Отчет о реализации Государственной программы развития здравоохранения Республики Казахстан

Тексеру барысында шекарада келген адамдардың күдікті науқастар 44 температурасы болғанда ауру жұқпалы және жұқпалы емес этиологиядағы анықталды. Уақтылы ұйымдастырылған кешенді эпидемияға қарсы және профилактикалық іс-шараларды, алдын ала диагнозы расталмаған.

2016 жылдың нәтижесі бойынша өлім-жітім көрсеткіші 17,1%-ға төмендеген және ол 2015 жылы 100 мың халыққа шаққанда 4,1 болса, 3,4 құраған.

2016 жылдың деректері алғаш рет анықталған туберкулезбен ауыратын науқастардың абсолюттік санының 2015 жылғы 10255-тен 2016 жылғы 9383-ке дейін 872 адамға, ал қайтыс болғандардың 2015 жылғы 721 адамнан 2016 жылғы 609-ға дейін 112 адамға төмендеуін куәландырады.

2016 жылы жалпы елімізде 18 жасқа дейінгі балалардың сырқаттанушылығы 13,4 құрап 21,6%-ға төмендегені байқалады, ол 2015 жылы 17,1 құраған.

Қазақстан «Туберкулездің таралуы» («Tuberculosis incidence») факторы бойынша 2016-2017 жылдарға арналған Жаһандық бәсекеге қабілеттілік туралы Дүниежүзілік Экономикалық Форумның есебіне сәйкес 2016 жылдың нәтижесі бойынша жағдайын 2015 жылмен салыстырғанда 9 позицияға жақсартты (140 елдің ішінде 101 орында) және 138 елдің ішінде 92 орынды иеленді.

Төсек орын қуаты 8254 құрайтын 28 ТҚҰ туберкулезге қарсы көмек көрсетіледі.

Туберкулезбен ауырғандар санынының жыл сайын төмендеп келе жатқандығын ескере отырып, 2016 жылы елімізде тік интеграция жүргізу және ТҚҰ жабу нәтижесінде дербес ТҚҰ саны 59-ға қысқарды және 1778 туберкулез төсек қысқарған. Астана қаласынан басқа барлық өңірлерде төсектерді қысқарту жүргізілді. Қысқартылған төсек-орындардың көп саны Қызылорда облысында – 350, БҚО - 265, Павлодар – 175, Жамбыл – 135, ШҚО және ОҚО – 130-дан, Қостанай – 125 және Алматы облыстарында – 110 төсек орын қысқартылған.

ТБ науқастарды стационарды алмастыратын амбулаторлық емдеу технологиясының бір түрін енгізу жалғасуда - бұл күндізгі стационарларды дамыту. Бүгінгі күні 10 облыста 475 төсекке арналған күндізгі стационарлар ашылған.

КП және ҚР ДСӘДМ-нің приказа ҚР ДСӘДМ от 27.12.2004 ж. №362 бұйрығын орындау шеңберінде психикалық-әлеуметтік қолдау көрсете отырып, ТБ және МЛУ/ШЛУ ТБ ауыратындарды амбулаториялық емдеу үлгісін енгізу Ақмола, Ақтөбе, Жамбыл облыстарында, Астана және Алматы қалаларында жалғасып келеді. 2016 ж. нәтижесі бойынша емдеуді амбулаторлық жағдайда бастаған ТБ ауыратындардың салмақ үлесі 2015 жылмен салыстырғанда 15,6% -дан 33,0%-ға өскен.

Амбулаториялық емдеумен қамтудың жоғары пайызы Маңғыстау – 52,0%, Қостанай – 51,5%, Қызылорда – 38,9%, Қарағанды – 37,8%, Атырау – 35,9%, Жамбыл облыстарында – 35,2% және Алматы қаласында – 39,9%. Үздіксіз қамтамасыз етудің арқасында негізгі және резервтік қатардағы ПТП емдеудің тиімділігі жаңадан анықталған бактерия бөлетін және дәріге сезімталдығы сақталған өкпе ТБ ауыратындардың да, МЛУ ТБ ауыратындар арасында да жоғары болып қалуда, ол 2016 ж. нәтижесі бойынша 2015 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 87,6% және 71,3% сәйкесінше 86,9% және 74,8% құрады. МЛУ ТБ ауыратындарды екінші қатардағы ПТП емдеу 98,8% (ДДҰ стандарты -85%).

2016 ж. өткен кезеңі бойынша ТҚҰ, МСАК, АЗПП, УИС ҚР ІІМ, ҚР БМ мамандарын ТБ және МЛУ ТБ анықтау, диагностикалау, емдеу бойынша, ЖАО, МЛУ/ШЛУ ТБ менеджменті бойынша, бар ТБ/АИТВ, ИК жүргізу және емдеу мәселелері жөніндегі оқыту бағдарламасы іске асырылуда .

2016 жылғы сәуірден бастап ҚР ТМҰО мониторинг және бағалау жұмыс тобы жұмысының гибридтік нұсқасы енгізілген болатын: МСАК мамандарын оқыту және мониторинг жүргізу. Осылайша, 2016 ж. ТМҰО мамандары 16 аймақта 1467 МСАК маманын, оның ішінде Алматы қаласындағы МСАК желісінің 95 бас дәрігері мен орынбасарларын оқытты.

ҚР бойынша барлығы 2016 жылы 10344 маман оқытумен қамтылды, оның ішінде туберкулезге қарсы ұйымдарда – 1101, МСАК ұйымдарында – 9118 адам, облыстық ЖИТС орталықтарында – 125 мед. қызметкер. ҚР-да ұлттық, облыстық және өңірлік деңгейлердегі ЖАО топтары жұмыс істейді. Ағымдағы сәтте МиО топ мамандарының саны еліміз бойынша – 87 құрайды, оның ішінде босатылғандар – 54 (62,1%). Оқытумен қамтылған МиО тобы мамандарының үлес салмағы – 67,8% тең.

Дені сау халықтың арасында ТБ таралуын алдын алу бойынша шаралар бірлесіп қабылдануда. ІІМ және ҚР ДСӘДМ тұрақты түрде сүйемелдеу үшін ТҚҰ азаматтық сектордағы ТБ ауыратын науқастарды емдеу бойынша жұмыстар жүргізіледі. Ай сайын УИС-тің тубмекемелерінен босап шыққан ТБ аурыратындардың тізімі анкеталық деректері, баратын мекенжайлары көрсетіле отырып, ҚР ДСМ-ге, ДЗПП және азаматтық сектордың аймақтық ТҚҰ қатар жіберіледі. КУИС ҚР ІІМ бірлесіп, мерзімі аяқталғаннан кейін және шартты түрде мерзімінен бұрын босатылғаннан кейін УИС мекемелерінен босаған тұлғалар арасында жұмыс жүргізіледі. 2016 ж. бойынша ұсынылған мәліметтерге сәйкес МЛС-тен 479 ТБ ауыратындар босатылған, с.і. 459 (95,8%) ТБ ауыратын науқас ТҚҰ-ға Д/Е тұрған және емделуді жалғастыруда. 20 адам (4,2%) ізделуде. Ведомствоаралық өзара әрекеттесу шеңберінде 2016 жылы ТҚҰ емделуден жалтарған Д/Е тұрған ТБ ауыратын 535 науқасты іздеуге көмек көрсетуді сұрап ІІД аумақтық органдарына 1737 өтініш берген. ІІД аумақтық органдары ТҚҰ келген 1080 өтінішке жауап берген, бұл 62,2% құрайды. Емдеуден жалтарған ТБ-мен ауыратын науқастарды іздестіру жұмыстары Ақмола (барлығы 45,5% өтініш қана қанағаттандырылыған), Қарағанды (42,4%), ШҚО (49,9%) және ОҚО (39,8%) жеткілікті деңгейге қойылмаған.

2016 жылы ТҚҰ-ға келіп жүгінген және туберкулезге тексеруден өткен сырттан келген мигранттар саны 1206 (2013 ж. – 163, 2014 ж. – 157, 2015 ж. - 238) құрайды, оның ішінде 100%-ы қақырық жағындысының микроскопиясы әдісімен және 18%-ы жағдайларда G-Xpert әдісін пайдалана отырып тексеруден өткен (2015 жылы – сәйкесінше 81,1% және 58%). ТҚҰ-ға жүгінген кезде сырттан келген мигранттар Ақмола, Алматы, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қостанай, Маңғыстау, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында G-Xpert әдісімен 100% қамтылған. МСАК желісі мекемелеріне жүгінген және туберкулезге тексеруден өткен ішкі мигранттар саны 947 құраған (2013 ж.- 1594, 2014 ж. – 1990, 2015 ж. - 790), оның ішінде 94,6% қақырық жағындысының микроскопиясы әдісімен (2015 ж. - 87,6%) және G-Xpert әдісімен – 43,1% (2013 ж. – 7,3%, 2014 ж. – 7,4%, 2015 ж. – 67,3%) тексеруден өткен. ТҚҰ-ға жүгінген кезде Батыс Қазақстан, Қостанай, Маңғыстау және Солтүстік Қазақстан облыстарында ішкі мигранттар G-Xpert әдісімен 100% қамтылған.

НРБТ мәліметтері бойынша 2012 жылы туберкулезбен ауыратын 14 шетелдік азамат тіркелген. 2013 жылы бұл сан 44 адамға жеткен, 2014 жылы – 43, 2015 жылы –113, 2016 жылы – 213 адам.

КП сәйкес, ҚР ТМҰО «Project HOPE» халықаралық ұйымымен бірлесіп (бұдан әрі - жоба) 2015 жылдан бері 7 пилоттық аймақта (Ақтөбе, Алматы, Маңғыстау, Қарағанды, ОҚО және Астана, Алматы қалалары) мигранттар арасындағы ТБ ауыратын науқастарды бақылауды күшейту шараларын іске асыруда және көшіп келетін адамдардың арасында бақылауды қадағалау.
Іс-шараны іске асыру жалғасуда.

- - кадрлар дефициті; үздіксіз кәсіптік білім берудің және бар медициналық қызметкерлердің тәжірибесінің жетіспеушілігі;

- медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық базасының жетіспеушілігі;

- өз денсаулық үшін пациенттердің ынтымақты жаупкершілігінің жоқтығы;

- медициналық көмектің сапасында кемістігі (босанғанға дейінгі тиімсіз бақылау мен босануды жүргізу, кеш диагностикалау, дер кезінде жедел көмек көосету, хабардар ету схемасын сақтамау).

(Анықтама ретінде: 2016 жылдың соңына босандыру қызметтің кадрлық дефициті 640 маман құрған, оның ішінде стационардығы акущер-гинекологтар – 289, неонатологтар – 192, анестезиологтар-реаниматологтар – 159. Кадрлар дефициттің мамандарды қайтадан даярлау жолымен барынша жабу жоспарланған.

Қарағанды – 73%, Қостанай – 75% және Атырау – 90,2% облыстарында кадрлармен төмен жабдықтау байқаланады.

Босандыру ұйымдардың жабдықтандыруы аймақтандыру деңгейден тәуелді. ОҚО (66,1%); Қарағанды (68%); Атырау (74%) облыстарында сейкес келмейді.

Шешім жолдары:

-материалдық көтермелеу және әлеуметтік пакетті беру жолымен кадрларды тарту;

- дәрілік және орта перналдың үздіксіз дипломнан кейінгі білім беру

-материалдық-техникалық базасын нығайту;

- ана айырылуларды, акушерлықта өте қыин жағдайда іс-шаралар жоспарын жасаумен жүйелі талдау мен бақылау, өңірлерде перинаталдық қызмет жағдайын бақылау;

- отбасты жоспарлау қызметінің тиімділігін жоғарлату.

Қатерлі ісіктер бар науқастардың 5 жыл өмір сүруі бірнеше себептерінен тәукел: қатерлі ісіктер бар науқастарды дер кезінде тіркеу, диспансерлық байқау уақыты, біржылдық өлім, мамандырылған емделумен қамту. 2016 жылы ҚІНЭТ-ге ТХТ-мен интеграция арқылы онкологиялық нақастарды өлі себептен автоматты есептен алу функциясын енгізуге байланысты индикатор азаю жаққа өзгерді, 47,9 % болды (2015 жыл – 50, 8%).

ҚР ДСМ өз құзырет шенберінде МСАК ұйымдарды медициналық кадрларымен қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды жүзеге асырады. 2016 жылы интернатураның шығаруы 2977 мамандар болыпты, соның ішінде 1540 ЖПД, мемлекеттік медициналық ұйымдарында 1441 мамандарға, соның ішінде 907 ЖПД жұмыс берілген.

региональные организаций здравоохранения.

2017 жылы ЖПД-дің 204 интерндерді шығару жоспарланған. Оларды жұмыспен қамтамасыз ету мақсатында барлық ЖОО-нда вакансия жәрменкелерді өткізуі басталған, осында блыстардың, Астана мен Алматы қалалардың денсаулық сақтау басқармалары, денсаулық сақтау республикалық және өңірлік ұйымдар қатысады.

С целью повышения потенциала ВОП за счет средств республиканского бюджета (005 РБП) будет обучено 475 ВОП.

ЖПД-дің потенциалды жоғарту мақсатында республикалық қаражаттар арқылы (005 РББ 475 ЖПД оқытылады.

ЖПД-ге жүктемесін төмендету бойынша іс-шаралар жүзеге асырылып жатыр. Мейгерлік ісінің жаңа деңгейдің енгізуі басталған – прикладного бакалавриата, который позволит обеспечить отрасль квалифицированным сестринским персоналом с расширенными полномочиями для увеличения в медицинской деятельности доли услуг, не требующих врачебных квалификаций с частичным делегированием им врачебных функций (негізгі әлеуметтік-маңызды сырқаттар бойынша жекеленген қабылдау, пациентті/отбасыны жалпы күтім және сырқаттармен басқару рәсімдерге оқыту, акушериіктегі және педиатриядағы патронажы, диспансерлық науқастардың патронажы, престарелых патронажы, денсаулықты нығайту және сырқаттарды профилактикалау бойынша қызметті ұйыдастыру, диспансеризациялау, скрининг).

Сондай-ақ, 2017 жылдан бастап педиатриялық қызметті ұйымдастыру «жаңа» моделін енгізуі басталған, осында балалар 0 ден бастап 6 жасқа дейін балаларға жаңа педиатриялық участікте қызмет көрсетеді, осы ЖПД-ге жүктемесін төмендетуге әсер етеді.

Кезекке тұруды азайту мақсатында МСАК ұйымдарында мынадай іс-шаралар жүргізілді:

- тіркеу орнында көп арналы телефон байланысы бар диспетчерлік қызмет ұйымдастырылған;

- ересектерге, балаларға және қарттарға арналған жеке тіркеу орындары ұйымдастырылған;

- тіркеу орнына тікелей жүгінген кезде, телефон, Egov электрондық үкімет порталы арқылы пациенттерді дәрігердің қабылдауына алдын ала жазу немесе үйге шақырту ұйымдастырылған;

- Call орталықтарының қызмет көрсетуі;

- санаты ескеріле отырып, пациенттердің ағымына триаж сұрыптау жүргізіледі – кезек күттірмейтін, шұғыл және шұғыл емес;

- қан алу үшін жүкті әйелдерге, балаларға және ересек тұрғындарға жеке-жеке қосымша кабинеттер ашылды

- тегін дәрі-дәрмектерге рецепт алу схемасы өзгертілді. Диспансерлік созылмалы аурулары бар науқастарға Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету ақпараттық жүйесі (бұдан әрі - ДҚАЖ) порталы арқылы бір мезгілде үш ай мерзімге рецепт жазылып беріледі.

2016 жылғы 28 сәуірден бастап 28 мамыр аралғында өткізілген "Кезексіз емхана" атты республикалық конкурс емханадағы кезектерді төмендетуге бағытталған іс-шаралардың бірі болып табылады. Конкурсқа меншік нысанына қарамастан амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін барлық ұйымдар қатысты.

Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі шеңберінде еркін таңдау қағидаты бойынша егде жастағы азаматтар кез-келген республикалық медициналық ұйымда жоғары мамандандырылған медициналық көмек алады.

Күндізгі стационарларда және үйдегі стационарларда қарт адамдарды, оның ішінде жалғыз басты және алып жүруге жарамсыз адамдарды оңалту үшін жағдайлар жасалуда.

Егде жастағы адамдарға медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін барлық емханаларында әлеуметтік қызметкерлер мен психологтар енгізілген. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсететін ұйымдардың профилактикалық қызметін күшейту мақсатында 4,5 мыңнан аса денсаулық мектептері, оның ішінде егде жастағы адамдарға арналған 175 клуб бар құрылды және жұмыс істейді, онда пациенттер денсаулықты нығайту дағдыларына оқытылады.

Аурулардың созылмалы түрлерімен ауыратын науқастарды тұрақты патронажбен қамтамасыз ету үшін, тағайындауларды орындау, бекітілген учаскеде пациенттерге үйде мейірбикелік күтім көрсету үшін учаскелік дәрігерге және жалпы практика дәрігеріне көмек ретінде қосымша мейіргерлер штатын құру көзделген, бұл егде жастағы тұлғаларға медициналық көмек көрсетуді жақсартуға мүмкіндік берді.

Жыл сайын барлық өңірлерде амбулаториялық жағдайларда үйде көшпелі дәрігерлік бригадалар ұйымдастырыла отырып, егде жастағы адамдарға, оның ішінде алып жүруге келмейтін емделушілерге кешенді тексеріп-қарау жүргізіледі. аумақтық емханаларға Жүгіну мүмкін болмаған кезде бейінді мамандардың үйде тексеру жұмыстары және консультациялары жүргізіледі.

Амбулаториялық-емханалық, стационарлық және стационарды алмастыратын деңгейлерде ересек жастағы топ, уақытынан бұрын қартаю белгілері бар пациенттерге гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыруға қойылатын талаптар «Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы» ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 23 қазандағы № 822 бұйрығында белгіленген.

«Денсаулық сақтау саласын реформалауды әдіснамалық қолдау» мемлекеттік тапсырмасын іске асыру шеңберінде 2016 жылы Ақмола облысында және Астана қаласында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын енгізуге мониторинг жүргізілген. Стандарт аталған аймақтарда тиімді енгізілді, стандарттың негізгі талаптары орындалады.

Геронтология және гериатрия саласында мамандарды дайындау бойынша нақты жұмыстар ұйымдастырылды.

Қазақ медициналық үздіксіз кәсіптік дамыту университетінің оқыту бағдарламасына геронтология курсы қосылды.

С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінің базасында геронтология және гериатрия кафедрасы және «Геронтология және гериатрия» модулі ашылды.