Н. С. Сейітов г-м.ғ. д., профессор Оқулықта «Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау»

жүктеу 8,17 Mb.

Pdf просмотр

бет	38/168
Дата	08.12.2022
өлшемі	8,17 Mb.
	#40519
түрі	Оқулық

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 168

Бурение

Қажағыштықты анықтаудың әдістері
Л.И.Барон мен А.В.Кузнецовтың әдісі. Айналып тұрған болат шыбықтың
түбін тау жынысының өңделмеген горизонталь бетімен қажап, шыбықтың
салмағының азаюын өлшейді. Қажағыштықтың өлшемі ретінде 400 айн/минут
жылдамдықпен айналып тұрған болат шыбықтың стандарт уақыт 10 минут ішінде,
150Н осьтік күштің әсерімен жоғалған салмағы алынады. Мұндай сынауды бұрғы
станогінде жүргізуге болады.
Л.А.Шрейнер,
П.С.Баландин
және
А.И.Спивак
тау
жыныстарының
қажағыштығын табу үшін эталондық дискіні (сақинаны) қолдануды ұсынған.
Белгілі бір жылдамдықпен айналып тұрған диск тау жынысына күшпен
қысылып қажалады. Жыныстың үлгісінде жолақ пайда болады. Ол тозып
салмағын азайтады.
Жыныстың 1м үйкеліс жолында көлемдік тозуы

V
м
мынадай формуламен
анықталады:
p
w
V
M



,
мұнда
w - пропорционалдық коэффициент;
Р - дискіге түсетін күш, Н;
Бұл жағдайда пропорционалдық коэффициент жыныстың қажағыштығының
көрсеткіші ретінде қабылданып қажағыштықтың коэффициенті деп аталған.
P
V
w
M


.
Сонымен қажағыштықтың коэффициенті ретінде эталондық дискінің 1м
үйкеліс жолында 10Н күштің әсерімен см
3
көлемдік тозу алынады.
Келесі екі әдісті профессор Б.И.Воздвиженский ұсынған.
Бұл әдістердің біріншісінде, қажағыштық стандартты сынайтын жағдайларда
ортада стандарт типті коронкаларды бұрғылағанда салмағының тозып азаюын
өлшеу арқылы анықталады.
Бұл жағдайда қажағыштық мына формуламен табылады:
L
P
P
A
K
2
1


,
мұнда
Р
1
, Р
2
-коронканың бұрғылауға дейінгі және бұрғылаудан кейінгі массасы, г;
L - бұрғыланған аралық, м.
Б.И.Воздвиженскийдің екінші әдісінде қажағыштық болат табақшаның
ішінде, ұнтақталған тау жынысы бар судың әсерімен тозуын өлшеу арқылы
табылады.
Бұл әдістің әрқайсының өз кемшіліктері бар.
Бірінші әдістің кемшіліктеріне мыналар жатады:

а) қажағыштықтың көрсеткіші қолайсыз қабылданған (себебі шыбыққа
түсетін меншікті күш және шыбықтың тайғанау жылдамдығы ескерілмеген);
б) тәжірибеде болат-күміс шыбығы тоздырылады;
в) шыбықты үлгінің бір-ақ нүктесіне тигізіп тоздырады, сондықтан таза
металл-тау жынысы үйкелісі болмайды;
г) бұл әдісті жұмсақ тау жыныстарына қолдануға келмейді және т.б.
Екінші әдістің кемшіліктері:
а) қолданылатын қондырғы өте күрделі;
б) сыналатын үлгілерді өте ұқыптап дайындау керек.

жүктеу 8,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 168