Несие және несие жүйесі 1 Несие мәні және қажеттілігі мен қызметтері 6

Қорытынды

Жалпы несие жүйесінде несие саясатының рөлі өте зор, яғни несиелік ұйымдарда тұлғаларды несиелеу жүйесі несие саясаты арқылы жүзеге асады.

Несиелік саясат, банк қызметкерлерінің бүгінгі таңда несиелеуге болатын экономика секторын дұрыс тандай білуіне, сондай-ақ, несие беру мүмкіндігі туралы сұрақты шешуде банк үшін бірінші реттік маңызы бар басқа факторлар мен қарыз алушының несиелік қабілетін қарап «өз клиентің» таңдаудағы біліктілігіне негізделеді. Сондай-ақ несиелік саясат банктің бүгінгі иелігіндегі немесе ертең енгізуді дұрыс санайтын несиелік өнімдермен анықталады. Мысалы, кәсіпорындарға қысқа мерзімді несиелер (айналым қаражаттарын толықтыруға) және ұзақ мерзімді инвестициялық несиелер (өндірісті кеңейтуге, жаңғыртуға, техникалық жағынан қайта жарақтандыруға, ғылыми-техникалык жаңалықтарды енгізуге) берген қолайлы.

Бүгінгі күндегі «Тұран Әлем банкі» АҚ айналымындағы шағын және орта кәсіпорындардың үлесі 8 пайызын құрайды. Қарыздық портфельде шағын және орта бизнестердің ағымдағы жылдардың 7-шілдеде Т13,6 млрд. немесе 12%-ке жетті. Үлесі өткен жылдын, сол кездерінде шағын және орта бизнестің үлесі Т.2,8 млрд. көтерілді.

Соңғы жылдары басқа банктер сияқты «Тұран Әлем Банктің» тез өсу әсерінен ол экономикалық тоқырауларға өте тәуекелді болып келеді.Бірақ несие қайтарымдылық деңгейін дұрыс анықтау және қайтарылмайтын несиелердің төмен деңгейі бұл тәуекелді едәуір төмендетеді.Ашылған жылдан бастап «Тұран Әлем Банк» рентабельділік бойынша Қазақстан банктердің ішінде жетекші орында. Сонымен қатар банк табыстардың құрамында негізгі қызметтен түсетін табыстар үлесі едәуір артты, бұл төтенше табыстардың және салық жеңілдіктердің жойылуымен түсіндіріледі.Комиссиялық табысты құрайтын несие көлемінің өсуі және тауар мен қызметтің көбеюі банктің қаржылық келешегін жақсартады.

Банк жоба шегінде көбірек сапалы жеңілдікті ставка — валютада 12% жылдың жобаны қаржыландырды. Сол кезде орта бизнестерде жабдықтарды сатып алу үшін, айналым қаражаттарын толтыру үшін несие алу мүмкіндігі туды. Нарықта сенбестік күрделі жобалармен жұмыс істеу ретінде «Тұран Әлем банкі» АҚ бейнесі қалыптасты.

Банк саласының қызметкерлері пайыздық көрсеткіштің төмендеуі мен қарызды өтеу мерзімінің ұзартылуы ипотекалық несие алушылар санын арттыратын бірден-бір жол еместігін алға тартады. Ставкалардың ең төмен көрсеткішіне жету үшін банктерге ипотекалық облигацияларды құнды қағаздар рыногына орналастыруға кеңінен мүмкіндік беру, Қазақстандағы ипотекалық несие жүйесінде жұмыс істегісі келетін шетелдік инвесторларды тарту керектігін, сонымен бірге, өзінің пайыздық маржасын төмендетуге мүмкіндік жасау қажеттіліктерін көлденең қояды. Мұнымен қоса, пайыздың төмендігі ипотека беделінің арта түсуінде еш рөл ойнамайды деген пікірге де барады.

Жалпы банктің несиелік саясатын несиелік қатынастарының субьектілеріне байланысты заңды тұлғаларға қатысты және тұрғындармен қарым-қатынасындағы банктің, несиелік саясаты деп қарауға болады. Біздің елімізде несиелік саясат әлеуметтік потенциалға ие бола отырып, тұрақты даму үстінде жаңа экономикалық қатынастарды, оның ішінде банк пен жеке клиенттер арасындагы қатынастарды қатынастарды қамтуда. Бір банктің несиелік саясаты басқа банктерге қарағанда, сатып алуды кейінге қалдыруды

несиелендіру, несиелік карталар, ипотекалық ссудалары және басқалары арқылы жеке несие алушылар үшін тартымды болуы мүмкін. Кейбір банктер клиенттермен бағаланатын белгілі бір ссуда түрлеріне мамандануы мүмкін. Тұрақты клиенттерге, тіпті экономикалық қиындықтар кезінде де ссудалар беретін банктер әлдеқайда ұтады.

Қорыта айтқанда, несиелік саясаттының несие жүйесіндегі мақсаты тартылған қаражаттарды тиімді орналастыруға жағдай жасау, банк пайдасының тұрақты өсімін қамтамасыз ету.

Дипломдық жұмысты қортындылайтын болсақ Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғаларға несие беру туралы түсінікті келтіре отырып, олардағы кейбір мәселелерді шешуге ой ұсынамыз. Жалпы несие жүйесіндегі жаңадан дамып беле жатқан несие түрлеріне даму болашағы туралы азғана ой толғадық.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

2. Стратегический план развития РК до 2010 года: Утверждено Указом Президента РК от 4.12.2001 №735 // Казахстанская правда. — 2001 — 29 декабря /с.6/

3. Положение Национального Банка от 29.08.97 № 318 «О выдаче банкам второго уровня согласия на кастодиальную, брокерскую, диллерскую» // Законодательство РК. 2002г. / № 1 /п.5/

4. Постановление Националыюго Банка от 26.12.98 № 290 «Правила выдачи банкам второго уровня согласия на осуществление брокерской, диллерской и кастодиальной деятельности» // Деловая неделя. 4 января 1999 г. /с. 4/

5. Положение «Об Агенстве РК по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций» / Утверждено Указам Президента РК от 31.12.2003 № 1270 // Казахстанская правда. 4 января 2004 г. /с.1/

6. Указ Президента РК от 11.08.1999 г. «Об утверждении Положения и структуры Национального Банка РК» // Панорама. 2 сентября 1999 г. /пп. 2,4/

7. «Активтер мен шартты міндеттемелерді жіктеу және оларды күмәнді және үмітсіздер қатарына жатқыза отырып, провизия (резерв) құру ережесі». ҚР Ұлттық банк Басқармасының № 465 қаулысы. 16.11.2002.

8. Ақша, несие, банктер. Ғ.С. Сейітқасымовтың редакциялығымен. / Алматы: Экономика, 2001.

9. Деньги, кредит, банки / Под ред. Лаврушина О.И. / Москва: Финансы и статистика, 1999.

10. Общая теория денег и кредита / Под ред. Жукова Е.Ф. / Москва: Банки и биржи, 1995. И.Гагарин С.В. и др. Межбанковский кредит: дилинговое операции на рынке «Коротких денег». / Москва: Принтлайн, 1995.

12. «На лидирующих позициях»// Казахстанская правда. 28 марта 2002 г. /с.З/

13. Шагимбаев Г.Н «Рынок ценных бумаг в Казахстане: Инфраструктура и перспективы развития»// Эволюция казахской государственности: Сборник. — Алматы, 1997. /с.244/

14. Биржевой фондовый рынок// Рынок ценных бумаг Казахстана. — 2003. №12/сс.6,8,9/

15. Булатов Р.Р. «Деятельность коммерческих банков на фондовом рынке»// Деньги. Кредит. Банки. — 2005. №12 /сс.42,45/

16. Донцов С. «Банковская система Казахстана — крупнейший институциональный инвестор национального фондового рынка»// Банки Казахстан. — 2003. № 12/сс.24,29/

17. Пресс релиз № 1 о состоянии финансового рынка и финансовых организаций// Национальный Банк Казахстана — 2004. — 1 февраля./с.І/

18. Адекенов Т.М. Банки и фондовый рынок. — М: Ось-89, 1997. /сс.14,123,187/

19. Закон Республики Казахстан от 31 августа 1995 г. N 2444 «О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан»: (с изменениями и дополнениями по состоянию на 1.01. 03.) — Алматы, 2003. /с.Ю/

20. Миржакыпова С.Т. Банковский учет: Ч.І.: Учебник- Алматы: Экономика, 2002/сс. 533,522,514,529/

21. Кайдаулов С.Т. Анализ функционирования РЦБ Казахстана// В сборнике Рынок. Проблемы становления и развития. — Алматы, 1998 /с.127/

22. Давыдова Л. Раймонов Д. Банковское право Республики Казахстан: Учебное пособие. — Алматы: Жети жаргы, 2000 /с.286/

23. Гражданский кодекс РК: Общая часть: по состоянию на 1.01.2003. — Алматы, 2003./ст.136/

24. Рахимжанов А.Т. Долговые ценные бумаги и финансовый кризис: Аналитическое исследование рынка ценных бумаг. — Алматы, 2001 /сс.29, 231/

25. Банковское дело: Учебник. Сейткасимова Г.С. — Алматы: Қаржы-қаражат, 1998. /сс.281,284,291,296/

26. Лемьер Ж. Мы гордимся тем, что стали акционерами Казкоммерцбанка//Новое поколение. 13 июня 2003 г. /с.4/

27. Облигации ОАО Казкоммерцбанк// Панорам. 10 января 2003г./с.7/

28. Сжатая консолидированная промежуточная финансовая отчетность за шесть месяцев закончившихся 30 июня 2003 года. — Алматы, 2003. /с.15/

29. БанкТуранАлем и АВК АМКО: Расширяют возможности сотрудничества// Деловая неделя. — 2003. — 3 июля /с.4/

30. БанктуранАлем: Годовой отчет: 2006. — Алматы, 2006 /с.36/

31. Развитие банковской системы// Рынок ценных бумаг Казахстана. — 2003. -№1 /с.48/

32. Мусина А. Рынок государственных ценных бумаг в Казахстане: Итоги и перспективы развития// АльПари. — 2006..- №1-2 /с.29/

33. Правила осуществления брокерской и дилерской деятельности Казкоммерцбанка: Утверждено Советом директоров ОАО Казкоммерцбанка №12.05 от 20.12.1999 /п.5/

34. Банки второго уровня: Новые параметры деятельности на фондовом рынке// Панорама. — 2003. — 10 декабря /с.7/

35. Постановление Правления Национального Банка РК от 15.11 №397 Правила проведения банками второго уровня операций с переводными и простыми векселями// Законодательство РК — 2003. - №1

36. Правила осуществления банками второго уровня хранения и учета вверенных им средств// Законодательство РК. — 2002. - №1 ./с.З/

37. Постановление Правительства РК от 28.07. 2003 «О концепции развития финансового сектора РК»// Казахстанская правда. 9 августа 2003г. /с.4/