Ағымдағы
өтімділік
коэффициенті
–
кәсіпорынның
жедел
міндеттемелерін уақтылы өтеу үшін және шаруашылық қызметті жүргізу
үшін кәсіпорынның меншікті құралдармен қамтамасыз етілуін көрсетеді. Бұл
коэффициенттің нормативті мәні > 2. Ол келесі формула бойынша есептеледі
(В.20):
Ка.ө.
=
Ағымдағы
активтер
/
Ағымдағы
міндеттемелер
(В.20)
Ка.ө.
2013
= 8282983 / 3591135 = 2,3
Ка.ө.
2014
= 9414869 / 1938799 = 4,85
Тез өтімділік коэффициенті (аралық өтеу коэффициенті) – ақша
құралдары, бағалы қағаздар және дебиторлық қарыздың ағымдағы
міндеттемелерге қатынасы ретінде есептеледі. Бұл коэффициент үшін
нормативті шегі ≥1. Бұл көрсеткіш келесі формуламен есептеледі (В.21):
Кт.ө. = (Ақша қаражаттары + Бағалы қағаздар + Дебиторлық қарыздар)
/Ағымдағы
міндеттемелер
(В.21)
Кт.ө.
2013
= (605043 + 3038815) / 3591135 = 1,01
Кт.ө.
2014
= (514184 + 2209590) / 1938799 = 1,40
Талдау бойынша 2013 жылы бұл коэффициент 1,01 болса, 2014 жылы
1,40-қа тең болды. Жалпы айтқанда көрсеткіштердің нормативті мәні
сақталған (кесте В.5).
Кесте 5
Өтімділік коэффициентінің жинақ кестесі
Көрсеткіштертер
2013
2014
Нормативті шегі
Абсолютті өтімділік коэффициенті
0,17
0,26
≥0,2
Ағымдағы өтімділік коэффициенті
2,3
4,85
>2
Тез өтімділік коэффициенті
1,01
1,40
≥1
Кәсіпорынның
төлем
қабілеттілігін
талдауының
көрсеткіштің
нормативті шегі ≥2, және ол келесі формуламен есептеледі (В.22):
Кт.
=
Активтер
/
Міндеттемелер
(В.22)
Кт.
2013
= 24498036 / 22288538 = 1,09
Кт.
2014
= 28047587 / 19615959 = 1,42
Есептеуден көретініміз кәсіпорынның төлем қабілеттілігі төмен. Бірақ
соңғы жылға қарағанда артып келе жатыр.
Сонымен, «АРНА» фирмасында өтімділік пен төлем қабілеттіліктің
барлық көрсеткіштердің нормативті мәні сақталған. Сондықтан «АРНА»
фирмасы өзінің қысқа мерзімді міндеттемелері бойынша дебиторлық
қарыздың айналым кезеңі ішінде есеп айырылыса алады.
5 Кәсіпорынның іскерлік белсенділігі мен қызметінің тиімділігін
бағалау және талдау қаржылық талдаудың қорытынды кезеңі болып
табылады. Бұл талдауды жүргізу үшін көрсеткіштердің келесі тобын
есептейміз.
Активтер айналымдылығының коэффициенті - сату сомасының бүкіл
құралдар қорытындысына қатынасын көрсетеді. Бұл келесі формуламен
есептеледі (23):
Какт.айн. = Өткізуден түскен пайда / Активтің орташа құны
(В.23)
Какт.айн. = 18349046 / ((21826922 + 21452990) / 2) = 0,84
Меншікті капитал айналымының коэффициенті - шаруашылық
қызметінің әртүрлі аспектілерін сипаттайды (В.24).
Км.к.айн. = Өткізуден түскен пайда / (Меншікті капиталдың орташа
жылдық құны + Ұзақ мерзімді міндеттемелердің орташа жылдық құны)
(В.24)
Км.к.айн .= 18349046 / ((18235787 + 19514191) / 2) = 0,97
Инвестицияланған капиталдың айналым коэффициенті – кәсіпорынның
барлық ұзақ мерзімді (инвестицияланған) капиталының айналымдылығының
жылдамдығын анықтайды. Ол келесі формуламен анықталады (В.25):
Кинв.к.айн. = Өткізуден түскен пайда / (Меншікті капиталдың орташа
жылдық құны + Ұзақ мерзімді міндеттемелердің орташа жылдық құны)
(В.25)
Кинв.к.айн. = 18349046 / ((18874989 + 0)/2) = 0,97
Өндіріс құралдарының айналым коэффициенті келесідей есептеледі
(В.26):
Кнақты актив айн. = Өткізуден түскен пайда / Нақты активтің орташа
жылдық
құны
(В.26)
Кнақты актив айн. = 18349046 / ((22439609 + 24491579) / 2) = 0,78
Негізгі
құралдар
айналымдылығының
коэффициенті
(қор
қайтарымдылық) – иммобилизацияланған құралдардың айналымдылығын
сипаттайды және келесідей анықталады (В.27):
Кқор.қайт. = Өткізуден түскен пайда / Қозғалмайтын мүліктің орташа
жылдық
құны
(В.27)
Кқор.қайт.= 18349046 / ((13543939 + 12038121) / 2) = 1,43
Ағымдағы актив айналымдылығының коэффициенті. Ол келесідей
есептелінеді (В.28):
Ка.а.айн.= Өткізуден түскен пайда / Ағымдағы активтердің орташа
жылдық
құны
(В.28)
Ка.а.айн. = 18349046 / ((8282983 + 9414869) / 2) = 2,07
Айналымдылық жылдамдығы келесі формуламен есептеледі (В.29):
Т=360
/
Ка.а.айн.
(В.29)
Т = 360 / 2,07 = 174 күн
Тауарлы
материалды
құнд ылықтың
айналымдылық
коэффициенті – қорлардың айналымдылық көрсеткіштері неғұрлым
жоғыры болса, соғұрлым құралдар өтімді баптарға аз төлемде, соғұрлым
кәсіпорынның қаржылық жағдайы тұрақты болады. Ол келесідей анықталады
(В.30):
Кқор.айн. = Өткізілген өнімнің өзіндік құны / Қорлардың орташа
жылдық құны
(В.30)
Кқор.айн. = 10122821 / 5665110 = 1,78
Дебиторлық
қарыздың
айналымдылық
коэффициенті
келесі
формуламен анықталады (31):
Кдеб.қор.айн. = Өткізуден түскен пайда / Дебитордың шоты ойынша
орташа
қалдық
(В.31)
Кдеб.қор.айн. = 18349046 / 2624202,5 = 6,99
Дебиторлық қарызды өтеу кезеңі келесідей есептеледі (32):
Т
=
360
/
Кдеб.қор.айн
(В.32)
Т = 360 / 6,99 = 52 күн
Өтеу кезеңі неғұрлым көп болса, соғұрлым оның өтей алмау тәуекелі
көп болады. Біздің талдауымызда дебиторлық қарызды өтеу 52 күнде болады,
яғни тез өтеледі, өтей алмау тәуекелі жоқ.
6 Кәсіпорынның жұмысының пайдалылығы өзі алатын пайдамен
анықталады. Пайдалылық коэффициентінің екі тобы бар: капитал
пайдалылығы және сату пайдалылығы.
Капитал пайдалылылығының коэффициенттеріне келесілер жатады.
Актив пайдалылығы – кәсіпорынның құралдарды тарту көздерінен
тәуелсіз активтің құнының бірлігінен қанша пайданың ақшалай бірлігін
алатынын көрсетеді. Ол келесідей анықталады (В.33):
Достарыңызбен бөлісу: | 
