Лекция №18. Меншік құқығының ұғымы және мазмұны

Жекеменшiкте болатын мүлiктiң саны мен құны шектелмейдi. Мемлекеттік меншік түрлері ҚР АК 192-бабында мемлекеттiк меншiктің екі түрі қарастырылған:

а) республикалық

б) коммуналдық

Республикалық меншiк мемлекеттік қазынадан жəне заң құжаттарына сəйкес мемлекеттiк республикалық заңды тұлғаларға бекiтiлiп берiлген мүлiктен тұрады.

Республикалық бюджеттiң қаражаты, алтын валюта қоры жəне алмас қоры, мемлекеттiк меншiктiң жəне Азаматтық Кодекстің 193-бабында аталған объектiлерi жəне мемлекеттiк заңды тұлғаларға бекiтiлiп берiлмеген өзге де мемлекеттiк мүлiк Қазақстан Республикасының мемлекеттiк қазынасын құрайды.

Коммуналдық меншiк жергiлiктi қазынадан жəне заң құжаттарына сəйкес коммуналдық заңды тұлғаларға бекiтiлiп берiлген мүлiктен тұрады.

Жергiлiктi бюджет қаражаты жəне мемлекеттiк заңды тұлғаларға бекiтiлiп берiлмеген өзге де коммуналдық мүлiк жергiлiктi қазынаны құрайды.

Мемлекеттiк меншiктегi мүлiк мемлекеттiк заңды тұлғаларға шаруашылық жүргiзу немесе оралымды басқару құқығымен бекiтiлiп берiлуi мүмкiн. Жекелеген мемлекеттік мекемелердің иелігіндегі мемлекеттік мүліктің құқықтық режимінің ерекшеліктері заң актілерімен белгіленеді.

Мемлекеттiк мүлiктi мемлекеттiк меншiктiң бір түрiнен екiншiсiне беру Қазақстан Республикасының Yкiметi белгілейтін тəртiппен жүзеге асырылады.

Мүлікті жекеменшіктен мемлекеттік меншікке ерікті жəне өтеусіз беру Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тəртіппен жүзеге асырылады.

Коммуналдық меншiктегi мүлiктi жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың бiр деңгейiнен екiншi деңгейiне беру Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару туралы заңнамалық актiлерде айқындалған тəртiппен жүзеге асырылады.

Жерге жəне басқа да табиғи ресурстарға меншiк құқығы ҚР АК 193-бабында белгіленген. Жер, оның қойнауы, су, өсiмдiк жəне жануарлар дүниесi, басқа да табиғи ресурстар мемлекеттiк меншiкте болады. Жер заң актiлерiнде белгiленген негiздерде, шарттар мен шектерде жекеменшiкте болуы да мүмкiн.