Kazenergy #39 re re indd Сауат Мыңбаев

мөлшері жөнінде жаңа рекордтар орындауды 

дәстүрге  айналдырып  отырғанын  айта  кету 

керек. Мұнай тасымалдаудың осы екі бағыты 

мұнай өндіруші компаниялардың сұранысына 

ие.  Осыны  ескерген  «ҚазТрансОйл»  құбыр 

желісінің  өткізу  мүмкіндігін  қамтамасыз  етуге 

барын салады. Сондықтан да Атырау-Самара 

мұнай  құбырының  өткізу  мүмкіндігін  кеңейту 

үшін  2009-шы  жылдың  соңында  біздің  ком-

пания  ресейлік  «Транснефть»  компания-

сымен  бірлесіп,  мұнай  тасымалын  құбыр 

арқылы  жылына  25  млн  тоннаға  дейін  арт-

тыратын,  Қазақстан  мұнайын  Новороссийск 

порты  бағытына  жеткізетін  көлік  тасымалы 

арқылы 10 млн тоннамен орындайтын жоба-

ны  дайындауды  аяқтады.  Бұл  жобаның  бір 

ерекшелігі мұнай сапасын нақты мекен-жайға 

жеткенше  қалыпты  жағдайда  ұстайды.  Қазір 

біз  Қазақстандық  жүк  тасымалдаушылар-

мен бірге жобаны алдағы уақытқа іске асыру 

мүмкіндігін зерттеп жатырмыз.

Егер басқа да салалар жайында айтар болсақ, 

Қазақстан  аумағында  орналасқан  «ТОН-2» 

мұнай  құбыры  арқылы  өтетін  батыс-сібірлік 

ресей мұнайының транзиті ұлғайғанын айтқан 

жөн. 2009-шы жылы сол бағытпен 5 млн 358 

мың тонна мұнай өткізілді, бұл 2008-ші жыл-

мен  салыстырғанда  372  мың  тоннаға  артық. 

Биылғы  жылдың  алғашқы  жарты  жылының 

өзінде мұнай тасымалдаудың мөлшері 2 млн 

768  мың  тоннаға  артып  отыр,  бұл  2009-шы 

жылғыдан 17 пайызға көп.

Сондай-ақ,  Ақтау  портынан  танкерлерге 

мұнай  құюдың  мөлшеріне  назар  аударғым 

келеді,  бұған  біздің  компанияның  бар  қуаты 

жұмсалып, 2009-шы жылы 9 млн 274 мың тон-

на  мұнай  танкерге  құйылды.  Бұл  көрсеткіш 

2008-ші  жылғы  мөлшерден  1  млн  695  мың 

тоннаға  артық.  «Ақтау  халықаралық  теңіз 

сауда  порты»  республикалық  мемлекеттік 

кәсіпорнының 2009-шы жылы 11 млн 095 мың 

тонна  мұнайды  айналымға  енгізгенінен-ақ 

«ҚазТрансОйлдың» көрсеткіші молая түскенін 

анық  байқауға  болады.  2010-шы  жылдың 

алғашқы жарты жылында мұнай құю мөлшері 

4 млн 201 мың тоннаны құраған.

Осының бәріне біз компанияның жоспарланған 

жобаларының  игерілуіне  елеулі  үлес  қосқан 

Қазақстанның  тұрақты  дамуының  арқасында 

қол жеткізіп отырмыз десек артық айтқандық 

емес.

–  Иә,  ҚазТрансОйлдың  мұнайды 

бүгінгі заманауи жолмен экспортқа 

және  ішкі  нарыққа  шығаруды 

қамтамасыз  етуі  айдан  анық. 

Алайда  кез-келген  компанияның 

болашағы  жайлы  тек  өткен 

жетістігі  мен  бүгінгі  ахуалымен 

емес,  бизнес-жоспарлары  және 

мүмкіндіктерімен 

бағалайды. 

Атырау-Самара магистралы және 

қазақстан-қытай  мұнай  құбыры-

ның  даму  мүмкіндіктері  қазірдің 

өзінде белгілі, ал компанияның өзге 

де тасымал жолдарымен байланыс 

шарттары қай деңгейде?

–  Өте  маңызды  сауал,  әсіресе  бұның 

маңыздылығы  Каспий  теңізінің  Қазақстандық 

аумағындағы  және  қазірдің  өзінде  іске 

қосылған  құрлықтағы  кен  орындарындағы 

мұнай  қорын  өндірудің  мөлшерін  арттыру-

дан  анық  көрінеді.  Сондықтан  да  еліміздегі 

мұнай  тасымалдаушы  жүйенің  негізгі  опера-

торы  саналатын  ҚазТрансОйлдың  іскерлігі 

бір қадам алға жылжи түсері анық. Мысалы, 

2009-шы жылы Қазақстанда мұнай мен табиғи 

газ өндіру 76 млн 513 мың тоннаны құрады. 

Оның  ішінде  біздің  Қоғамның  магистраль-

ды  мұнайқұбырлары  арқылы  республикада 

өндірілген мұнайдың 67% тасымалданды. Ал, 

Қазақстан Республикасындағы МӨЗ-ге (мұнай 

өңдеуші  зауыттарға  –  ред.)  «ҚазТрансОйл» 

АҚ-ның  магистральды  мұнай  құбырлары 

арқылы  өткен  мұнайдың  көлемін  айтсақ,  ол 

2009-шы жылы күллі республика зауыттары-

на  жеткізілген  ортақ  мөлшердің  92  пайызын 

құрады.

ҚазТрансОйлдың  Қазақстан  мұнайын  тасы-

малдауының жоғары үлесін есептей келе біз 

мұнай  тасымалы  құрылымын  лайықты  да-

мытып, көмірсутекті шикізатты әлемдік энер-

гетика  нарығына  жеткізудің  тиімді  әрі  пай-

далы  жолдарын  қарастырамыз.  Бүгінгі  күні 

Қазақстанда  мұнай  өндірудің  70  пайызын 

шетелдік инвесторлар қамтамасыз етіп отыр, 

сондықтан  да  «ҚазТрансОйл»  АҚ  Сhevron, 

CNODC,  CNPC,  ExxonMobil,  Agip,  Total,  Eni 

т.б.  секілді  ірі  ұлттық  және  трансұлттық  ком-

паниялармен тығыз қарым-қатынас орнатқан. 

Көптеген  бірлескен  жобалар  іске  асырылды 

да.  Осыған  дәлел  ретінде  Атырау-Самара 

2009-шы жылдың 

соңында Атырау 

мұнайтарату стан-

сасында қайта 

ашылған екіжақты 

ағызу-құю №1 

эстакадасын (АҚЭ) 

ҚазТрансОйл 

«Теңізшевройл» 

ЖШС-мен бірлесе 

іске қосты. Аты-

рау МТС-дағы 

№1 ағызу-құю 

эстакадасы 

1969-шы жылы 

тұрғызылғанымен, 

алғашқы жөндеу 

жұмыстары Құмкөл 

мұнайын құюға 

қолдану үшін 

2001-ші жылы 

жүргізілген. 

Тұлға

124  № 3-4 (39-40) 2010 СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК