Мектеп оқушыларын зерттеу жұмысына дайындау әдістемесі

жүктеу 0,93 Mb.

бет	4/6
Дата	05.03.2018
өлшемі	0,93 Mb.
	#11606

1 2 3 4 5 6

Дисперсия өлшемнің біртектілігін ерекшелендіреді. D көлемі жоғары болған сайын, өлшем көлеміде арта түседі. Вариация коэффициенті өзгерістерді ерекшелендірді, ол неғүрлым жоғары болған сайын, орташа мәнді өлшемдердің өзгерісі де жоғары болады.

Сенімді деп есептелетін x_i, мәнінің интервалы, x_д мәні ыктимал шамалардың өлшеміне тең.

Сенімді ықтималдықта өлшенетін шаманың нақты мәні аталмыш сенімді интервалға өтеді. Бұл шама бірліктер үлесінде немесе пайыздық көрсеткіштерде нақтыланады:

,
мұнда φ(t) – Лапластың интегралды функциясы.

Егер сенімді ықтималдық p_д қалыптасып, орын алса, (оны көбінесе 0,90 0,95 0,9973-ке тең деп қабылдайды), онда өлшем нақтылығы белең алады (сенімді интервал 2μ)

, негізінде үрдіс сипаты танылады. Сенімді интервалдың жартысы мынаған тең:

,
мұнда – Лаплас функциясы аргументі, ал n<30 – болса-Стьюдент функциясы.

Сенімді интервал кез келген жүйенің өлшем дәлдігін ерекшелендіріп, ал сенімді ықтимал өлшем дәлдігін реттейді.

Өлшемнің минималды көлемін анықтау. Бағалаудың статистикалық әдістерінің бірінші кезектегі міндеттерінің бірі- аталмыш жағдайдың лайықты, нақтылы сандық көрсеткіштерін жүзеге асыруға бағытталған. Міндеттер ауқымы өлшем санының минимальды көлемін лайықтандыру жүйесін көздейді, N_min сенімді интервалдың берілген 2μ мәнінде және сенімді ықтималдық көрінісінде белең алады. Өлшемнің орындалуында міндетті түрде олардың дәлдігін білген жөн, ол өлшем Δ қателігінің сенімді интервалын ерекшел ендіреді:

,
мұнда σ₀ – орташа арифметикалық мән, σ орташа квадратты ауытқуына ықпал ете отырып

тең болмақ.

Зерттеулерде үнемі берілген Δ дәлдікпен және сенімді ықтималдықпен өлшемдердің қажетті көлемін анықтайды, осы орайда талап етілетін мәні Δ және р_д. N_min=n болғанда, біз мына мәнге ие боламыз:

,
мұнда k_в – вариация коэффициенті, %;

Δ – өлшем дәлдігі, %;

t – мөлшерлі ауытқу.

N_min анықтау үшін есептеулердің келесі қалпы орындалады:

1) n өлшем көлемімен қосымша эксперимент өткізіледі,еңбек сыйымдылығы тәжірибесінде 20-дан 50-ге дейінгі қүрамды қамтиды. Орташа квадратты ауытқу о есептелінеді;

2) эксперименттің қойылған міндеттеріне сай σ өлшемінің талап етілетін дәлдігі нақтыланады, бүл да қүрал дәлдігін өз өлшемінен асырмайды;

3) мөлшерленген t, ауытқуы лайықтандырылады, бұл да әдіс дәлдігіне қатысты;

4) N_min анықталады және әрі қарай эксперимент үрдісінде өлшем көлемі N_min – тең төмен болмауы керек.

жүктеу 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6