Картографияның мәні Картография (гр chartes – папирус қағазы + grapho – жазамын, сызамын) – географиялық карта, оны құрастырудың, басып шығарудың және қолданудың әдістері мен процестері (тәсілдері) жөніндегі ғылыми пән. Картография

Карталардың масштабы және олардың түрлері. Сандық және аталған масштаб

жүктеу 131,69 Kb.

бет	39/62
Дата	25.10.2023
өлшемі	131,69 Kb.
	#44016

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 62

Картография емтихан ответтері КД-21

Карталардың масштабы және олардың түрлері. Сандық және аталған масштаб.

Масштаб –пландағы, картадағы сызықтың өзіне сәйкес жер бетіндегі ұзындығының горизонталь проекциясына қатынасы. Масштаб картаның оң жақ рамкасының астында сандар қатынасы түрінде көрсетіледі. Масштаб түрлері: сандық, сызықтық және атаулы.
Сандық масштаб сандар қатынасының бөлшегі ретінде беріледі, алымында 1, бөлімінде дәрежені көрсететін сан.
Атаулы масштаб –сызық ұзындығының карта мен жергілікті жердегі ара қатынасын көрсетеді. М= 1:100 000 болғанда 1 см картада 1 км-ге сай келеді.
Сызықтық масштаб карта бойынша сызық ұзындығының жергілікті жерде қандай екнін анықтауға мүмкіндік береді. Ол картаның оң бөлігінде орналасқан, жергілікті жерде ара қашықтығы ондық санға келетін бірдей бөліктерге бөлінген түзу сызық.
Карта бойынша өлшеудің дәлдігі мен қағаздағы графикалық құру дәлдігі өлшеудің техникалық мүмкіндігімен және адамның көру қабілетінің мүмкіндігімен байланысты. Қағаздағы құру дәлдігін 0,2 мм-ге тең деп қабылданған. Қалыпты көздің көру қабілеттілігі 0,1 мм-ге жуық.Карта масштабының шекті дәлдігі – берілген картаның масштабында 0,1 мм-ге сай келетін жергілікті жердегі кескіні.
Ұсақ масштабты карталарда жер шарының барлық беті немесе көп бөлігі көрсетіледі. Ұсақ масштабты карталарда да жергілікті жер объектілері көрсетілуі мүмкін ақпараттарды жеткілікті дәрежеде генерализациялау орындалса.
Территорияның үлкен емес учаскелерін қамтитын планда ғана масштаб тұрақты. Географиялық карталарда бір орыннан келесі орынға үнемі ауысып отырады, тіпті бір нүктенің өзінде де – әр түрлі бағытта планетаның сфералық бетінен жазық бейнеге ауысуы кезінде. Сондықтан карта масштабын бас және жеке деп бөледі. Бас масштаб картадағы сызықтық өлшемдер эллипсоидқа немесе шарға қатысты неше есеге кішірейтілгендігін көрсетеді. Бұл масштабты картаға жазады, бірақ ол тек жеке сызықтыр мен нүктелер үшін ғана дұрыс екенін ескеру керек, себебі онда бұрмалану жоқ. Жеке масштаб берілген нүктеде объек өлшемінің карта мен эллипсоидтағы ара қатынасын көрсетеді. Ол бастыдан үлкен немесе кіші болуы мүмкін.

жүктеу 131,69 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 62