Методические указания по прохождению третьей профессиональной практики Мамандық: 5В050900

Кесте В.2  

 «АРНА» фирмасының балансын көлденең талдау 

 

Атауы  

Жылдар, мың теңге 

Ауытқулар 

2013  

2014 

абсолютті   % 

АКТИВТЕР 

 

 

 

 

1 Ағымдағы активтер, соның ішінде  8282983 

9414869 

1131886 

13,7 

  ТМҚ 

4639125 

6691095 

2051970 

44,2 

  Ақша қаражаттары 

605043 

514184 

-90859 

-15,0 

  Дебиторлық қарыз 

3038815 

2209590 

-829225 

-27,3 

2  Айналымнан  тыс  активтер,  соның 

ішінде 

13543939  12038121  -1505818 

-11,1 

  Негізгі құралдар 

13543939  12038121  -1505818 

-11,1 

Баланс 

21826922  21452990  -373932 

-1,7 

ПАССИВТЕР 

 

 

 

 

3  Ағымдағы  міндеттемелер,  соның 

ішінде 

3591135 

1938794 

-1652341 

-46,0 

  Қысқа мерзімді несиелер  

2760000 

905902 

- 1854098  - 67,2 

  Қысқа 

мерзімді 

кредиторлық 

борыш 

761352 

976933 

215581 

28,3 

  Бюджетпен есеп айырысу 

69783 

55964 

- 13819 

- 19,8 

4 Меншікті капитал, соның ішінде 

18235787  19514191  1278404 

7,0 

  Жарғылық капитал 

15000000  15000000  0 

0 

  Бөлінбеген табыс 

3235787 

4514191 

1278404 

39,5 

Баланс 

21826922  21452990  -373932 

-1,7 

 

Жасалған  көлденең  және  тікелей  талдаулар  бойынша  келесідей 

қорытынды жасауға болады. «АРНА» фирмасының негізгі  құралдарының 11 

% - ға азаюы, кредиторлық қарыздың 46 % - ға, дебиторлық қарыздың 27,3 % 

–  ға  кемуі  кәсіпорын  жағдайының  жақсарғанын  білдіреді.  Ал  тауарлы 

материалдық  қорлардың  44,2  %  -  ға  көбеюі  кәсіпорынның  қызметіне    кері 

әсерін  тигізеді.  Кәсіпорынның  баланс  валютасының  2014  жылы  2013  жылға 

қарағанда 1,7 %- ға азайғанын көруге  болады. 

Баланс құрылымы бойынша активте 2013 жылы ағымдағы активтердің 

үлесі  37,9  %  болған,  ал  2014  жылы  оның  үлесі  43,9  %  дейін  өсті.  Сонымен 

қатар  2014  жылы  ұзақ  мерзімді  активтердің  үлесі  62,1  %-дан  56,1  %  дейін 

азайды,  бірақ  олардың  құны  өзгерген  жоқ.  Пассивте  2013  жылы  ағымдағы 

міндеттемелердің  үлесі  16,5  %  құраған,  ал  2014  жылы  9  %  дейін  азайды, 

өйткені қысқа мерзімді  несиелер өтелді. Меншікті  капиталдың  үлесі 83,5  %-

дан  91%  дейін  өсті,  бұның  себебі  бөлінбеген  пайданың  39,5%  өсуі  болып 

табылады.  

2  Баланс  құрылымын  талдау  үшін  экспресс  талдау  өткізуге  де  болады. 

Экспресс-талдау  өткізу  үшін  келесі  коэффициенттерді  есептеу  керек. 

Ағымдағы 

өтімд ілік 

коэф фициенті 

– 

кәсіпорынның 

жеделміндеттемелерін уақтылы өтеу үшін және шаруашылық қызметті 

жүргізу  үшін  кәсіпорынның  меншікті  құралдармен  қамтамасыз  етілуін 

көрсетеді.  

Бұл коэффициенттің нормативті мәні  > 2. Ол келесі формула бойынша 

есептеледі (В.1): 

 

Ка.ө. 

= 

Ағымдағы 

 

активтер 

/ 

Ағымдағы 

міндеттемелер                        

(В.1) 

Ка.ө.

2013

 = 8282983 / 3591135 = 2,3 

Ка.ө.

2014 

= 9414869 / 1938799 = 4,85 

 

Менш ікті 

құралдармен 

қамтамасыз 

етілу 

коэффициенті 

кәсіпорынның  қаржылық  тұрақтылығына  қажетті  қаншалықты  меншікті 

айналым құралдары бар екенін сипаттайды. Коэффициенттің нормативті мәні  

>  0,1. Ол келесідей есептеледі (В.2, В.3): 

 

Кмақ 

= 

Меншікті 

айналым 

құралы 

/ 

Ағымдағы 

активтер                       

(В.2) 

МАҚ 

= 

Меншікті 

капитал 

– 

Ұзақ 

мерзімді 

активтер                              

(В.3) 

МАҚ

2013

 = 18235787 – 13543939 = 4691848 

МАҚ

2014 

= 19514191 – 12038121 = 7476070 

Кмақ

2013

 = 4691848 / 8282983 =  0,56 

Кмақ

2014

 

= 7476070 / 9414869 = 0,79 

 

Төлемқаб ілеттілікті 

қалпына 

келтіру 

коэфф ициенті 

- 

кәсіпорынның  белгілі  бір  кезең  аралығында  өзінің  төлемқабілеттілігін 

қалпына келтіре алудың нақты мүмкіндіктерінің болуын сипаттайды. 

Ол келесі формуламен есептеледі (В.4): 

 

К=  (Ка.ө.

2014 

+  ҚКК  /  Т  *  (Ка.ө.

2014 

–  Ка.ө.

2013

))  /  Ка.ө.норм.                      

(В.4) 

 

мұнда  Ка.ө.

2014

  –  ағымдағы  өтімділік  коэффициенттінің  нақты  мәні  (соңғы 

жылға); 

ҚКК  –  кәсіпорынның  төлем  қабілеттілігін  қалпына  келтірудің 

бекітілген кезеңі, айлар бойынша; 

Т – есептік кезең, ай; 

Ка.ө.

2013 

–  ағымдағы  өтімділік  коэффициентінің  бастапқы  жылдағы 

мәні; 

Ка.ө.норм. – ағымдағы өтімділік коэффициентінің нормативті мәні. 

К = (4,85 + 3 / 12 * (4,85 – 2,3)) / 2 = 2,74 < 1 

Көрсеткіштерді бір кестеге біріктірейік (кесте В.3). 

 

Кесте В. 

«АРНА» фирмасының баланс құрылымын сипаттайтын көрсеткіштер 

Көрсеткіштер 

Көрсеткіштің мәні 

Ұсынылған 

нормалары 

2013 ж. 

2014 ж.