Лекция №28. Мүлік жалдау шартының ұғымы, нысаны, мерзімі, пәні,жақтары,мазмұны

Мүлiк жалдау қатынасы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң 29тарауында реттелген, § 1 мүлiк жалдау туралы жалпы ережелер мазмұндалған. Мүлiк жалдау қатынастарын реттеу, тек АК пен шектелiп қоймайды, олар сондайақ басқа да заңды актiлермен реттеледi. Азаматтық құқық нормаларының диспозитивтiк мiнезi мүлiк жалдау шартына да қатысты өзiнiң көрiнiсiн табады. Сондықтан нақты шарт қатысушыларына алғашқы нормаларды өзгертуге, оларды өздерiнiң қажеттiлiктерiн барынша толық қамту үшiн лайықтауға мүмкiншiлiк бередi.

Сатып алусату шартында сияқты мүлiктi жалдау шартында жалдау нысанасының, шарт орнауының ерекшелiгiне сондайақ басқа факторлардың əсерiнен оның бiрнеше түртүрi қалыптасады. Күшiндегi Азаматтық кодекс мүлiк жалдаудың лизинг, кəсiпорынды жалдау, ғимарат жəне үйлер жалдау, көлiк құралын экипажымен жалдау прокат, тұрғын үйдi жалдау сияқты түр түрлерiн қамтиды. Мүлiк жалдаудың болуы мүмкiн бөлек түрлерi мұнымен шектелмейдi.

Мүлiк жалдау жəне аренда терминдерi (түсiнiктерi) тепе тең болып келедi, осыны қоғамдық қатынастардың аталмыш түрiн реттейтiн Азаматтық кодекстiң 29тарауының өзiнен де байқауға болады. Бiрақ, кейбiр кезеңдерде, терминологиялық түсiнiксiздiк пайда болды.

Аренданы мүлiк жалдаудың өзгеше түрi ретiнде бағалайтын жəне осыған байланысты оның ерекше жағдайларын бөлiп шығарған, мысалы, аренда нысанасын сатып алу құқығын қарастыратын жағдайын сатып алу, сату құқығы, Қазақ КСРнiң “Аренда туралы” арнайы Заңы қабылданды. Ол өмiрге қабiлетсiздiгiне байланысты доғарылды. Аталмыш терминдердiң ара қатынасы үлкен мəселенi дау тудырып отырған жоқ. Бiрақ бұл жөнiнде əртүрлi көзқарастар бар. Кейбiрлерiне сəйкес мүлiктi жалдау шарттарының қатарында аренданың бөлектеу орны бар.