91
әсер етеді). Саяси қызметкерлердің тұтастығына қатысты аздаған жетістікке қол
жеткізілгендіктен, баяндамада Қазақстан мемлекеттік қызмет туралы заңмен
қамтылмаған саяси қызметкерлер үшін тұтастықтың толық ережелері белгіленуін
ұсынады (мүдделер қақтығысы, қаржылық бақылау, сыбайлас жемқорлыққа қатысты
және басқа да құқық бұзушылықтарға қатысты), олардың мәртебесі мен орындалатын
функцияларының ерекшелігін ескере отырып, сондай-ақ саяси қызметкерлердің
тұтастығын сақтау ережелерін сақтаудың тиімді механизмін енгізу.
Баяндама Қазақстанға мемлекеттік сатып алудың ашықтығы саласында: электронды сатып
алу жүйесін одан әрі жетілдіруді және оны резидент еместердің пайдалануына ашуды
ұсынады; жаңартылған сатып алу туралы ақпаратты машина оқитын деректердің, оның
ішінде шағымдар мен оларды қарау статистикасын қоса алғанда тұрақты түрде
жариялауды қамтамасыз ету; заңды тұлға немесе оның басшылығы сыбайлас жемқорлық
құқық бұзушылық жасау үшін сатып алудан міндетті түрде алып тастауды енгізу;
мемлекеттік сатып алуға мүдделер қақтығысын анықтау және алдын-алу механизмдерін
нығайту;
конкурстық
құжаттамада
міндетті
сыбайлас
жемқорлыққа
қарсы
мәлімдемелердің мазмұнын халықаралық үздік тәжірибеге сәйкес келтіру.
Мемлекеттік сатып алулар мен тұтастығын зерттеуге арналған жеке секторға және сатып
алу ұйымдарына арналған оқытуды күшейту де маңызды.
11.1.4. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөніндегі
халықаралық бастамаларға қатысуы
2005 жылдан бастап Қазақстан Республикасы халықаралық Кен игеру саласының ашық
бастамасына (КИСАБ)
160
қатысады. Бұл жоба халықаралық, саяси және сыбайлас
жемқорлыққа қарсы сипаттағы жоғары мәртебеге ие және халыққа қол жетімді өндіруші
сектордағы компаниялар мен үкіметтің кірістерінің ашықтығына бағытталған.
Заңнамалық деңгейде жер қойнауын пайдаланушылардың КИСАБ бойынша өзара
түсіністік
туралы
Меморандумның
талаптарын
орындауға
және
халықаралық
стандарттарға сәйкес аудитпен расталған елдің бюджетіне салық және басқа да төлемдер
туралы есеп беруді міндеттейтін міндеттеме бекітілген
161
.
2017 жылдың 1 шілдесінен бастап Қазақстан Республикасы 2013 жылы өткен
Валидацияның
162
нәтижелері бойынша алынған КИСАБ келесі мемлекетінің жоғары
мәртебесін растау үшін тағы бір валидация процедурасынан өтуі керек. 2017-2018
жылдарға арналған жұмыс жоспарына сәйкес, Қазақстанға КИСАБ Халықаралық
хатшылығы мынадай ұсыныс жасаған
163
:
1. Ашықтықты насихаттау: табиғи ресурстардың қалай пайдаланылатындығы
және өндіруші саланың компанияларының табыстары туралы ақпараттандыру.
2. Деректердің қолжетімділігі: кен өндіру өнеркәсібі кәсіпорындары туралы ашық
мәліметтер және кез келген уақытта оларға еркін қол жеткізу.
3. Қоғамдық пікірталас: халықтың мемлекеттік кірістер мен шығыстар туралы
түсінігі қоғамдық пікірталасқа және тұрақты дамуды жүзеге асырудың шынайы
және шынайы нұсқаларын таңдауға мүмкіндік береді.
160
Международный официальный веб-сайт ИПДО: www.eiti.org
161
Закон Республики Казахстан от 24 июня 2010 года №291 «О недрах и недропользовании» Текст закона
доступен по ссылке: http://adilet.zan.kz/rus/docs/Z100000291_#z170
162
Более подробная информация по этапам валидации Республики Казахстан как страны-последователя
ИПДО доступна по ссылке: http://eiti.geology.gov.kz/ru/validation
163
Рабочий план по реализации Инициативы прозрачности добывающих отраслей на 2017-2018 годы
(утвержден протоколом Национального совета заинтересованных сторон №66 от 19 апреля 2017 года).
Более подробная информация доступна по ссылке:
http://eiti.geology.gov.kz/images/stories/ipdo2/work_plan/work1718.pdf
92
4. Мұнай, газ және тау-кен өндіру компанияларының бенефициарларын ашу (2020
жылдан бастап).
11.1.5. Қазақстан Республикасының басқа да сыбайлас жемқорлыққа қарсы
ұйымдарға және бастамаларға қосылуға арналған жоспары
Сондай-ақ Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы екі бастаманы
енгізу жоспарлануда.
Еуропа Кеңесінің Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттер тобына қосылуы
Жемқорлыққа қарсы мемлекеттер тобы (ЖҚМТ)
164
- Еуропа Кеңесінің заңнамасы мен
қатысушы
мемлекеттердің
Еуропа
Кеңесінің
сыбайлас
жемқорлыққа
қарсы
стандарттарына сәйкестігін қадағалау үшін құрылған халықаралық ұйым.
ЖҚМТ 1999 жылы 1 мамырда Еуропа Кеңесімен қабылданып құрылған. ЖҚМТ-ның
мақсаты - мүше мемлекеттерге сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға көмектесу, өзара
бағалау рәсімдері арқылы қазіргі жемқорлыққа қарсы ұлттық тетіктердің кемшіліктерін
айқындау. ЖҚМТ өзінің қызметінде келесі құжаттарды ұстанады: Еуропа Кеңесінің
сыбайлас жемқорлыққа қарсы қылмыстық
165
жауапкершілік туралы конвенциясының,
Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы азаматтық-құқықтық жауапкершілігі
туралы конвенциясының
166
, Еуропа Кеңесінің 20-шы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
басшылық қағидаттары, сондай-ақ өзінің жинаған тәжірибесімен
167
.
ЖҚМТ жарғысына сәйкес, Еуропа Кеңесінің Сыбайлас жемқорлық туралы Еуропа
Кеңесінің Қылмыстық құқық туралы конвенциясына немесе Еуропа Кеңесінің сыбайлас
жемқорлық үшін азаматтық жауапкершілік туралы конвенциясына қол қойған және
ратификациялаған кез-келген мемлекет, ЖҚМТ-ның мүшесі болып автоматты түрде
қабылданады және ЖҚМТ-ның бағалау рәсімдерінен өтуге міндеттенеді. Қазіргі уақытта
46 мемлекет ЖҚМТ мүшелері болып табылады, оның ішінде Еуропа Кеңесінің барлық
мемлекеттері, сондай-ақ АҚШ.
Еуропалық Кеңестің сыбайлас жемқорлыққа қарсы қылмыстық жауапкершілік туралы
конвенциясын, Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы азаматтық жауапкершілік
туралы конвенциясын және ЖҚМТ-на кіруі мүмкін болатын сыбайлас жемқорлыққа
қарсы күрес саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың өкілдері бірнеше рет
ратификациялады. Олардың пікірінше, бұл Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы
іс-қимылдарды жалғастыруға және Еуропа Кеңесіне мүше мемлекеттермен сыбайлас
жемқорлыққа қарсы саясаттың көптеген аспектілері бойынша өзара әрекеттесуді
жалғастыруға арналған сенімді құқықтық негізді құруға мүмкіндік береді
168
.
Сонымен қатар, Қазақстанның ЖҚМТ-на кіруі 2018-2020 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасының 2015-2025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
стратегиясын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көрініс тапты.
«Ашық үкімет әріптестігі» халықаралық бастамасына қосылу
164
Официальный сайт организации доступен по ссылке: https://www.coe.int/en/web/greco
165
Конвенция Совета Европы об уголовной ответственности за коррупцию, 27 января 1999 года.
Текст конвенции доступен по ссылке: https://www.coe.int/fr/web/conventions/full-list/-
/conventions/treaty/173?_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_languageId=en_GB
166
Конвенция Совета Европы о гражданско-правовой ответственности за коррупцию, 04 ноября 1999 года.
Текст конвенции доступен по ссылке: https://www.coe.int/fr/web/conventions/full-list/-
conventions/treaty/174?_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_languageId=en_GB
167
Конвенция Совета Европы о гражданско-правовой ответственности за коррупцию, 04 ноября 1999 года.
Текст конвенции доступен по ссылке: https://www.coe.int/fr/web/conventions/full-list/-
conventions/treaty/174?_coeconventions_WAR_coeconventionsportlet_languageId=en_GB
168
Например, см. «Казахстан планирует вступить в ГРЕКО Совета Европы». Публикация доступна по ссылке:
https://bnews.kz/ru/news/obshchestvo/kazahstan_planiruet_vstupit_v_greko_soveta_evropi
Достарыңызбен бөлісу: |
