федера-
ция жəне жер туралы орындаудың жанында өз функцияларының 
пайда болатын бөлек шығынға ұшырайтын; федерация жəне жер-
лер өз бюджеттiк құрылымы сұрақтарында дербес.
Сақтаушылармен федералды мемлекетпен жəне бөлімдермен 

105
қатар нақтылы қоғамдық – əлеуметтiк функциялар жергiлiктi 
бюджет ие болатын қауымдарда билік жүргізеді. Салық 
заңындағы позицияның негізгілерiне федерациялар жатады. 
Германия салық жүйесi басқарудың барлық үш деңгейлерiнiң 
қаржыландыруының қамтамасыз етулерi үшiн, сонымен бiрге 
өте iрi көздер бiрден үш немесе екi бюджеттi қалыптастырғанын 
сайып келгенде құрастырады. Осылай, жеке тұлғалармен табыс 
салығы төмендегідей жiктеледi: 42.5% түсулер тиiстi жердi фе-
дералды бюджет, 42.5%-шi бюджетке жəне 15%-шi жергiлiктi 
бюджеттердi бағытталады. Корпорациядағы салық федерал-
ды жəне жер бюджеттерiнiң арасындағы пропорцияда 50%ға 
жiктеледi. Кəсiпкерлiкке салық жергiлiктi басқару органдары-
мен алынады, бiрақ оларға жартысы болып бөлінеді, екiншi жар-
ты федералды жəне жер бюджеттерiнде қайта санайды. Сонымен 
бiрге қосылған құнға салық үш бюджеттер бойынша жiктеледi.
Ол реттейтiн кiрiс көзiмен қызмет көрсететiндiгiнен, бұл 
салықтың үлестiрiлуiнiң байланыстары тiптен əр түрлi болуға 
жəне уақыт өткенде өзгере алады.

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: