Методические указания к практическим занятиям для студентов специальности 5В090100 «Организация перевозок, движения и эксплуатация транспорта»

7.3 Бақылау сұрақтары

1 «Жүзгіш» көлік көмегімен жол қозғалысын зерттеу әдісінің мәні.

2 Байланыс жылдамдығы дегеніміз не?

3 Техникалық жылдамдық. Анықтамасы. Ол нені сипаттайды?

4 Қозғалыс жылдамдығын оқып үйрену реті?

5 Қозғалыстағы зертханашы-көлік көмегімен қозғалыс кідірістерін оқып үйрену.

6 Қозғалыс қарқындылығын анықтау.

8 ЖОЛ-КӨШЕ ЖЕЛІСІ ОБЪЕКТІСІНДЕГІ ҚОЗҒАЛЫСТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТЕКСЕРУ

Жұмыс мақсаты: Жол жағдайларын, көше-жол желісінің (КЖЖ) жекелеген элементтеріндегі қозғалысты ұйымдастыру сұлбаларының жоспарлық ерекшеліктерін, жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдарының орналасуының ерекшеліктерін оқып үйрену.

8.1 Қысқаша теориялық мағлұматтар

Көлік құралдарының, жүргіншілердің қозғалысын зерттеу үшін және алынған нәтижелерді объективті талдау үшін жол жағдайлары туралы толық түрдегі мәліметтер болуы шарт.

Жол жағдайларына келесілерді жатқызады: жолдың геометриялық элементтері мен техникалық жағдайын, оның қондырғылары мен жабдықталуын.

Жол жағдайларын тексеру қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету жағдайларын тұрақты түрде тексеру үшін, қозғалыс тәртібін оқып үйренудегі бастапқы мәліметтерді алу үшін қажет. Тексреудегі негізгі мақсат қозғалыс жағдайларын жақсартуды талап етуші жол-көше желісі бөліктерін уақытылы анықтау, сондай-ақ жол қозғалысын ұйымдастырудың техникалық құралдарының барлық конструктивті элементтері мен қондырғыларының жағдайын бағалау.

Қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етудің қарапайым ғана жағдайларына ерекше назар аударған жөн, оларға қозғалыс жылдамдығының қанағаттанарлық шамасындағы қауіпсіздікті қамтамасыз ететін онша қажет емес жағдайларды жатқызады.

Жолдың немесе көшенің инженерлік жабдықталуы қозғалыс қауіпсіздігі мен оны ұйымдастыруды қамтамасыз етуші техникалық құралдар жүйесін қамтиды. Бұл жүйеге жол белгілері, өту бөлігінің таңбалануы, қозғалыс бағыттарының көрсеткіштері, ақпараттық тақташалар, бағдаршамдық сигнализация құралдары, бағыттаушы жүргіншілер қоршаулары мен бағаналар және т.б. кіреді. Жол таңбаларын, белгілерді және бағдаршамдарды орнату «Жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдары: Қолданылу ережелері» 1412-2005 ҚР МСТ реттеледі. Қозғалыс қауіпсіздігі нақты шамасында барлық инженерлік жабдықталу элементтерін ойластыру дәрежесімен анықталады.

Жол-көше желісі элементін қазіргі инженерлік жабдықтау туралы мәліметтердің тиімділігін бағалау мен жинау, қозғалыс жағдайларын жақсарту бойынша тәжірибелік жұмысты жасауда үлкен мәнге ие болмақ.

Потенциалды түрдегі даулы нүктелерді анықтау, олардың одан әрі жойылуы немесе қауіптілігінің төмендеуі қозғалыс қауіпсіздігін жоғарылатуға жол береді. Бұл қатынаста ерекше мәнді, әртүрлі бағыттардан келуші көлік және жүргіншілер ағыны кездесетін және қиылысатын қала көшелері мен жолдарының қиылыстары болмақ.

Жұмыстың орындалуы зерттелуші бөліктің (жол элементінің) сұлбасын құрудан басталуы қажет. Қажетті өлшеулер, нақты қажетті мөлшердегі дәлдікті (қателік  5% аспауы тиіс) қамтамасыз ететін, өлшеуіш және басқа да құралдар көмегімен орындалуы керек. Жол бөлігін алдын-ала танып білудің нәтижелері бойынша, 1:200; 1:500 масштабта жоспарлық сұлба құрылады.

Одан әрі қозғалысты ұйымдастыру сұлбасы оқылады, яғни көлік құралдары мен жаяу жүргіншілер қозғалысының (траекториясының) рұқсатталған бағыттары, реттелу айналымының параметрлері анықталады.

Тексерудің келесі сатысы ретінде, жоспардағы орындары тіркелген және «Жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдары: Қолданылу ережелері» 1412-2005 ҚР МСТ сәйкес номерлері көрсетілген берілген жол бөлігінде қолданылушы жол қозғалысын ұйымдастырудың техникалық құралдарымен танысу болмақ. Сұлбаны құрған соң зерттелуші жол бөлігінде бес баллдық жүйе бойынша қиылысу күрделілігі анықталады.

8.3 Жұмысты орындау реті

1 Тексеру жүргізу, объектінің жоспарлық сипаттамаларын бағалау, көлік құралдары мен жүргіншілердің қозғалыс бағытын анықтау.

2 1:200 масштабта объекті жоспарын сызу; ЖЖҰ техникалық құралдарының дислокациясын түсіру, тексеру жүргізу және объектідегі ЖЖҰ техникалық құралдарын орнатудың тәсілдерін оқып үйрену;

3 Реттелу айналымының параметрлерін оқып үйрену, фазалық алмасу сұлбасын құру және берілген өлшемдік көрсеткіштері бойынша бағдаршамдардың жұмыс істеу сұлбасын құру, жол қозғалысы қатысушылары үшін ЖЖҰ техникалық құралдарының көрінуінің бағалануын жүргізу және оларды қабылдау дәрежесін анықтау.

4 Қиылысу күрделілігінің көрсеткішін есептеу.

Қорытындысында студент жол қозғалысының қауіпсіздігі мен жайлылығы тұрғысында жол-көше желісінің берілген элементіне тән маңызды кемшіліктер тізімін беруі тиіс, берілген объектіде ЖЖҰ техникалық құралдарын қолдану мен жол қозғалысын жетілдіру бойынша ұсыныстар мен кеңестерін беруі мүмкін.

8.4 Бақылау сұрақтары

1 Қозғалыс қауіпсіздігінің қарапайым жол жағдайлары ретінде не түсіндіріледі?

2 Жолдың инженерлік жайластыруына не кіреді?

3 Қиылыстардың күрделілігі мен потенциалды қаупі қалай бағаланады?

4 Даулық нүктелер саны немен анықталады?

5 Жол белгілері қалай орнатылады?

6 Жол-көше желісінде бағдаршамдар қалай орнатылады?

7 Қозғалыс қатысушылары үшін жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдарының көрінушілігі қалай бағаланады?

8 Жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдарын орналастыру бойынша қандай нормативтік талаптарды білесіз?

ӨЗ БЕТІМЕН ОҚУҒА АРНАЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

2 Бабков В.Ф. Дорожные условия и безопасность движения: Учеб. для вузов. – М.: Транспорт, 1993. – 290 с.

3 Буга П.Г., Шелков Ю.Д. Организация пешеходного движения в горо­дах: Учеб. пособие для вузов. – М.: Высш. шк., 1980. – 232 с.

4 Клинковштейн Г.И., Афанасьев М.Б. Организация дорожного движе­ния: Учеб. для вузов. – М.: Транспорт, 2001. – 247 с.

5 Кременец Ю.А., Печерский М.П., Афанасьев М.Б. Технические сред­ства организации дорожного движения: Учеб. для вузов. – М.: ИКЦ «Академкни-га», 2005. – 279 с.

6 Лобанов Е.М. Транспортная планировка городов: Учеб. для вузов. – М.: Транспорт, 1990. – 240 с.

7 Макенов А.А. Инженерные расчеты параметров светофорного регулиро-ва­ния: Учеб. пособие. – Усть-Каменогорск: ВКГТУ, 2003. – 86 с.

8 Макенов А.А. Инженерные расчеты параметров светофорного регу­ли­ро-вания: Электронное учеб. пособие/ ВКГТУ. – Усть-Каменогорск, 2005.

9 О безопасности дорожного движения: Официальный текст Закона Рес-публики Казахстан. – Алматы: Жетi жаргы, 1996. – 46 с.

10 Правила дорожного движения Республики Казахстан: Введены с 1 ян­варя 2009 года. – Алматы: ЮРИСТ, 2009. – 70 с.

11 Романов А.Г. Дорожное движение в городах: Закономерности и тенден-ции. – М.: Транспорт, 1984. – 80 с.

12 Самойлов Д.С., Юдин В.А., Рушевский П.В. Организация и безопас­ность городского движения: Учеб. для вузов. – М.: Высш. шк., 1981. – 256 с.

13 Сильянов В.В. Транспортно-эксплуатационные качества автомобильных до­рог и городских улиц: Учеб. для вузов/ В.В. Сильянов, Э.Р. Домке. – М.: ИЦ «Академия», 2007. – 352 с.

14 СН и П РК 3.01.01-2002 Градостроительство: Планировка и за­стройка городских и сельских поселений. – Астана, 2002. – 100 с.

15 СТ РК 1124-2003 Разметка дорожная: Технические требования. – Ас­та-на, 2003. – 100 с.

16 СТ РК 1125-2002 Знаки дорожные: Общие технические условия. – Ас­та-на, 2002. – 120 с.

17 СТ РК 1412-2005 Технические средства организации дорожного движе­ния: Правила применения. – Астана, 2006. – 110 с.

18 Хомяк Я.В. Организация дорожного движения: Учеб. для вузов. – К.: Высш. шк., 1986. – 276 с.

19 Шештокас В.В., Самойлов Д.С. Конфликтные ситуации и безопасность движения в городах. – М.: Транспорт, 1987. - 207 с.

А ҚОСЫМШАСЫ

Қазақстан Республикасы білім және ғылым минситрлігі

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Көлік және логистика» кафедрасы

ЕСЕП БЕРУ
«Жол жүрісін ұйымдастыру» курсы бойынша

тәжірибелік жұмыстар

Орындаған студент тобы _{------------------------------------ --------------------------------------------------}

(аты-жөні, тегі)
Қабылдаған _{----------------------------------------------------------------------------------------------------------------}

(қызметі) (аты-жөні, тегі)

Өскемен 201…

Б ҚОСЫМШАСЫ

Есепті толтыру кезінде қойылатын негізгі талаптар

Әрбір тәжірибелік жұмысты орындау нәтижелері бойынша есеп құрылады, онда төмендегі мәліметтер қамтылуы тиіс:

жоғары оқу орны мен кафедра атауы, тәжірибелік жұмыс нөмірі мен атауы, есепті кімнің тексергендігі және жұмысты кімнің қорғағандығы көрсетілген жұмыстың алғашқы беті (жұмыстың алғашқы беті бірнеше тәжірибелік жұмыстарға біреу ғана болуы мүмкін);

тәжірибелік жұмыс мақсаты;

тапсырмада көрсетілуші және қойылған мақсатқа жету үшін қажетті бастапқы мәліметтер (кестелер, есептік формулалар, сұлбалар, сызбалар және т.б.);

сараптамалық мәліметтер;

есептеу бөлігі (егер тапсырма арқылы қарастырылған болса);

алынған нәтижелердің талдауы және талқылауы;

қорытынды;

жұмысты орындау күні мен студент қолы.

Студент орындалған жұмысын қорғауға дайындалу мен орындауды жеңілдету үшін өз қалауы бойынша есепке «Жұмыс мақсаты» пунктінен соң қондырғылар, құралдар мен жұмысты орындауға қатысты әдістемелік нұсқаулар бойынша теориялық мағлұматтарды және оның орындалу тәртібін кіргізуіне болады.

Есепте келтірілген барлық сұлбалар мен сызбалар, Қазақстан Республикасы білім стандарттары мен конструкторлық құжаттарды толтыруға қатысты (КҚБС) ұсынылған талаптарға сай орындалуы тиіс.