Мектеп оқушыларын зерттеу жұмысына дайындау әдістемесі

Өлшем нәтижелерін графикалық өңдеу әдістері

жүктеу 0,93 Mb.

бет	5/6
Дата	05.03.2018
өлшемі	0,93 Mb.
	#11606

1 2 3 4 5 6

Эмпирикалық формулаларды іріктеу әдістері

Өлшем нәтижелерін графикалық өңдеу әдістері

Графикалық көрініс эксперимент нәтижесі барысында көрнекті үғым-түсінік береді, қарастырылатын ауысымды шаралардың функционалды тәуелділігінің жалпы ерекшелігін анықтайды.

2 – Сурет

Өлшем нәтижелерінің графикалық көрінісі үшін, ереже бойынша, тік бұрышты координаталар жұйесін қолданады. Егер графикалық әдіспен

), функциясы талданса, онда тік бүрышты координат мәні жүйесіне x₁y₁, x₂y₂, …, x_ny_n мәндері қондырылады.

Алынған графиктегі нүктелерді міндетті түрде икемді сызықпен жалғап, оның мүмкіндігіне қарай эксперименті нүктелерге жақын болуы қарастырылады.

Кей кезде графикті құруда бір-екі нүкте шүғыл түрде қисықтықтан ауытқиды. Бүндай жағдайларда ең алдымен жағдай мәні талданылады, егер функция өз ретінде қалып байқатпаса, онда бүндай шүғым ауытқуда үлкен қателік деп есептеуге болады. Бұндай жағдайларда міндетті түрде диапазондағы өлшемнің шұғыл ауытқуларын қайталаған дұрыс. Егер нәтижесінде жаңа деректерге қол жеткізілсе, графикке қондырылады, егер бұрынғы нәтижелер алынса, онда міндетті түрде жағдайдың физикалық мәнін талдау керек.

Эксперимент нәтижелерінің көріністерінің графикалық түрінде үш түрлі ауысымды b=f(x, y, z) мәнінде бөлу әдістері қолданылады, яғни өлшем интервалдары шамасының бірі бірнеше қалыпты мәндерді ұсынып, қалған екеуіне график құрады. Кейбір жағдайларда номограммалар күрады, олар кұрделі теоретикалық және эмпитрикалық формулаларды жүйелі есептеулерде қолдануды жеңілдетіп шамалардың белгілі шектік ыңғайын қарастырады.

Эмпирикалық формулаларды іріктеу әдістері

Экспериментті зерттеулер үрдісінде екі шама өлшемінің статистикалық қатары алынады әр мәнге у (х) аргументінің белгілі мәні сай келеді. Экспериментті деректер негізінде алгебралық функция

, мәнін таңдауға болады, бұлар эмпирикалық формулалар деп аталады. Мұндай формулалар аргумент мәні шегіне қатысты іріктелінеді. Эмпирикалық формулаларды іріктеу қажеттілігі, мысалы, күрделі аналитикалық қағидалар барысында орын алады. Эмпирикалық формулалар өз мүмкіндіктеріне қарай анағүрлым қарапайым және экспериментті деректерге сай келуі керек. Осылайша, эмпирикалық формулалар аналитикалық ыңғайда белең алып, өзгеше көрініс болады. Нақты аналитикалық мәндер қарапайым түрде көрініс тапса, аппроксимация, ал функцияларды - аппроксимациялану үрдісі деп аталынады. Эмпирикалық формулалалрды іріктеу үрдісі екі кезеңнен тұрады:

1) аталмыш өлшемдерді тік бұрышты координаттар сеткасына орналастырады, экспериментті нүктелерді қисықтармен біріктіріп, формула түрін бағдарлай іріктейді;

2) формулалар параметрлерін есептейді, үздік үлгіде қабылданған формулаға сәйкес келеді. Эмпирикалық формулаларды іріктеуді міндетті түрде қарапайым мәннен бастаған дұрыс.

жүктеу 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6