Кафедра Философия

1. Неміс классикалық философиясы маркстік философиясының теориялық көзі ретінде.

2. Ф.Ницше философиясы.

3. Неокантиандықтың Марбург мектебінің негізгі идеялары.

4. М.Хайдеггер философиясы.

5. Ж.-П. Сартр экзистенциализмі.

6. Э.Гессерль феноменологиясы.

7. Өмір философиясы: негізгі өкілдері және идеялары.

1.Философияда тарихтың материалистік пайымдау концепциясын алғаш ұсынған философ

1. 
   К. Маркс;
   
2. 
   Г. В. Плеханов;
   
3. 
   Л. Фейербах;
   
4. 
   Ф. Энгельс;
   
5. 
   В. И. Ленин;
   

2. 
   " Капитал " атты көп томдық шығарманың авторы.
   

2)Ф. Энгельс;

3)Л. Фейербах;

4)В. И. Ленин;

5)И. Кант;

3. 
   ХХ ғасырдағы " адамның өмір сүру философиясы:
   

1. 
   феноменология,
   
2. 
   неопозитивизм;
   
3. 
   структурализм;
   
4. 
   герменевтика;
   
5. 
   экзистенциализм;
   

4. 
   " Болмыс және уақыт " атты шығарманың авторы:
   

1. 
   Хайдеггер;
   
2. 
   Камю;
   
3. 
   Ясперс;
   
4. 
   Ницше;
   
5. 
   Шпенглер;
   

1)психоанализ;

2)экзистенциализм;

3)позитивизм;

4)неотомизм;

5)герменевтика;

6.Болмыстың қай түрі экзистенциализм философиясының өзегі болып табылады:

1)табиғат болмысы;

2)сана болмысы;

3)қоғам болмысы;

4)адамның индивидуальдық болмысы;

5)мәдениет болмысы;

6."Заратустра осылай деген" еңбектің авторы:

1)Ницше;

3)Сартр;
4)Бергсон;

5)Дильтей;

7.Позитивизмнің негізін салушы:

1)Конт;

2)Спенсер;

4)Милль;

9.Философиядағы нетомизм идеясының негізін салушы, ортағасырлық философ:

1)Платон;

2)Августин Блаженный;

3)Фома Аквинский;

4)У. Оккам;

5)Г. Лейбниц;

10.ХХ ғасырдағы Батыс философиясының белгілі классиктері:

1. 
   Хайдеггер, Ясперс, Сартр, Камю;
   
2. 
   Дидро, Бэкон;
   
3. 
   М. Жұмабаев, Ә. Бөкейханов;
   
4. 
   Г. В. Плеханов, В. И. Ленин;
   
5. 
   К. Маркс, Ф.Энгельс.
   

20-ғ. батыс қоғамының әлеуметтік-тарихи және рухани дамуының ерекшеліктерін, олардың философияда бейнеленуін қарастыру; ең белгілі бағыттар - неопозитивзмнің формаларын, неотомизм мен герменевтиканы талдау, және алғышарттарын ашу.

1. 
   20-ғ. ортасындағы және екінші жартысындағы қоғамның әлеуметтік - тарихи дамуындағы ерекшеліктер мен қайшылықтардың философияда бейнеленуі.
   
2. 
   Неопозитивзм мен рационализмнің түрлері.
   
3. 
   Неотомизм - Батыс діни философияның негізгі бағыты.
   
4. 
   Герменевтика және оның негізгі мәселелері.
   

1. 
   Махизм "позитивизмнің екінші түрі" деп неліктен аталады?
   
2. 
   Махизм сонымен қатар "Эмпириокритицизм" деп неліктен аталады?
   
3. 
   "Вена үйірмесінің" басты өкілдерін атаңыз.
   
4. 
   Ғылым философиясының басты мақсатын постпозитивизм нендей мәселе деп жариялады?
   
5. 
   "Герменевтика" сөзі қайдан шыққан? Этимологиясын табыңыз.
   
6. 
   Қазіргі діни философияда қандай бағыттар бар?
   
7. 
   Неотомизмнің орталық идеясы - "сенім мен парасаттың үйлесімділік принципі" - нің мәні неде?
   
8. 
   Лингвистикалық философия дегеніміз не?
   

1. 
   Махизм (эмпириокритицизм) позитивизмнің екінші түрі ретінде.
   
2. 
   Пьер Тейяр де Шарден және оның ілімі.
   
3. 
   Бостандық теологиясы католиктік діни философияның латынамерикалық варианты ретінде.
   
4. 
   Прагматизм, оның негізгі өкілдері мен басты идеялаары.
   

1. Ғылыми танымның негізгі принциптерінің бірі ретінде позитивизм нені есептейді.

1)интенционалдық (бағыттанғандық)

2)инструменталдық (аспаптық)

3)верификация (растау)

4)детерминация (себептеу)

5)интериретация

2. Мәтіндерді және сөйлемдерді пайымдауға негізделген философиялық бағыт қалай аталады?

1)экзистенциализм;

2)позитивизм;

3)аналитикалық философия;

4)прагматизм;

5)герменевтика;

3. Қандай философиялық бағыт адам өмірін сандырақ деп санайды:

1)экзистенциализм;

2)постпозитивизм;

3)неотомизм;

4)эмпириокритицизм;

5)философиялық антропология;

4. "Болмыс пен және уақыт" атты философиялық шығарма авторы кім?

1)Ж.-П. Сартр;

2)М.Хайдеггер;

3)А.Камю;

4)Л.Витгенштейн;

5)Б.Рассел

5. Қандай философиялық бағыт жеке тұлғаны жоғары құндылық деп санайды:

1)неотомизм;

2)персонализм;

3)лингвистикалық философия;

4)махизм;

5)феноменология;

6. Төмендегі ұғымдардың қайсысы маркстік әлеуметтік философияның орталық ұғымдарына жатады:

1)деконструкция;

2)шекаралық жағдай;

3)қоғамдық-экономикалық формация;

4)"өзі-үшін-болмыс"

5)"билікке ерік".

7. "Экзистенциализм" термині қалай аударылады?

1)мән философиясы;

2)болмыс философиясы;

3)өмір сүру философиясы;

4)сүйіспеншілік философиясы;

5)ғылым философиясы.

8. Қазіргі діни философияға қай бағыт жатады?

1)экзистенциализм;

2)феноменология;

3)структурализм;

4)герменевтика;

5)неотомизм.

9. Позитивизмнің үшінші түрі болып қай бағыт саналады:

1)неопозитивизм;

2)феноменология;

3)постпозитивизм;

4)эмпириокритицизм;

5)постпозитивизм,

10. "Болмыс пен ештеме" атты шығарманың авторы кім:

1)Ж-П.Сартр;

2)М.Хайдеггер;

3)К.Маркс;

4)А.Камю;

5)Б.Рассел.
Әдебиеттер:

1. 
   Витгенштейн Л. Логико-философский трактат. М., 1958.
   
2. 
   Гадамер Г.Г. Истина и метод. М., 1992.
   
3. 
   Джемс В. Прагматизм. СПБ., 1910.
   
4. 
   Дильтей В. Описательная психология. М., 1924.
   
5. 
   Кассирер Э. Познание и действительность. СПБ, 1912.
   
6. 
   Конт.О. Курс позитивной философии. Т.1.СПБ.,1900.
   
7. 
   Леви-Стросс К. Структурная антопология. М., 1973.
   

Студенттерге болмыс және материя философиялық ұғымдарының методологиялық мәнін түсіндіру. Қозғалыс пен тыныщтық арасындағы байланысты анықтау. Кеңістік пен уақыттың материяның өмір сүру формалары ретінде болатындығын, олардың арасындағы диалектикалық байланысты көрсету.

1. 
   Болмыстың философиялық түсінігі
   
2. 
   Материяның ғылыми-философиялық ұғымының қалыптасуы
   
3. 
   Материяның және қозғалыстың бірлігі. Қозғалыс пен тыныштық ара-қатынастары
   
4. 
   Кеңістік және уақыт материяның өмір сүру формалары ретінде
   

1. 
   Философия тарихындағы болмыс категориясы
   
2. 
   Адам болмысы. Адам болмысының ерекшеліктері
   
3. 
   Философия тарихындағы материя ұғымының қалыптасуы
   
4. 
   Қозғалыс пен тыныштықтың диалектикалық қатынасы
   

1. 
   Болмыс ұғымы. Болмыстың формалары және олардың ерекшеліктері
   
2. 
   Қазіргі ғылымдағы материяның шексіздігі проблемасы
   
3. 
   Болмыс, субстанция, материя категориялары. Философиялық танымдағы олардың мәні және алатын орны
   
4. 
   ХІХғ. соңы – ХХғ. басындағы жаратылыстану ғылымындағы төңкерістердің мәні және жаратылыстанудағы философиялық негіздемелердің дағдарысы
   
5. 
   Арнаулы ғылымдардағы кеңістік және уақыт концепцияларының философиялық мазмұны
   

1.«Материализм және эмпириокритицизм» еңбегінің авторы:

1)В. И. Ленин; 2)Г. В. Плеханов; 3)Н. Ф. Федоров; 4)Н. Г. Чернышевский;

5)В. И. Вернадский;

2.Болмыс туралы философиялық ілім:

1. 
   гносеология;
   
2. 
   онтология;
   
3. 
   антропология;
   
4. 
   социология;
   
5. 
   аксиология;
   

1)объективті реалдылықты; 2)атомдар мен элементарлы бөлшектерді;

3)субъективті реалдылықты; 4)қоғамдық құбылыстар жиынтығын;

5)адамның идеялары мен идеалдарын;

3.Материя қозғалысының ең жоғары формасы:

1)биологиялық; 2)физикалық; 3)химиялық; 4)әлеуметтік; 5)механикалық;

4.Қозғалыс ұғымына философиялық анықтама беріңіз:

1)қозғалыс – бұл кез – келген өзгеріс; 2)қозғалыс – бұл саналар ағымы;

3)қозғалыс – бұл кеңістіктегі денелердің орын ауыстыруы;

4)қозғалыс – бұл адам түйсіктерінің жиынтығы;

5)қозғалыс – бұл физикалық – химиялық процестер;

5.Қозғалыстың әлеуметтік формасы – бұл:

1)қоғамдық қатынастар және байланыстар;

2)белокты денелердің қатынастары;

3)кеңістіктегі денелер қозғалысы;

4)атомдардың және молекулалардың байланыстары;

5)оптикалық құбылыстар;

6.«Болмыс және уақыт» деген еңбектің авторы:

1)В. И. Ленин; 2)К. Маркс; 3)Ф. Энгельс; 4)М. Хайдеггер; 5)Н. Гартман;

7.Кеңістік пен уақыт, ол –

1)материяның негізгі өмір сүру формалары;

2)қоғамдық қатынастар; 3)физикалық денелер; 4)табиғи құбылыстар;

5)қозғалыстың негізгі формалары;

8.Материализмнің түрлерін көрсетіңіз:

1)тұрпайы, механикалық – метафизикалық, диалектикалық;

2)тұрпайы, диалектикалық, антикалық;

3)механикалық – метафизикалық, натурфилософиялық, диалектикалық;

4)орыс диалектикасы, тұрпайы, гегельдік;

5)диалектикалық, маркстік, метафизикалық;

9.Салыстырмалылық теориясының авторы:

1)А. Эйнштейн; 2)И. Ньютон; 3)В. И. Ленин; 4)Ф. Энгельс; 5)В. И. Вернадский;

Әдебиеттер:

1. 
   Диалектическая логика. Т.2. – А.,1987.
   
2. 
   Доброхотов А.Л. Категория бытия в классической западноевропейской философии. – М.,1986.
   
3. 
   Какабадзе З.М. Проблема человеческого бытия. Тбилиси – 1986.
   
4. 
   Хайдеггер М. Время и бытие. – М.,1993.
   
5. 
   Ленин В.И. Материализм и эмпириокритицизм. Т.18.
   
6. 
   Әбішев Қ. Философия. – А.,1997.
   
7. 
   Тұрғынбаев Ә.Х. Философия. – А.:»Білім»,2001.
   
8. 
   Ахундов М.Д. Концепция пространства и времени: истоки, эволюция, перспективы. М.,1982.
   
9. 
   Рычков А.К., Яшин Б.Л., Философия: 100 вопросов – 100 ответов: Учеб. пособие для студ. вузов. – М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2002.
   
10. 
    Мартынов М.И. Философия: вопросы и ответы /Мартынов М.И., Кравченко Л.Г., Киселева С.А. – Изд. 2 – ое, стер. – Мн.:»ТетраСистемс»,2002.
    

№11 Тақырып: Сананың пайда болуы және мәні.

Адамның өмір сүру тәсілі, рухани бағдарын анықтау мен дүниені өзгерту құралы ретінде сана ұғымының мәнін жан- жақты ашып түсіндіру. Оның пайда болуын, қоғамдық тарихи мәнін зерделеу арқылы студенттердің дүниетаным деңгейін көтеру.

1.Бейнелеу материяның жалпыға ортақ қасиеті ретінде.

2.Сананың пайда болуы. Сананың қоғамдық - тарихи мәні.

3.Идеалдылық пен материалдық мәселесі. Гнесеологиялық образ.

4.Өзіндік сана және адамның әлеуметтік белсенділігі.

Бақылауға арналған сұрақтар.

1.Философия тарихындағы сана проблемасын қалай түсінесіз?.

2.Нақты ғылымдардағы сана проблемасын түсіндірініз?

3.Сананың қалыптасуы жөнінде қандай гипотезалар бар?

4.Бейсаналық проблемасын қалай түсінесіз ?

5.Адамдар әрдайым саналы іс - әрекет жасай ма?

6.Тіл мен сананың байланысы қандай?

Негізгі ұғымдар (глоссарий):.

Сана - субьективтік реалдылық, шындықты мақсатты бейнелеу, адам миының тілмен байланысты функциясы.

Гилозоизм ( гр.hyle және zoe - зат және өмір) - материяның әмбебап тіршілігі туралы философиялық ілім.

Солипсизм ( лат. solus - жалғыз, дара және ipse - өзі ) - тек адам және оның санасы ғана өмір сүреді, ол обьективті дүние, оның ішінде адамдарда , жеке адам санасында ғана өмір сүреді дейтін субьективтік- идеалистік теория.

Панпсихизм (гр.pan - барлығы және psyche- жан ) - барлық табиғатқа жандылық, психика тән делінетін идеалистік көзқарас , анимизмнің философиялық тұрғыдан айтылуы.

Өзіндік сана - адамның өзін- өзі обьективті дүниеден бөлуі, өзінің дүние мен қатынасын, өзінің істерін, әрекеттерін, ойлары мен сезімдерін, тілектері мен мүдделерін, өзін тұлға деп ұғынуы және бағалауы.

Қоғамдық сана- тарихи процестің рухани жағы. Тарих жинақтаған ілім, саяси және құқықтық идеялар, өнер жетістіктері, мораль, дін және қоғамдық психология тұтас қоғамдық санаға кіреді.

1.Бейнелеу - материяның жалпы қасиеті ретінде.

2.Адамның санасы мен оның әлеуметтік негізі.

3.Сананың физиологиялық механизмі.

4.Сананың қалыптасуындағы еңбектің ролі.

5.Қоғамдық сана мен қоғамдық психология.

6.Қоғамдық сана мен жеке сана, олардың өзара байланысы.

7.Илюзиялық сана феномені.

8.Сананың шығармашылық белсенділігі.

9.Тіл - ой қызметінің материалды формасы.

1.Санаға берілген анықтамалардың қайсысы диалектикалық материалисік болып табылады:

1)сана сырттан дайын күйінде біздің миымызға енген құбылыс;

2)сана ең жоғарғы ұйымдасқан материаның қасиеті;

3)сана материяның барлық формаларын түсіну;

4)сана биологиялық дамудың көрінісі;

5)сана сан мен сапаның айырмашылығын айқындайтын құбылыс.

2.Келесі тізімде " сана " философиялық ұғымына не кіреді:

1)түйсік;

2)тіл;

4)ми биотогы;

5)ерік;

3.Гилозоизмге қай пікір жатады:

2. барлық материя бейнеленеді;

3.тірі денелердің бәрі бейнелейді;

4.нәрселердің бәрі ойлайды;

5.нәрселер ештеме ойламайды;

4. Қай ілімнің өкілдері адамның санасын дүниедегі жалғыз реалдылық деп қабылдаған

1.редукционизм;

2.объективті идеализм;

3.скептицизм;

4.сциентизм

5.субъективті идеализм

5.Идеализм тұрғысынан сана ұғымына анықтама беріңіз:

1.сана дегеніміз - ол субъективті реалдылық;

2.сана дегеніміз - ол жоғары ұйымдасқан материяның қасиеті;

3.сана дегеніміз - ол шындық дүниенің бейнесі.

4.сана дегеніміз - ол баршаның абсолютті

5.сана дегеніміз - ол табиғат.

6.Идеализмді тап:

1.сана - материамен тығыз байланысты;

2.сана - материяның өзі;

3.сана - материяға дейін және одан тәуелсіз;

4.сана - әрқашан материяны лайықты бейнелемейді;

5.сана - материяның түрі.

7.Тұрпайы материализмді көрсетіңіз:

1.сана - материяның қасиеті болып табылады;

2.сана - бұл субьективті реалдылық;

3.сана - идиальды;

4.сана - материяның түрі;

5.сана - бұл материяның бейнесі.

8.Қай ілімнің өкілдері адамның санасын дүниедегі жалғыз реальдылық деп қабылдаған:

1.скептицизм; 2.редукционизм; 3.обьективті идеализм; 4.субьективті идиализм; 5.сциентизм.

9.Бейсаналықтың негізін қалаушы философтар:

1.Платон ,Аристотель; 2.Бэкон, Декарт, 3.Фрейд, Юнг; 4.Кант, Гегель; 5.Маркс, Энгкельс;

10. З. Фрейд философиядағы қай ағымның өкілі:

1.психоанализдің; 2.позитивизмнің; 3.неотомизмнің; 4.герменевтиканың; 5.экзистенциялизмнің;

Әдебиеттер:

1.Алексеев П.В. Панин А.В. Философия М., 1998.

2.Вежбицкая А. Язык. Культура. Познание. М.,1997.

3.Дубровский Д.И. Информация. Сознание. Мозг. М.,1980..

4.Дубровский Д.И. Проблема идеиального. М.,1983.

5.Иванов А.В. Сознание и мышление. М.,1994.

6.Ильенков Э.В. Философия и культура. М.,1991.

7.Спиркин А.Г. Сознание и самосознание. М.,1972.

8.Юнг К.Г. Психологические типы. М.,1994.

№12 Тақырып: Таным теориясы