кәсіпорынның инвестициялық тартымдылығын жетілдіру жолдары

«Бәйтерек» холдингінің стратегиясы

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның миссиясы мемлекеттік саясатты іске асыру және "Стратегия – 2050" қойылған міндеттерге қол жеткізу мақсатында Қазақстан Республикасының тұрақты экономикалық дамуына жәрдемдесу болып табылады.
"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ-ның пайымы – корпоративтік басқарудың озық стандарттарына сәйкес келетін және Қазақстанның экономикасын тұрақты дамыту жөніндегі міндеттерді іске асыруды, оны әртараптандыру, инновацияларды қолдау, экспортты дамыту, еңбек өнімділігін ұлғайту арқылы қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасы Үкіметінің маңызды институты.

Жеке инвестициялық ресурстардың шектелу жағдайында, республикада тиімді экономиканы құруға бағытталған, құрылымды – инвестициялық саясатты жүзеге асыру, сусындар шығарушы салаларының жаңа кен орындарын, көлікті, өңдеуші және машина жасау өндірісін енгізу жолымен өндіруді кеңейту үшін ірі отандық және шетел капитал салымдарын талап етеді.

"БӘЙТЕРЕК" Ұ/Б ХОЛДИНГІ" АҚ– ның алға қойған мақсаттары нақты жобаларды жүзеге асыру процессінде атқарыла алады, олардың мәні келесілерден тұру керек:

• 
  өнеркәсіптермен және банктермен қызығушылықтарын біріктіру, осы негізде өнеркәсіптік – қаржылық топтарды құру;
  
• 
  үйлесімдірек іс-әрекеттерге алып келетін, көлденең және тікелей салааралық байланыстарды дамыту;
  
• 
  алдыңғы қатарлы сусындар державаларымен және компанияларымен экономикалық қатынастармен байланыстарды ары қарай тереңдету;
  
• 
  сусындар өндіруші саланы жоғары мамандандырылған кадрлармен қамтамасыз ету, сусындар шығару бизнесінде өңдеудің, маркетингтің, менеджменттің жаңа әдістерімен иемдену;
  
• 
  республиканың алдыңғы қатарлы банктарымен консорциумды құру;
  

• 
  қаржылы–несиелік жүесін өзгерту және инфляцияға қарсы шараларды жүзеге асыру;
  
• 
  құрылымдық қайта құруды жүзеге асыру және тиімді бәсекеге қабілетті ұлттық экономиканы қалыптастыру;
  
• 
  жоғары ресурс жинақтаушы және ғылыми сиымды технологияларды енгізу негізінде өндірісті модернизациялау;
  
• 
  нарық инфрақұрылымын және институционалды қайта жаңаруларды дамыту;
  
• 
  аймақтардың және ұлттық экономиканың ахуалын жақсарту мақсатында заң шығаруды жетілдіру;
  
• 
  құнды қағаздар нарығының инфрақұрылымын дамыту, Қазақстанның қор нарығының ролі мен көлемін үлкейту;
  
• 
  тікелей және жанама мемлекеттік әсер ету әдістерін қолдануымен инвестициялық белсенділікті экономикалық реттеудің жаңа нарықтық әдістерін енгізу;
  
• 
  аймақтардағы белсенді инвестициялық саясатты жүргізу;
  
• 
  аймақтық инвестициялық саясатты қалыптастыру, тиімді салықты-бюджеттік саясатты қалыптастыру;
  

Осыған орай, “Либелла Боттлерс” ЖШС –нің бағдарламалары салааралық, салалық және аймақтық мағынадағы бөлімшелерін өзіне қосады, белгілі бір уақыттық мерзімге және инвестиция көздеріне байланысуында және соңында, мемлекет қатысуымен барлық инвестициялық объектілерді және жобаларды біріктіреді. Осындай бағдарламаларды дайындау және олардың орындалуын бақылау инвестициялық қызметті реттеу бойынша макроэкономикалық координацияны нақты етеді.

Инвестиция саласындағы парадигманың ауысуы, кез–келген аумақта сияқты, ұзақ және қиын процесс болып келеді. Сондықтан, инвестициялармен істің қазіргі жағдайының тез өзгеруіне, жеке капитал құрылғанша дейін және оны пайдалану шарты мен инвестициялық мақсатта халықтың жинақтауының құрылуына дейін, үміттенбеу керек.

Қазіргі кезде, ҚР–ның экономикасы белгілі бір құлдырудан кейін біртіндеп көтеріле бастады және одан әрі өсу үшін ғана емес, оны қолдау үшін де қаржылық ресурстардың көп мөлшерінде қажетсінеді.

Елдегі ақшаның жеткіліксіздігі бәрімізге белгілі фактор.

Мұндай жағдайда, шетел инвестициялары республика экономикасын ынталандыру бойынша негізгі бағыттардың бірі болып қарастырылады. Шетел инвестициялары ішкі инвестициялардың ынталандырушысы, даму катализаторы және өсуі бола алады. Әсіресе, бұл тікелей инвестицияларға қатысты, себебі, олармен Қазақстанға тек ақша ғана емес, дүниежүзілік нарықтарында инвесторлар – компанияларымен жинақталған көп жылдық тәжірибе де алынып келеді. Сонымен қатар, шетел инвестициялары үкіметтің ақша қиыншылықтарын жеңілдете алады, бірақ, сыртқы қырызды өсіру жолымен, сонда, ел тәуелділігін өсіру арқылы. Шетел инвестицияларының өсуі біздің елдің дүниежүзілік ақшаның қозғалыс цикліне қосылуының серігі (спутник) болып табылады, және дүниежүзілік шаруашылыққа шоғырлануға себепші болады.

Сонымен қатар, соңғы жылдары Қазақстанда тікелей шетел инвестицияларының иелерімен алынған, табысты шетелге шығарудың бірден өсуі қауіпті болды. Тікелей шетел инвестицияларының табыстарын шетелге шығару серпіні туралы келесі кесте мәліметтері айтады.
10-кесте - Тікелей шетел инвестициялары мен 2013-2017 жылдары ҚР –ның тікелей инвесторларының табыстарын шетелге шығару серпіні

2013-2017 жылдары шетелге шығарылған, Қазақстанда тікелей шетел инвестициялар иелерімен алынған, табыстарының көлемі 2000 жылы 330 млн. АҚШ долларынан 2017 жылы 1015млн. АҚШ долларына дейін көбейгенін 2–ші кесте мәліметтерінен көре аламыз. Бұл, жаңа тікелей инвестициялар соммасына шетелге реинвестицияланатын табыстар үлесі 2017 жылы 46 % жеткенін айтады.

2015 жылы шетелге реинвестицияланатын табыстардың үлесі 2014 жылы 73,1 % -дан 36,9 % -ға дейін төмендеген сияқты. Бірақ, бұл елес жаңа тікелей инвестициялардың 2,2 есеге өсуімен байланысты. Егер, олар алдыңғы жылғы деңгейде сақталса, ал бірінші жылы оларда көбінесе қажетті қайтарым болмайды, онда шетелге табыстарды реинвестициялаулардың тартылған тікелей инвестицияға қатынасы 79,8 % жетер еді. Сонда, Қазақстаннан инвестицияланған әр доллардан түскен табыстан шетелге жыл сайын шамамен 80 % “аққан”.

Жасалған септер бойынша, жыл сайын тікелей шетел инвестицияларының ҚР–на тартылған әр 100 АҚШ долларынан шетел фирмаларының табыстары формасында 45 % қайтып шетелге кетеді. Сонда, шетелден ҚР–на инвестицияланған әр доллардың табыстылығы жылдық 45 % құрайды. Шетел фирмаларының туған елдерінде ол 7-9 есе аз бола тұрып. Сонда, біздің мемлекетке бос қаражаттарды шетел активтеріне емес, отандық экономиканы дамытуға салу керек еді.