57
!
жалғыздықтан қашу;
!
бәрі бұны күшті деп есептейді және т . б .
Ертелік жыныстық қатынасқа қарсы
!
Оральдық және жеке даралық қатынасқа дайын емес
!
Өзінің және жолдасының сезімінде сенімділік жоқ
!
Екі қабат болуы мүмкін
!
ЖЖБИ - АҚТҚ - ны жұқтырып алуы мүмкін
!
Сені және сенің денеңді біреу қолданғанға зауқың жоқ
!
Қыздығын сақтау тілегі
!
Өз қателігін мойындау
!
Ата - анасы біліп қояды деген қорқыныш
!
Дінге рұқсат бермеу
!
Өкініп қалуға қорқу
Жаттығуға арналған ресурстық материал 2. 4.
АҚТҚ/ЖҚТБ контекстегі қауіпсіз тәртіп адамды АҚТҚ жұқтыруға мүмкіншілік тудырады.
Бұл тәртіп өзіне қауіпсіз жыныстық қатынас және қауіпсіз инекциялық тәртіпті қосады.
Қауіпсіз жыныстық қатынас, тәртіп бұл жыныстық қатынас кезінде күтпеген жүктіліктен
қорқудан сақтандырады.
Қауіпсіз ине арқылы тәртіп кезінде таза спірт қолданған жөн .
АВС - мақсаты мынаны білдіреді :
А:abstnence - ұстаным.
Жыныстық қатынастан ұстану (қынаптық, оральдық, анальдық). Бұл бөлім уақытша
болады, бірақ ең сенімдісі болып табылады .
В : Be faithful - Сенімді бол
Сексуалдық қатынас жалғыз және ешбір аурусыз жолдаспен болуы .
C: Condon use - Мүше қапты қолдану
Жыныстық қатынас кезінде мүшеқапты дұрыс және үнемі пайдалану (вагиналдық, оралдық,
аналдық)
Қауіпсіз секс: кезкелген сексуалдық белсенділік, кезінде басқа жолдасының қанымен,
емшек сүтімен, жатыр сұйықтығының сәйкес болмауы. Мысалы: маструбаца кезінде, массажда,
құшақтасуда , жақындасу кезінде т. б. Бұл терминді мына сексуалдық қатынастарға қосуға
болады; Латекстіқ немесе полиуретанды мүшеқапты қолданғанда қорғайды. Бірақ кейбір
авторлардың ойынша мүшеқап 100 пайызға кепілдік бере алмайды. Сондықтан жыныстық
қатынас кезінде мүшеқапты қолдану қорғанысты жыныстық қатынас деп атайды.
ЖЫНЫСТЫҚ
ҚАТЫНАСТАР
АРҚЫЛЫ
БЕРІЛЕТІН
ИНФЕКЦИЯ
ЖӘНЕ
ҚАЖЕТСІЗ
ЖҮКТІЛІК
3 МОДУЛЬ
3 МОДУЛЬ
АҚТҚ/ЖҚТБ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР
59
АҚТҚ/ЖҚТБ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР
Уақыты:
4 акедемиялық сағат
Хабарлама :
АҚТҚ инфекциясы тез тарап бара жатқан әлемде АҚТҚ туралы мағлұмат білмей және
қорғану жолдарын білмей және қорғану жолдарын білмей өмір сүруге болмайды .
Шолу:
Халықтың барлығы АҚТҚ/ЖҚТБ туралы білуі тиіс. Әлемдегі АҚТҚ- инфекциясы мен жара-
ланған кедейлер болса да , бұл аурудан әлі ешкім қашып құтылмаған. Кез келген адам АҚТҚ ны
жұқтырып алуы мүмкін, ол адамның жасына да жыныстық жетісіне де, сексуалдық бағыт және
экономикалық жағдайына байланысты емес. АҚТҚ-ны жұқтыруға тәуекел буатындар, бұл
есірткіні бір құралдан қолдану, қорғаныссыз жыныстық қатынасқа бару және т.б.
Ұсынылып отырған модульде АҚТҚ/ЖҚТБ туралы жалпы мағлұматтар берілген.
Талаптар:
1. Оқушыларды АҚТҚ, АҚТҚ инфекция және ЖҚТБ ұғымдарымен таныстыру.
2. АҚТҚ ның жұғу жолдары мен қорғану жолдары туралы мағлұмат беру.
3. АҚТҚ ның жұғуы
4. АҚТҚ ның жұғу факторларының дәрежесін анықтау.
5. Оқушылардың қорғану жөніндегі іс әрекеттерін қадағалау
Мазмұны :
1. АҚТҚ, АҚТҚ инфекция және ЖҚТБ ұғымдары .
2. АҚТҚ /ЖҚТБ-ға қатысты термин сөздер .
3. АҚТҚ /ЖҚТБ туралы аңыз.
4. АҚТҚ ның жұғу факторларының мүмкіндігі.
5. АҚТҚ тан қорғану тәсілдері.
Оқыту жаттығулары:
1. Ми шаубылы «АҚТҚ/ЖҚТБ жайлы не естідіңіз».
2. Ойын “АҚТҚ/ЖҚТБ туралы аңыздар мен болмыстар”.
3. Тәуекел бағасы.
4. Ойын “Өрмекшінің торы”
5. Тәуекел факторлары.
Қорытындылау:
Жаттығулардың нәтижелерін бағалау үшін:
1. Дискуссия және презентация кезінде қайта байланыс жасау.
2. Пре тест пен пост тест өткізу.
3. Нақты өмір жағдайларын талқылау
Оқытушыға сауалнамалар:
Жаттығу кезінде шындықпен сабақтаса өткізу жөн. Қазіргі кезде жасөспірімдерді жыныстық
қатынастан бас тартуға шақырсақ та, олар оны тәжірибелеп көруі мүмкін. Сондықтан жасөспі-
рімдер АҚТҚның қандай жолмен жұғатынын және одан қалай бас тартуға болатынын білуі тиіс,
АҚТҚ-ның жұғу мүмкіндігінің төмендетуі мен мүшеқапты қолдануды білуі қажет. Бұлардың бәрін
ыңғайластыру үшін сізге арнайы мамандарды шақыру қажет болады. Маманның өзіне
жасөспірімдер үшін қосымша деректі қай мекемеден алуы жөнінен алдын ала мағлұмат жинаған
жөн.
Оқушылар өздерінің жауаптарының нақты болуы немесе оны талқылай білуді қажеті жоқ
екенін білу керек, жауаптардың нұсқаларын талқылап, соның ішінен тұрлаулысы мен тұрлау-
сызын анықтау керек.
Оқушылар бұл туралы мағлұмат білуі мүмкін, бірақ оларда әлі де қандай да бір қателіктері
болуы мүмкін.
АҚТҚ және ЖҚТБ әр түрлі түсініктер. Олардың ақырғысы АҚТҚ инфекциясы.
жыныстық қатынастардың нәтижесінде жұғатын ауру;
ауру адамнан жұғатын ауру;
АҚТҚ/ЖҚТБ
ТУРАЛЫ
ЖАЛПЫ
МАҒЛҰМАТТАР
қан арқылы немесе таза емес шприцтар арқылы жұғатын ауру;
ХХІ ғасыр обасы;
гомосексуалистер мен нашақорлар ауыратын ауру;
мектеп мұғалімдерінен АҚТҚ/ЖҚТБ туралы естідім;
радиобағдарламалар мен теледидардан естідім;
фильм көру барысында естідім;
медицина қызметкерінен естідім;
АҚТҚ/ЖҚТБ 30 жыл бұрын пайда болды;
АҚТҚ/ЖҚТБ 15 жыл бұрын пайда болған;
АҚТҚ/ЖҚТБ 20 жыл бұрын пайда болды;
Мен бұл мәселемен таныс емеспін.
3.2 ЖАТТЫҒУ
Ойын “АҚТҚ/ЖҚТБ туралы аңыздар мен болмыстар”
Уақыты :
1академиялық сағат.
Көрнекілік:
кішкене қорапша, орташа түрлі түсті карточкалар,” ЖҚТБ туралы аңыз-
дар “ тақырыбы жазылған карточкалар . “ЖҚТБ туралы болмыс”, “АҚТҚ-ның жұғу жолдары”,
“АҚТҚ қалай жұқпайды?” тақырыптарында карточкалар дайындау.
Талаптар:
1. Оқушыларға АҚТҚ/ЖҚТБ мағлұмат беру.
2.
Оқушыларды АҚТҚ/ЖҚТБ туралы аңыздарды болмыстан ажырата білу .
3.
АҚТҚ/ЖҚТБ туралы терминдердің мағыналарын оқушыларға ашу.
Барысы:
1. АҚТҚ/ЖҚТБ туралы мағлұмат беру.
2.
Оқушыларды АҚТҚ/ЖҚТБ туралы аңыздарды болмыстан ажырата білу .
3.
АҚТҚ/ЖҚТБ туралы терминдердің мағыналарын оқушыларға ашу.
Барысы:
1. АҚТҚ/ЖҚТБ туралы аңыздар, АҚТҚ/ЖҚТБ болмыстар, газетін ілу.
2. Әр оқушы қораптан бір карточка алуды ұсыну.
3. Оқушылар әр карточканы оқи отырып, тақырыптың астына скотчпен жапсырылды.
4. Карточканың бәрі оқылып біткен соң, өз ойларын айту.
5. Оқушылар өздерінің сөздерін жақтайды.
6. Соңғы, әрі нақты жауапты ұстаз оқиды.
Қорытынды:
АҚТҚ – адам қорғаныш тапшылығының қоздырғышы, бұл қоздырғыш адамда ЖҚТБ
ауруын тудырады.
Ж – жұқтырған
Қ – қорғаныш
Т – тапшылық
Б – белгісі
АҚТҚ инфекциясы, адам қорғаныш тапшылығының қоздырғышы адам ағзасында бар
екендігін, білдіреді. Ереже бойынша, жұқтырған адам бірнеше жылдар бойы (5-10жыл) өзін
саумын деп есептейді. Бірақ, АҚТҚ- бірқалыпты ағзадағы қорғаныш жүйесін жою барысында
ауруды тудырады. АҚТҚ жұқпасының кеш деңгейін ЖҚТБ деп атайды.
ЖҚТБ бұл жұқтырған қорғаныш тапшылығының белгісі.
АҚТҚ - бұл қоздырғыш, нәтижесінде ЖҚТБ ауыруының тууына әкеліп соғады.
АҚТҚ-мен ауырған адам ұзақ уақыт өзін сау және жақсы сезінеді. АҚТҚ-мен өмір сүретін
адамдарды “АҚТҚ жұқтырғандар” деп атайды.
Қазіргі кезде АҚТҚ инфекциясының даму қарқынын тоқтататын дәрі-дәрмектер бар.
Өкінішке орай, ЖҚТБ жұқпасын толығымен емдеп шығатын дәрілер уақытша жоқ.
60
АҚТҚ/ЖҚТБ
ТУРАЛЫ
ЖАЛПЫ
МАҒЛҰМАТТАР
Достарыңызбен бөлісу: |
