Оқу -әдістемелік кешені оқУ-Әдістемелік материалдар семей

Өте аз еңістіктер үшін (0,0005-тен аз)

жүктеу 5,58 Mb. бет 8/16 Дата 25.05.2018 өлшемі 5,58 Mb. #17000

Өте аз еңістіктер үшін (0,0005-тен аз) күшті орташа нашар 4.4. Тақталап жайып суару әдісі Тақталап жайып суаруды қолдану жағдайлары. Суарудың бул әдісін қолданғанда тақта бетіне су жайылып жіберілуінің (15 су- 15-сурет. Тақталаш сіңіре суару. 0,4 0,5 0,2 120 240 300 60 120 150 0,25 0,40 0 10—0,15 рет) салдарынан топырақ нығыздалып қалады; суарғаннан кейін әсіресе оның бастапқы күндерінде топырақ бетіне қабыршық пай' да болып, одан судың булану мөлшері кебейеді; ауа алмасу және^ нитрификация процестері темендейді. Сондықтан тақталап жайыг" суару әдісі қатар аралықтары жақын (дәнді дақылдар мен шеп_ тер) дақылдарды ғана суару үшін қолданылады. Сондай-ақ бұ^ әдіс еңістің мелшері 0,002...0,02 шамасындағы учаскелерді сіңір<е суару ушін де кеңінен қолданылады. Еңістін, ең қолайлы мөлшер^ болып 0,002—0,007 саналады. Суару тақталарының классификациясы. Суды тақтаға жібер1 жағынан олар суды бас жағынан және ірге жағынан жіберетіі'*' болып екі түрге бөлінеді. Енінің шамасына қарай тар енді (1,8—* 3,6 м) және кең енді болады (30—40 м); ұзындығына қарай қыс~ ка (50 м) және ұзын (500 м) болады. Су бас жағынан жіберілетін тақталар келденең еңістігі 0,00і> шамасындағы учаскелерде жасалады. Су тақталары горизонталь" дарға тікпе-тік болып түқымды себу жүмыстарымен бірге жаса'" лады. Еңісі ете үлкен және күрделі жерлерде топырақ палдарьц" сепкіштердің артына тіркелетін тар қамтитын риджермен (пал а 6 16-сурет. Уақытша тілінетін арық-атыз жуйесінің жерге орналасуы: а -~ бойлау схемасы; б — көлденең схемг; 0—і, 0—2, 0—3— уаңытша тілінетін құ-лақ арыңтар; в. б — оңарыңтар; п. б.— суару бороздалары, таңталары (метр есебімен). жасағыштармен) жасайды. Ал енді жер еңісі қолайлы болған жағдайда палдарды ені 3,6 метрлік риджерлермен тіледі. Себу агрегаты алға қарай жүргенде риджер сепкіш шүмегінің алдындағы топырақты тегістеп, жоғарғы құрғақ топырақты жи-нап биіктігі 16—25 см және табаны 40—60 см тоқтатқыш палдар жасайды. Сөйтіп, сепкіш шумектері тұқымды пал жасағыштардың артынан тегістеліп, аздап тығыздалған топыраққа себеді. Ал енді суару учаскелерінің еңісі өте қолайлы болғанда тақ-талардың ені 30—40 метрдей болып, канал қазғыштар және пал жасағыштармен жасалады. Су бас жағынан жіберілетін тақталармен суару процесі. Еңіс-тің мөлшері 0,004-тен кем учаскелері суды тақталарға оқ-арық-тардан жіберіп (16 сурет), ал еңістің мөлшері 0,004-тен артық болғанда топырақ арнасында уақытша тілінетін құлақ арықтар-дан жібереді. Суару учаскелерінде суару жұмыстары төменнен жоғары қарай жүргізіледі. Алдымен су уақытша тілінетін арықтардан төменгі оқ-арыққа жіберіліп, одан сифонда]р, түтіктер, алжапқыштары бар суарғыш қалғандар және оқ-арықтіың төменгі қашасынан қазыла-тын жыралар арқылы соңғы 3—5 т ақталарға жіберіледі. Жіберіл-ген су тақтаның 0,7—0,9 ұзындығщн басқаннан кейін сушы оқ-арықтағы суды қалқандар немесе бэрезентті бөгеттер арқылы тоқ-татып, оны келесі 3—5 тақталарға жібереді. Осы тәртіппен суару жұмыстары төменгі оқ-арықтан ба(рлық тақталарды суарьш бол 6 17-сурет. Тақталап суаруды есептеудің схемасы: а—келденең көрініс; б—баурай көрініо; в—оқ арықтардан суарылатын таңтаның планы; 1— бірін-ші кезек; 2— екінші кезек; 1— тақтаның ұзындығы; <х — суару учаокесінің ұзындығы; В — суару учас-кесінің ені. ғанша жүргізіле береді. Одан кейін суару жұмыстары келесі, жо-ғарырақ орналасқан оқ-арықтан жүргізіледі. Суарудың осындай кезектілігін қолданғанда сушылар суарылмаған құрғақ жермен жоғарыға қарай жүріп отырады. Оқ-арыққа су неғұрлым көбірек жіберілсе, соғұрлым сушының еңбек өнімділігі жоғары болып, орта есеппен тәулігіне ,1—2 гектар шамасында болады. Сондай-ақ оқ-арықтың келденең және бой көрінісі 60 л/с-ден кем болмаған мөлшердегі суды еткізе алатындай болуы керек. жүктеу 5,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз