Өлшем нәтижелерін графикалық өңдеу әдістері

Графикалық көрініс эксперимент нәтижесі барысында көрнекті үғым-түсінік береді, қарастырылатын ауысымды шаралардың функционалды тәуелділігінің жалпы ерекшелігін анықтайды.

2 – Сурет

Алынған графиктегі нүктелерді міндетті түрде икемді сызықпен жалғап, оның мүмкіндігіне қарай эксперименті нүктелерге жақын болуы қарастырылады.

Кей кезде графикті құруда бір-екі нүкте шүғыл түрде қисықтықтан ауытқиды. Бүндай жағдайларда ең алдымен жағдай мәні талданылады, егер функция өз ретінде қалып байқатпаса, онда бүндай шүғым ауытқуда үлкен қателік деп есептеуге болады. Бұндай жағдайларда міндетті түрде диапазондағы өлшемнің шұғыл ауытқуларын қайталаған дұрыс. Егер нәтижесінде жаңа деректерге қол жеткізілсе, графикке қондырылады, егер бұрынғы нәтижелер алынса, онда міндетті түрде жағдайдың физикалық мәнін талдау керек.

Эксперимент нәтижелерінің көріністерінің графикалық түрінде үш түрлі ауысымды b=f(x, y, z) мәнінде бөлу әдістері қолданылады, яғни өлшем интервалдары шамасының бірі бірнеше қалыпты мәндерді ұсынып, қалған екеуіне график құрады. Кейбір жағдайларда номограммалар күрады, олар кұрделі теоретикалық және эмпитрикалық формулаларды жүйелі есептеулерде қолдануды жеңілдетіп шамалардың белгілі шектік ыңғайын қарастырады.

1) аталмыш өлшемдерді тік бұрышты координаттар сеткасына орналастырады, экспериментті нүктелерді қисықтармен біріктіріп, формула түрін бағдарлай іріктейді;

2) формулалар параметрлерін есептейді, үздік үлгіде қабылданған формулаға сәйкес келеді. Эмпирикалық формулаларды іріктеуді міндетті түрде қарапайым мәннен бастаған дұрыс.

Регрессионды талдау

Регрессионды талдау деп заңдылықтарды зерттеп, қарастырудың үрдіс аралық байланыстарын айтамыз. Үнемі ауысымды x және y аралығында байланыс белең алады, бірақ нақты анықталым байқалмайды, бір x мәніне бірнеше y жиынтығы тән. Мұндай жағдайларда байланыс регрессионды деп аталады. Регрессионды тәуелділіктер ықтималдығымен және стохастикалық байланыстармен ерекшеленеді. Сол үшін y және x шамалары арасындағы регрессионды тәуелділіктердің орнығуы статистикалық өлшемдерге қатысты.

Статистикалық тәуелділік үрдістің математикалық моделдерімен сипат алады, яғни регрессионды мәндермен, x тәуелсіз мәні мен ауысымды y мәндерін байланыстырады. Модель мүмкіндігіне қарай қарапайым болып табылады.

Регрессионды талдау мәні регрессиялар теңдеуіне ұласады, яғни кездейсоқ шамалар аралығындағы қисықтық түрін бағалауда өлшем нәтижелерінің нақты дәлдігімен ерекшеленеді. x пен y аралығындағы байланысты қосымша анықтау үшін графикке нүктелер еңгізеді және корреляциялық өріс қүрады (сурет 3). Топтау тығыздығына орай нүктелер түзу мен қисық сызықтарда белең алып, сызық көлбеу бойымен корреляциялық байланысты аңғартады.

Зерттеу гипотезасының жарамдылығын бағалау, сонымен бірге теоретикалық деректер шынайылығын нақтылауды теоретикалық қисықтықтың экспериментті деректерге сәйкестігін анықтауда, міндетті түрде көп жағдайларда теоретикалық- эксперимента зерттеулер талдауына сүйенеді. Адекваттылықты бағалау әдістері сенімді интервалдарды қолдауға да қатысты, берілген сенімді ықтималдықпен бағаланатын параментрлер мәнін айқындауға болады.

Мұндай тексеру мәні теоретикалық y=f(x) функциясын өлшем нәтижесімен салыстыруда қолайлы. Тәжірибеде түрлі статистикалық өлшемдер қолданылады.

Адекваттылықты калыптастыру – аппроксимация қателіктерін аңғару. Адекваттылықты бағалауда Фишер, Пирсон, Романов, Колмагоров өлшемдері қолданылады.

Ғылыми есеп, баяндама, мақала жазуда келесі жоспар жүйесі сақталынады:

– атауы (жұмыстың аты);

– мазмұны;

– кіріспе (ғылыми жұмыс алғышарты орын алады);

– кіріспеде мәселенің тақырыбы, өзектілігі, зерттеу әдістері мен мақсат-міндеттері қарастырылады;

– қарастырылып отырған сауал төңірегінде әдебиеттерге шолу;

– негізгі бөлім (келтірілетін материалдарда әдістер, эксперименттік: деректер, жинақтау және зерттеуге қатысты түйіндер);

– тұжырымдар (қорытынды материал жеке тезистер ретінде, жекеше түрден жалпыға маңызды ойларға ұласады;

– қорытынды (ғылыми зерттеуге жинақтау, қорыту, сауалдарды ұсыну, ой білдіру);

– қолданылған әдебиет көздерінің тізімі;

– қосымша (көмекші таблица, графиктер, қосымша мәтіндер, басқа да материалдар).

Үнемі жұмыс мәтіні бойынша реферат немесе аннотация.

Әзірлеуге болады. Аңдатпа – есептің қысқаша түрі немесе мазмұн, форма және басқа да ерекшелік негіздерінің қысқартылған нұсқасы.

1. 
   Дереклеева Н.И. Научно-исследовательская работа в школе. – М.: Вербум- М., 2001.
   
2. 
   Заботин В. А. и Комиссаро­в В. Н. Развитие мышления учащихся при изучении физики //Физика в школе. – 2003. – №6. – С. 24-29.
   
3. 
   Кабардин О.Ф., Орлов В.А. Сборник экспериментальных заданий и практических работ по физике.– М.: АСТ Астрель Транзиткнига, 2005.
   
4. 
   Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике: обучение на основе исследования, игр, дискуссии (Анализ зарубежного опыта). – Рига: НПЦ “Эксперимент”, 1995.
   
5. 
   Вилькеев Д.В. Методы научного познания в школьном обучении. – Казань: Татарское книжное изд-во, 1975.
   

1. 
   Дереклеева Н.И. Научно-исследовательская работа в школе. – М.: Вербум- М., 2001.
   
2. 
   Заботин В. А. и Комиссаро­в В. Н. Развитие мышления учащихся при изучении физики //Физика в школе. – 2003. – №6. – С. 24-29.
   
3. 
   Кабардин О.Ф., Орлов В.А. Сборник экспериментальных заданий и практических работ по физике.– М.: АСТ Астрель Транзиткнига, 2005.
   
4. 
   Каменецкий С.Е., Солодухин Н.А. Модели и аналогии в курсе физики средней школы. – М.: Просвещение, 1982.
   
5. 
   Кембровский Г.С. Приближенные вычисления, методы обработки результатов измерений и оценки погрешностей в физике. – М.: Оракул, 1997
   
6. 
   Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике: обучение на основе исследования, игр, дискуссии (Анализ зарубежного опыта). – Рига: НПЦ “Эксперимент”, 1995.
   

1. 
   Вольштейн С.Л., Позойский С.В., Усанов В.В. Методы физической науки в школе. – Мн.: Народная асвета, 1988.
   
2. 
   Дереклеева Н.И. Научно-исследовательская работа в школе. – М.: Вербум- М., 2001.
   
3. 
   Заботин В. А. и Комиссаро­в В. Н. Развитие мышления учащихся при изучении физики //Физика в школе. – 2003. – №6. – С. 24-29.
   

1. 
   Кембровский Г.С. Приближенные вычисления, методы обработки результатов измерений и оценки погрешностей в физике. – М.: Оракул, 1997
   
2. 
   Осипенко Л.Е., Лавриненко А.В. Организация исследовательской работы школьников: Методические рекомендации.– Мн.: МОИПК и ПКР и СО, 2002.
   
3. 
   Осипенко Л.Е., Пролиско Т.С. Формирование представлений школьников об эксперименте как методе научного познания // Фiзiка: праблемы выкладання. – 2006. – №2. – С. 40- 45.
   

1. 
   Счастная Т.Н. Рекомендации по написанию научно- исследовательской работы //Исследовательская работа школьников – 2003. – №4.– С. 34-45.
   
2. 
   Хуторской А.В. Развитие одаренности школьников: Методика продуктивного обучения: Пособие для учителей. – М.: Гум. изд. центр «ВЛАДОС», 2000. – 320 с.
   
3. 
   Чечель И.Д. Управление исследовательской деятельностью педагога и учащихся в современной школе. – М.: Сентябрь, 1998.
   

1. 
   Счастная Т.Н. Рекомендации по написанию научно- исследовательской работы //Исследовательская работа школьников – 2003. – №4.– С. 34-45.
   
2. 
   Чечель И.Д. Управление исследовательской деятельностью педагога и учащихся в современной школе. – М.: Сентябрь, 1998.
   

1. 
   Мақсаты: Студенттерді библиографиялық сілтемені рәсімдеу ережесімен таныстыру.
   

1. 
   Гриханов Ю.А. Что нужно знать каждому о библиотеке. – М.: Книга, 1977.
   

1. 
   Гриханов Ю.А. Что нужно знать каждому о библиотеке. – М.: Книга, 1977.
   

1. 
   Гриханов Ю.А. Что нужно знать каждому о библиотеке. – М.: Книга, 1977.
   

1. 
   Савенков А.И. Обучение детей умению оценивать идеи, формулировать суждения и умозаключения //Одаренный ребенок. – 2003.– №4. – С. 72-77.
   

1. 
   Мақсаты: Студенттерді моделдеудің принциптері және негізгі ұғымдары мен таныстыру.
   

1. 
   Каменецкий С.Е., Солодухин Н.А. Модели и аналогии в курсе физики средней школы. – М.: Просвещение, 1982.
   
2. 
   Кембровский Г.С. Приближенные вычисления, методы обработки результатов измерений и оценки погрешностей в физике. – М.: Оракул, 1997
   
3. 
   Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике: обучение на основе исследования, игр, дискуссии (Анализ зарубежного опыта). – Рига: НПЦ “Эксперимент”, 1995.
   

1. 
   Каменецкий С.Е., Солодухин Н.А. Модели и аналогии в курсе физики средней школы. – М.: Просвещение, 1982.
   
2. 
   Кембровский Г.С. Приближенные вычисления, методы обработки результатов измерений и оценки погрешностей в физике. – М.: Оракул, 1997
   
3. 
   Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике: обучение на основе исследования, игр, дискуссии (Анализ зарубежного опыта). – Рига: НПЦ “Эксперимент”, 1995.
   

1. 
   Мақсаты: Студенттерді компьютерлік моделдеу және оның негізгі кезеңдерімен таныстыру.
   

1. 
   Каменецкий С.Е., Солодухин Н.А. Модели и аналогии в курсе физики средней школы. – М.: Просвещение, 1982.
   
2. 
   Кембровский Г.С. Приближенные вычисления, методы обработки результатов измерений и оценки погрешностей в физике. – М.: Оракул, 1997
   
3. 
   Кларин М.В. Инновации в мировой педагогике: обучение на основе исследования, игр, дискуссии (Анализ зарубежного опыта). – Рига: НПЦ “Эксперимент”, 1995.
   

5.1. Зерттеу жоспарын рәсімдеу, өлшеу нәтижелерін тіркеу тәсілдері.