Ұлттық апталық Газет 005 жылдың қаңтарынан шыға бастады

Қазақ қызға есім 

берерде гүлдің атын көп 

қояды. Онысы гүлдей 

көзтартарлық көркем 

болсын дегені шығар. 

Мәселен, Раушан, 

Қызғалдақ, Нәркес, Лала, 

Шырайгүл деген есімдерді 

жиі кездестіріп жатамыз. 

Бірақ көбіміз сол қыздардың 

есіміне айналған гүлдерді 

тани бермейміз. Тіпті 

оның бағасын, құнын 

да білмейміз. «Естімеген 

елде көп» деген рас-ау, 

Қарағандының қала билігі 

шырайгүлді шетелден 

алдыру үшін 500 миллион 

теңге бөлген. Сөйтіп, кенді 

қалада гүлге қатысты үлкен 

дау шықты.

Қарағандыда саябақтарды 

басқару блімі Голландиядан 

әкелінетін гүлдерге 120 миллион 

теңге блген. Мұны естіген 

қоғамдық кеңес мүшелері 

бюджет қаражатын желге 

ұшырып жатыр деп қала 

билігін айыптады. Ал жалпы 

Қарағандыны кгалдандыруға 

биыл жарты миллиард теңге 

жұмсалмақ. Сол ақшаға 

Қарағандыны жасыл желекке 

орап, гүлмен кмкеріп 

тастайтындай. Абаттандыруға 

бақандай 500 миллион теңге блу 

адамның ақылы жетпейтін дүние. 

Қазірдің зінде қала кшелерінде 

отырғызылған гүлдің 4 түрі пайда 

болыпты. Оның кбі шырайгүл. 

Оның жерге отырғызылатын 

түрі қымбат емес және ерекше 

күтімді қажет етпейтін крінеді. 

Ал құмыраға отырғызылатын 

аспалы түрі те бағалы саналады. 

Соны Голландиядан алдырған. 

Бағасы қымбат, күтімді де кп 

талап етеді. 

Шенеуніктер белсенділердікі 

бос айғай дейді. *йткені 

Қарағанды Астана мен Алматыдан 

кем емес. Оларда бар аспалы 

шырайгүл мұнда да болуы керек 

екен. Айтуларынша, бюджет 

қаржысы желге ұшқан жоқ, әр 

гүлдің есебі бар. Бірақ оның бір 

түбіне қанша қаражат жұмсалып 

жатқанын ешкім айтпады. 

Шенеуніктер келесі жылы 

жылыжайларды реттеп, шырайгүл 

сіруді қолға аламыз деп отыр. 

Дегенмен оның ұрығы бәрібір 

Голландиядан сатып алынады. 

-зірге қала кркін ашып тұрған 

гүл отырғызылған құмыра ғана 

зіміздікі екен. Биліктегілер бұл 

жергілікті зауыттың німі екенін 

мақтан тұтып отыр.

  ,

KTK.kz

3

№23 (699) 22 маусым 2018 жыл

ww

www.ja

w.jasqazaq.kz                  E-mail: jas_qazaq@mail.ru

sqazaq.kz                  E-mail: jas_qazaq@mail.ru

Белес

Елімізде мал шаруашылығымен 

айналысатын 80 мыңнан 

астам отбасылық ферма құру, 

жайылымды 58 млн гектардан 

100 млн гектарға дейін кеңейту, 

ірі қара малдың санын 15 

миллионға, қой санын 30 миллион 

тұяққа дейін жеткізу көзделген. 

Бұл туралы Премьер-Министр 

Бақытжан Сағынтаевтың 

төрағалығымен өткен үкімет 

отырысында айтылды. Отырыста 

агроөнеркәсіп кешенін 

(АӨК) дамытудың мемлекеттік 

бағдарламасын өзектендіру 

мәселелері де қаралды. 

Мемлекет басшысы «Тртінші 

неркәсіптік революция жағдайындағы 

дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты 

Жолдауында агронеркәсіп кешені 

алдына еңбек німділігі мен ңделген 

ауыл шаруашылығы німінің 

экспортын бес жыл ішінде кемінде 

2,5 есеге арттыру міндетін қойған 

болатын. Ауыл шаруашылығы бірінші 

вице-министрі Арман Евниев етті 

және сүтті мал шаруашылығын, құс 

шаруашылығын, суармалы жерлерді, 

қант саласын дамыту бойынша 10 және 

одан кп жылға арналған ұзақ мерзімді 

салалық бағдарлама әзірленгенін 

баяндады.

А.Евниевтің айтуынша, А*К 

мемлекеттік бағдарламасы 

саланың негізгі 

тұжырымдамалық және 

А*К цифрландыру, реттеу, 

салық салу, ауылдық 

аумақтар секілді онымен 

сабақтас бағыттарды шешуді 

кздейді және мемлекеттік 

бағдарламаның бір блігі 

ретінде салалық және 

сабақтас бағдарламалар 

тізілетін ашық платформа 

болады.

Етті мал шаруашылығын 

дамыту бағдарламасының 

негізін ірі қара мал сіру 

бойынша фермерлік 

шаруашылықтардан, 

неркәсіптік бордақылау 

алаңдарынан және 

заманауи ет ңдеу 

кешендерінен 

тұратын зәкірлік кооперациялар 

формасындағы отбасылық фермалар 

түріндегі шағын шаруашылықтар 

құрайды.

Етті мал шаруашылығын дамыту 

бағдарламасына қатысушыларға жеке 

қолдау шаралары ұсынылады: жер 

телімін басымдықпен блу, фермерлік 

шаруашылықтарға мал басын сатып алу 

үшін, техника мен жабдықтарды сатып 

алуға жеңілдікті несие беру, жайылым 

инфрақұрылымын құру.

Сүтті мал шаруашылығы 

бағдарламасы сүт ндіру, неркәсіптік 

сүт–тауар фермалары мен заманауи 

сүт зауыттары бойынша отбасылық 

фермалардан тұратын зәкірлік 

кооперация қағидатына сәйкес 

құрылады. Отбасылық фермалардың 

санын 380-нен 930-ға дейін, ірі сүт-

тауар фермаларын 108-ден 170-ке 

дейін, сүт зауыттарының санын 163-тен 

174-ге дейін ұлғайту жоспарланған. 

Нәтижесінде, сүт ндіру клемін 1 млн 

тоннаға ұлғайту кзделген.

Құс шаруашылығын дамыту 

бағдарламасы аясында құс етін ндіру 

клемі 4 есеге немесе 560 мың тоннаға 

дейін (180- 740    ) 

ұлғайтылады. Оның 150 мың тоннасын 

экспорттау жоспарланған. Жұмыртқа 

ндіру клемі 1,5 есеге немесе 2,5 млрд 

жұмыртқаға (5    7,5   

  ) ұлғаяды, оның 1,5 млрд-

ды экспортталады.

Вице-министр, сондай-ақ 

биыл тұқым шаруашылығын 

субсидиялаудың жаңа тетігі 

енгізілетінін айтты. Оның аясында 

белгіленген талап бойынша, 

фермерлердің тұқым сатып алуға 

жұмсаған шығынын 100 пайыз теу 

қарастырылған. Сонымен бірге, 

мемлекет тұқым шаруашылықтарына 

элиталық тұқымның немесе 

фермерге берілген І репродукциялы 

тұқымдардың толық құнын тейді. 

Бұдан зге, вице-министрдің 

айтуынша, фермерге субсидия алу 

үшін кп құжат жинаудың қажеті жоқ.

Техникалық жарақтандыруды 

арттыру міндеті лизинг бойынша 

пайыздық млшерлемені субсидиялау 

арқылы және инвестициялық 

субсидиялардың клемі бойынша 

шешілетін болады. Аталған 

шаралардың арқасында бес жыл ішінде 

ауыл шаруашылығы техникасының 

паркі оңтайлы деңгейге жеткізіледі. 

Бұл алдағы уақытта жылына 6 

пайыздық деңгейінде жаңарудың 

нормативтік қарқынына жетуге 

жол ашады. Осы жылдан бастап 

инвестициялық субсидиялау аясында 

қайтару млшерлемесі 25 пайызға 

жетеді.

Мемлекеттік бағдарлама аясында 

суармалы жерлердің жалпы клемін 

2 миллион гектарға дейін жеткізу 

кзделген. Сонымен қатар аграрлық 

ғылымды реформалау бойынша жұмыс 

жүргізіледі. Мемлекет басшысының 

тапсырмасы бойынша, аграрлық 

жоғары оқу орындарына зерттеу 

мәртебесін беру жоспарланып отыр. 

Аграрлық ғылымды қаржыландыруды 

2030 жылы ауыл шаруашылығы жалпы 

німдері клемінен 1 пайызға дейін 

жеткізу жоспарланған. Оның ішінде 

2021 жылы 0,5 пайызға дейін жеткізу 

кзделген. Арман Евниевтің айтуынша, 

мемлекеттік бағдарлама жобасында 

ауыл аумақтарын 

дамыту бойынша 

шара кешені 

қарастырылған. 

Ол А*К шектес 

бағдарламаларды 

әзірлеу арқылы 

іске асырылатын 

болады. 

Жобалық тәсіл 

бағдарламалық 

құжаттарды 

әзірлеу мен 

келісу кезінде 

бюрократиялық 

кедергілерді 

шешуге мүмкіндік 

береді.

Ұлттық 

экономика 

министрі Тимур 

Сүлейменов 

з кезегінде Агронеркәсіптік 

кешенді дамытудың мемлекеттік 

бағдарламасына түзету енгізу 4 теңге 

жеке инвестицияға шаққанда 1 теңге 

бюджет қаражатын тартуға мүмкіндік 

беретінін айтты. Асыл тұқымды аналық 

мал басын әкелу бойынша шара 

қабылдау мал шаруашылығындағы 

жалпы німді 200 млрд теңге немесе 10 

пайыз арттыруға мүмкіндік береді.

Т.Сүлейменовтің айтуынша, 

мемлекеттік бағдарламаны іске 

асыру 2021 жылға қарай жалпы ауыл 

шаруашылығы німдерінің нақты клем 

индексін 2015 жылмен салыстырғанда 

екі есеге арттыруға мүмкіндік береді. 

2015 жылғы деңгеймен салыстырғанда, 

2021 жылы ауыл шаруашылығындағы 

негізгі капиталға инвестициялардың 

нақты клем индексі 5 есеге артады. 

Инвестициялық субсидия есебінен 

тартылған инвестиция клемі 2021 

жылы 751,2 млрд теңгені құрайды. 2021 

жылы А*К ңделген нім экспортының 

клемі $2,2 млрд болады. Бұл 2015 

жылғы деңгейден 2,3 есеге артық.

   

QOGAM

QOGAM

Түйткіл

500 МИЛЛИОН 

500 МИЛЛИОН 

ТЕҢГЕЛІК

ТЕҢГЕЛІК  ШЫРАЙГҮЛ

ШЫРАЙГҮЛ

Қасым-Жомарт ТОҚАЕВ, 

Сенат төрағасы: 

«1-ші 

қыркүйекте 

жаңа оқу жылы 

басталады. 

Бұл оқу 

бағдарламалары 

туралы 

ойланатын 

қисынды 

себеп. Мысалы, ағылшын тілін бірінші 

сыныптан үйретудің қаншалықты 

қажеті бар? Осы тілді жетік меңгерген 

мұғалімдер жеткілікті ме? Тіл – үлкен 

саясат. Әуелі қазақ және орыс тілдеріне 

ден қою керек»

Мұрат БАҚТИЯРҰЛЫ, 

Сенат депутаты:

«Әлемнің ең мықты 

30 елінің бастауыш 

сыныптарында қанша тіл 

оқылатынын зерттеп қарасақ, 

4 елде екі тіл бірінші сыныпта, 

5 елде екінші сыныпта, 12 

елде төртінші сыныпта оқыта бастайды. Әлемнің 

бірде-бір елінде үш тіл мүлдем оқытылмайды. 

Бастауыш сыныптарда барлық пән тек ана 

тілінде оқытылу керек екенін министрлікке үнемі 

айтып келеміз. «Өзің білме, білгеннің тілін алма» 

деген қағидатты министрлік берік ұстанған 

сияқты. Таусылмайтын, аяғына дейін жетілмеген 

реформалардың жетегінде кетіп барамыз. 

Осының салдарын 10-15 жыл өткеннен кейін 

тартпасақ жарар еді»

1+2

Фестивальға Мажарстан, 

Моңғолия, Башқұртстан, Тыва, 

Украина, Дағыстан, Қалмақ 

Республикасы, Таулы Алтай, 

*збекстан, Якутия, Бурятия, Саха 

Республикасы және Қырғызстан 

елдерінің үздік нерпаздары 

қатысады.

Фестивальға жиналғандар 

кшпенділердің ткен дәуіріне 

саяхат жасайды. Мысалы, 

қарулы жігіттер күш сынасып, 

палуандар сайысына түссе, қыз-

келіншектер ұлттық тағамды 

дәстүрлі тәсілмен дайындаудың 

құпиясын крсетеді. Сондай-

ақ, крермендер арасында 

«Ең әдемі ұлттық киім» 

байқауы ұйымдастырылып, 

жеңімпаздарға бағалы 

сыйлық табысталады. Биылғы 

фестивальдің тағы бір ерекшелігі 

– бәйге. Бас жүлдеге автоклік 

тігіліп отыр. Сондай-ақ садақ 

ату, жамбы ату, аударыспақ, 

балуандар сайысынан оза 

шапқан үздіктер де бағалы 

сыйлыққа ие болады.

Twitter парақшасынан

а

д

ш

қ

б

ә

і

б

Ж

б

қ

ә

к

б

к

ш

б

э

м

«Аграрлық саясат еңбек өнімділігін 

түбегейлі арттыруға және өңделген 

өнімнің экспортын ұлғайтуға 

бағытталуы керек.

Біз егін егіп, дәнді дақылдарды өсіруді 

үйрендік. Шикізатты қайта өңдеуді 

қамтамасыз етіп, әлемдік нарықтарға 

жоғары сапалы дайын өніммен шығуымыз 

қажет. Егін егу мен астық жинаудың 

оңтайлы уақытын болжамдаудың, «ақылды 

суарудың», минералды тыңайтқыш себудің, 

зиянкестермен және арамшөппен күресудің 

интеллектуалды жүйелері арқылы өнімділікті 

бірнеше есе арттыруға болады»

(Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың «Төртінші 

өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың 

жаңа мүмкіндіктері» Жолдауынан)



АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН 

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН 

ДАМЫТУ – АУҚЫМДЫ 

ДАМЫТУ – АУҚЫМДЫ 

ЖОСПАР

ЖОСПАР

Дәстүр

ҰЛЫ ДАЛА 

ҰЛЫ ДАЛА 

ОЙЫНДАРЫ

ОЙЫНДАРЫ

Алматы 

қаласындағы 

«Боралдай» 

археологиялық 

паркінде 

«Ұлы дала – 

көшпенділер әлемі» 

халықаралық этно-

мәдени фестивалі 

ұйымдастырылады. 

Іс-шара 23-24 

маусым күндері 

өтеді.

АН       И

Т

ЕЗА

Қабдығали ОСПАНОВ, 

Қарағанды қаласы қоғамдық 

кеңес төрағасы: 

«Осы гүлді 

шетелден 

алдырмай-

ақ, неге өзіміз 

өсірмеске? 

Ал саябақ 

басқармасы 

жылыжайымыз 

бен басқа 

жағдайымыз 

жоқ деп басын 

алып қашады. 

Дегенмен 

шаруашылықты 

жүргізу құқығы 

бар саябақтарды 

басқару бөлімінің 

бұл жұмысты атқаруға 

мүмкіндігі жетеді. Тек өздері 

құнттамайды оны»

Рүстем КӨДЕБАЕВ, 

Қарағанды қаласы 

саябақтарды басқару 

бөлімінің басшысы:

«Қарағанды 

облыс 

орталығы 

болған соң, 

бізде ешкімнен 

қалыспауымыз 

керек. 

Жұмсалған 

әр тиынға 

есеп бере 

аламыз. Ал 

шырайгүлдің 

өзін шетелден 

сатып алу 

мәселесі дау 

туғызғаны рас. 

Сондықтан 

оны енді өзімізде 

өсіреміз»