рылады. Жаңа бағыттар іздеу
мүмкіндігі қарастырылып жа-
тыр ма? Немесе компания жүзеге
асырылып жатқан жобаларды
дамытуға барлық назарын аудара-
ды ма?
— Біздің компания негізгі жобалар-
ды Ресей Федерациясы және Қытайдағы
серіктестермен жүзеге асыратындығы туралы
сіз дұрыс атап кеттіңіз. Географиялық жағынан
орналасуына және өзара мүдделілікке байла-
нысты, бұл басым бағыттар деп атауға бола-
ды. Бірақ, бұл басқа экспорттық бағыттарды
дамыту мүмкіндігін есептен тастамайды.
Каспийдегі ең ірі жобаларды игеру процессі
жақындап келе жатыр. Аталмыш көрініске
еліміздің Президенті Нұрсұлтан Назарбаев
әрдайым ерекше назар аударады.
2009 жылы «ҚазТрансОйл» АҚ-ның Қытай
серіктестерімен тепе-теңдік бастамаларымен
құрылған «Қазақстан-Қытай құбыры» ЖШС
Кенқияқ-Құмкөл мұнай құбырының құрылысы
және қолданысқа беру – ірі инвестициялық
жобасын жүзеге асырды. Осы жағдай бүкіл
ел үшін маңызды оқиғаға айналды, себебі,
Қазақстан-Қытай экспорттық мұнай құбыры
құрылысы екінші кезеңінің бірінші кезегі
мезгілінен бұрын тапсырылды.
2013 жылдан бастап Қазақстан-Қытай мұнай
құбырының өткізу қабілеттілігін жылына 20
млн. тоннаға жеткізу жоспарланып отыр.
Біздің компания 2009 жылы ТЭН өндіруді
қамтамасыз еткен басқа ірі инвестициялық
жоба «Ескене-Құрық» мұнай құбырының
құрылысы болып табылады. Бүгінгі күні
оны жүзеге асыру жөніндегі өкілеттік «КМГ-
Транскаспий» ЖШС басқаруында. Өз
жағынан КазТрансОйл мұнай тасымалдау-
шы активтерді жобалау және құрудағы құнсыз
әлеуетке және тәжірибеге ие бола отырып,
аталмыш жобаны дамытуда тікелей қатысуға
дайын.
Қазақстандық мұнайды Әзірбайжан террито-
риясы арқылы тасымалдау да айтарлықтай
перспективті болып көрінеді. Аталмыш бағыт,
мен атап кеткендей, алдағы Каспийдегі
жұмыс шеңберінде өте тиімді. 2008 жылы
ҚазТрансОйл Батумдық мұнай терминалын
(БМТ) сатып алу және Батумдық теңіз кеме-
жайын (БТК) басқарудағы эксклюзивті құқықты
иемдену жөніндегі процессті аяқтады. Атал-
мыш активтерді сатып алудағы стратегиялық
мақсат ҚТО-ның бәсеке қабілеттігін жоғары
деңгейге жеткізу болып табылады. Ка-
спий шельфіндегі перспективті кен орында-
рын өндіру жөніндегі еліміздің жоспарларын
ескере отырып, бүгін компанияда БМТ да-
мыту жөніндегі жоспар жасап шығарылған,
ол болашақта үлкен қазақстандық мұнайды
тасымалдау құқығы үшін күрестегі тиімді
құралға айналдыру үшін терминалдың
ауқымды жаңаруын қарастырады.
Одан басқа, бүгін Қазақстан Баку – Қара
теңіз, Самсун – Джейхан, Бургас – Алексан-
друполис, Констанца–Триест паневропалық
мұнай құбыры сияқты мұнай құбырларын құру
жөніндегі бірнеше ірі жобаларға қатысуға де-
ген қызығушылығын білдіріп отыр. Атал-
мыш жобаларды жүзеге асырудағы осы
бағыттардағы маңызды нүкте ретіндегі БМТ-
ның маңызы айтарлықтай артуда.
Сіздер байқағандай, біз неғұрлым тиімді
бағыттар бойынша жұмыс істейміз. Және де
ҚазТрансОйлдың экспорттық саясатын белгілі
деңгейде агрессияшыл деп атауға бола-
ды, бұл компанияның озат жұмыс атқарғысы
келетіндігіне қатысты айтылған.
— Әр компанияның қысқа мерзімді
және ұзақ мерзімді мақсаттары
бар. «Үздіктер оқтізерінде» болуға
деген талпыныс бар. Сіздің
ойыңызша, «ҚазТрансОйл» бүгін
– сәтті және бәсекеге қабілетті
компания болып табылады ма?
— Жалған кішіпейілділіксіз, ҚазТрансОйл –
бәсекеге қабілетті және табысты жетістікке
бағытталған компания. Өзіңіз қараңыз: ҚТО
құбыр жүйесі бойынша жүк жіберушілер
Қазақстаннның
60-тан
астам
мұнай
өндіруші компаниялары, сонымен қатар,
«Барлау Өндіру «ҚазМұнайГаз», «СНПС-
Ақтөбемұнайгаз»,
«Маңғыстаумұнайгаз»,
«Қазгермұнай»,
«Теңізшевройл»
және
басқа да ірі ресурс иелері болып табыла-
ды. «ҚазТрансОйл» АҚ магистральды мұнай
құбырлар жүйесі көрші елдердің құбыр
жүйесімен өзара әрекеттесу нәтижесінде
бірқатар бағыттар бойынша мұнайдың та-
сымалдануын қамтамасыз етеді. Олар:
Қара, Балтика теңіздерінің кемежайла-
ры; Орталық Еуропа және Шығыс Еуро-
па елдері, Транскавказдық корридор, Қытай
Халық Республикасы. Осындай екіжаққа
да тиімді ынтымақтастықтың арқасында,
«ҚазТрансОйл»
АҚ еліміздің
әртүрлі
аймақтарында
7 мыңнан
астам адам-
ды жұмыспен
қамтамасыз етіп
отыр. Ертеңін
ойлайтын ком-
пания ретінде
ол кадрлық
саясатқа және
мамандардың
кәсіби
даярлығына баса
назар аударады.
Тұлға
112 № 3-4 (39-40) 2010 СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК
қазір ҚазТрансОйл Қазақстанда өндірілетін
мұнайдың жалпы көлемінің 58%-ын тасымал-
дайды.
Бүгін компания болашақтағы тұрақты даму
үшін жеткілікті қаражатқа ие болып отыр. ҚТО-
дың ағымдағы шығындарды, капиталдық са-
лымдарды және болашақтағы инвестициялық
жобларды жоспарлаудағы қаржылық тәртібі
жоғары деңгейде. Өткен жыл ішіндегі
компаниямыздың табысы 107 млрд. теңгені
құрады, бұл 2008 жылғы көрсеткішпен
салыстырғанда 6 пайызға артық. Таза пай-
да 24.4 млрд. теңгені құрады, бұл 2008 жыл-
мен салыстырғанда 2 есе артық. Дағдарыс
бәрімізді үнемдеуге және ресурстарды дұрыс
бөлуге үйретті. Былтыр өндірістік өзіндік
құны, компаниямыздың жалпы және әкімшілік
шығындары 62,9 млрд. теңгені құрады, бұл
2008 жылдағы көрсеткішпен салыстырғанда
7 пайызға төмен.
Ағымдағы жылдың бірінші жарты жылды-
ғының қаржылық қорытындылары да жақсы
өсімді көрсетіп отыр. Алдын ала көрсеткіштер
бойынша компанияның таза табысы, 2010
жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген
1000 кв м 1 тоннасын 3 331 теңге көлеміндегі
экспортқа деген меншікті тарифке және мұнай
тасымалы ауқымдарының артуы нәтижесінде
67 пайызға өсті. Бірінші жарты жылдықтағы
табыстың осындай өсімінің нәтижесінде біз
шығындарымызды 10 пайызға төмендете
алғандығымызды ерекше атап өткім келеді.
2009 жылы ҚазТрансОйл халықаралық
рейтингтік
агенттіктерден
несиелік
рейтингтердің жоғары деңгейіне иемденді.
Осылайша, Fitch Ratings ҚазТрансОйлдың
несиелік рейтингін Қазақстан Республи-
касының егеменді рейтингіне дейін, ВВВ
-, «Тұрақты» рейтингіне дейін өсірді, ал
Standart&Poors компания BB+ Тұрақты де-
ген рейтинг қойды. Moody`s International бер-
ген несиелік рейтинг те Baa2 деңгейінде,
ол Қазақстан Республикасының егеменді
рейтингіне тең.
— Өз қызметінде кез-келген ком-
пания,
кез-келген
кәсіпорын
қиындықтарға тап болады. Бұл –
табиғи процесс. Сіздерде де мұндай
жағдайлар орын алған шығар.
Көбіне қандай қиыншылықтармен
кездесесіздер? Және оларды қалай
шешесіздер?
- Әрине, жұмыс процесі онша жүрмей қалатын
кездер де болады. Әртүрлі қиындықтар ту-
ындап жатады, ал біз оларды жедел түрде
шешуге тырысамыз. Дегенмен, кей кездері
мәселелерді үкіметтік деңгейге шығаруға тура
келеді. Біздің ең маңызды мәселеміз – мұнай
құбырларына заңсыз ойып орнату пробле-
масы. ҚазТрансОйл жыл сайын құбырларды
қорғауға және заңсыз ойып орнатылған
құбырлардан қорғанудың жаңашыл жүйелерін
енгізуге қомақты қаражат жұмсайды. Атал-
мыш жоғалту шараларынсыз КТО өте үлкен
болар еді. Құбырларға қылмыстық ойып ор-
нату санының өсуі мұнайға деген сұраныстың
және оның бағасының өсуінің күннен-күнге
артып келуімен, қылмысты ұйымдастыруға
азғантай ақша бөліп, тез арада үлкен табысқа
жетумен байланысты. Ең бастысы – мұнайды
ұрлау үшін жазаның көлемі қылмыскерлердің
көретін пайдасымен салыстыруға да
келмейді. Сондықтан «ҚазТрансОйл» АҚ
біріншіден, заңсыз ойып орнатқаны үшін қатаң
жаза қолдануға, екіншіден, қылмыстық кодек-
ске және әкімшілік құқық бұзушылық кодексіне
«Мұнайды заңсыз тасымалдау, сақтау немесе
өндіру» және «Мұнайды заңсыз тасымалдау,
табу, сату, сақтау немесе өндіру» сияқты жаңа
баптарды енгізуді қарастыруға бағытталған
заң жобасын жасап, алға шығарды. Жаңа заң
жобасы құбырларды әдейі және байқаусыз
бүлдіру немесе бұзу үшін қылмыстық құрамға
шек қоюға мақсатталған. Бұл құбырларды
әдейі бүлдіргені үшін қатаңдау шаралар
дегенді білдіреді. Сонымен қатар, қылмыстық
мұнай бизнесін тоқтату мақсатында біз осы
заң жобасында Қазақстан Республикасының
2009 жылы
«ҚазТрансОйл»
АҚ-ның Қытай
серіктестерімен
тепе-теңдік ба-
стамалары-
мен құрылған
«Қазақстан-
Қытай Құбыры»
ЖШС Кенқияқ-
Құмкөл мұнай
құбырының
құрылысы және
қолданысқа
беру – ірі
инвестициялық
жобасын жүзеге
асырды.
113
KAZENERGY
