1991 жылға дейін елімізде Өзен –Жетібай –
Шевченко, Өзен – Көлсары – Гурьев, Омск
– Павлоар және Павлодар –Шымкент, Теңіз –
Гурьев – Астрахань – Грозный, Өзен – Атырау –
Самара, Құмкөл – Қарақойын, Доссор – Мақат
және басқалары сияқты негізгі қазақстандық
мұнай құбырлары салынды. Тәуелсіздікке ие
болған, Қазақстан экономиканың нарықтық
даму жолына түскен күннен бастап,
экономикалық дамудың жоғары қарқынын
қамтамасыз етуге бағытталған, энергия
көздерін тасымалдаудың неғұрлым тиімді
бағдарларын жасау еліміздің өнеркәсібінің
көтерілуіне себепкер болған маңызды
құралға айналды. Осы уақыт аралығында
«ҚазТрансОйл» АҚ мұнайды тасымалдау,
экспорттау және импорттау мәселелеріне
қатысты еліміздің экономикалық мүдделерін
қамтамасыз етудегі мемлекеттік саясаттың
жетекшісіне айналды. Мұнай тасымал-
дау жүйесін дамыту, көмірсутегі шикізатын
жеткізу бағдарларының көпвекторлы саяса-
тын тәжірибе жүзінде жүзеге асыру жөніндегі
ауқымды жұмыс атқарылды. Дегенмен алда
жаңа мақсаттар тұр, себебі, Қазақстандағы
мұнай өндіру саласының қарқынды дамуы
транспорттық инфрақұрылымға неғұрлым
ауқымды және жоғары талаптар қоюда. «Қаз-
ТрансОйл» құбыр көлігінің 75 жылдығына
қандай «активпен» келіп жетті және компания
дамуының болашағы қандай болмақ – компа-
ния Бас директоры Нұрбол Сұлтанмен өткен
сұхбатымызда біз осындай мәселелерді
көтермекпіз.
— Нұрбол Сарыбайұлы, Қазақстан
құбыр көлігінің 75 жылдығы
ел үшін де «ҚазТрансОйл» АҚ
үшінде айтулы күн. Қызмет жыл-
дары аралығындағы сізің компа-
нияңыздың қол жеткізген негізгі
жетістіктері қандай?
— «ҚазТрансОйл» компаниясы 1997 жылдың
сәуір айында құрылды. Оның қарамағына
жалпы ұзындығы 6 мың км. құрайтын
Қазақстандағы барлық магистральды мұнай
құбырлары және су құбырлары берілді. Ком-
пания өз қызметін бастаған сәттен бастап
барлық күштер отандық мұнай құбырлар
транспортын күшейту және дамытуға
бағытталды. Қысқа мерзім ішінде компа-
нияны басқарудың бірыңғай жүйесі жа-
сап шығарылды, шетелдік кәсіпорындар
тәжірибесін енгізу үшін қызметкерлерді
оқытудың ауқымды бағдарламасы өткізілді,
және де құбыр транспортының маманда-
рын даярлау үшін отандық қор дайындал-
ды. Сонымен қатар, қолданыстағы құбырлар
жүйесін жаңарту жөніндегі кешенді шара-
қазтрансойл -
Жетістікті
Мақсат тұтатын
коМпания
Тұлға
110 № 3-4 (39-40) 2010 СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК
құбырлардың технологиялық объектілерін
алыстан басқару және қадағалауға арналған
SCADA диспетчерлік бақылау және басқару
жүйесін енгізді. Біздің өз объекттерімізге
SCADA жүйесін енгізген Қазақстандағы
алғашқы компания екендігімізді ерекше атап
айтқым келеді. Сонымен қатар, біздің жүйе
әлемдегі ірі жүйелердің бірі болды.
SAP/R3 жүйесінде сатып алуды жоспар-
лау және басқару процесстері, материал-
ды қорларын тіркеу жүзеге асырылды, өткізу
операциялары және бухгалтерлік бақылау,
қаржылық және корпоративтік есептің әртүрлі
формалары автоматтандырылған. Соны-
мен қатар, компанияның кадрлық жұмысы
автоматтандырылған. Бүгін, компанияның
600-ден астам қызметкері НПС мастерінен
және операторынан бастап бірінші басшыла-
рына дейін SAP/R3-ті жұмыс құралы ретінде
пайдаланады. Жүйені енгізу нәтижесінде
компанияның қаржылық, материалдық және
адамдық ресурстарын жоспарлау және
тіркеу ашықтылығы артты, қызметкерлердің
ақпараттық-техникалық даярлық деңгейі
айтарлықтай өсе түсті. Болашақта басқарушы
тіркеуді
автоматтандыру
мақсаттары
қарастырылған.
Әрине, жеткен жетістіктер тақырыбына ұзақ
тоқталуға болады. Жақсы нәрсені талқылаған
жағымды.
Дегенмен
біздің
жұмыста
лар қолданылды, жаңа мұнай тасымалдау-
шы объекттердің құрылысы, транспорттық
сызбаларды ұйымдастыру жөніндегі күрделі
жұмыстар атқару басталды.
Сауатты
таңдалған
менеджменттің
арқасында, 1998 жылы ҚТО жүйесі бойынша
24 млн. 104 мың тонна мұнай тасымалданды.
Мұнай тасымалдау көлемінің өсуі жүйе бой-
ынша жүк айналымы бойынша 15 млрд. 337
млн.тонна километрге дейін ұлғаю мүмкіндігін
туғызды. 1998 жылдын бастап магистральды
құбыр жүйесі бойынша мұнайды тасымалдау
көлемі әрдайым өсу үстінде.
Компанияның маңызды жетістіктерінің бірі
ретінде Кенқияқ – Атырау, Әлібекмола –
Кенқияқ, Солтүстік Бұзашы – Қаражанбас,
Атасу – Алашанькоу, Кенқияқ – Құмкөл сияқты
мұнай құбырларын қолданысқа енгізу сынды
ірі жобаларды және Атырау – Самара, Ақтау
кемежайының қуаттылығын арттыруды атап
өтуге болады. Ерекше назарға ілігер жәйт,
Атасу – Алашанькоу және Кенқияқ – Құмкөл
құбырларын құру жобалары.
2000 жылдардың басында «ҚазТрансОйл»
өз телекоммуникациялар жүйесінің ауқымды
модернизациясын ұйымдастырды, оның
шеңберінде SAP/R3 кәсіпорын ресурстарын
басқарудың біріккен жүйесін және ауқымды
территорияда орналасқан магистральды
серіктестердің берген бағасы да бар. Менің
ойымша, мұнай тасымалдау нарығының
әлемдік көшбасшылары бізге сенімділік
кредитін беріп отырса, және де біз олармен
тең жағдайда жұмыс істейтіндігімізді ескеретін
болсақ, яғни, ҚазТарансОйл жұмыс жылда-
ры аралығында өзін жағымды жақтарынан
көрсете алғандығының белгісі. Компанияның
халықаралық беделі күннен-күнге артып келе-
жатыр. Ең алдымен мұның бәрі қазақстандық
магистральды мұнай құбырлар жүйесі
тоқтаусыз қызмет атқаруының арқасында
мүмкін болып отыр.
— Сіз Қазақстандық мұнайды
сыртқы
нарыққа
тасымал-
дау
мәселесін
қозғадыңыз.
Экспорттық саясатында біздің
мемлекетіміз
көпвекторлық
принципті
ұстанады.
Осы
орайда, Қазақстан үшін сату
нарығының
неғұрлым
тиімді
жақтарын
қамту
мүмкіндігін
туғызатын ауқымды жобалар
туралы тақырып жиі көтеріліп
отырады. Егер қолданыстағы
бағыттарға қарайтын болсақ,
негізгі жобалар РФ-нан және ҚХР-
нан серіктестермен жүзеге асы-
биыл қазақстан құбыр көлігінің 75 Жылдығын
атап өтуде. осы Жылдар аралығында құбыр
саласы қазақстаннның барлық ірі Мұнайлы
кен орындарын алып Жатқан технологиялық
Жағынан даМыған, қуатты Магистральды
Мұнай құбырлары Жүйесіне айналды. Мұның
барлығы Жасалған ауқыМды ЖұМыстың
арқасында Жүзеге асты, бұл кезді шартты
түрде – қазақстаннның тәуелсіздікке қол
Жеткізуіне дейінгі Және одан кейінгі деп екі
кезеңге бөлуге болады.
Нұрбол Сұлтан,
«ҚазТрансОйл» АҚ
бас директорi
111
KAZENERGY
