Кафедра Философия

жүктеу 1,42 Mb.

бет	15/22
Дата	14.11.2018
өлшемі	1,42 Mb.
	#19583

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 22

Тест сұрақтары:

1.Жаңа уақыт (ХҮІІ ғ.) философиясының ерекше тән белгісі:

1)теоцентризм;

2)пантеизм;

3)космоцентризм;

4) ғылыми центризм;

5)антропоцентризм;

2.Эмпиризмнің негізгі қағидасы:

1)зерде дүниені танып-білудің негізгі қайнар көзі болып табылады;

2)құдай ашылу танымның қайнар көзі болып табылады;

3)танымның ең жоғары түрі - интуиция;

4)дүниені танып-білуге болмайды;

5)адамның барлық білімі тәжірибеге негізделеді;

3.Рационализмнің негізгі қағидасы:

1) дүниені принципті түрде танып-білуге болмайды;

2) адамның танымдық іс-әрекетінде алдыңғы роль зердеге жатады;

3)ғылымда басты ролді тәжірибе, эксперимент атқарады;

4)таным Құдай ашылу арқылы ғана мүмкін болады;

5)дүниені танып-білу екі талай, күдік туғызады.

4.Ф.Бэкон қай философиялық бағыттың негізін салушы?

1)агностицизмнің

2)плюрализмнің

3)эмпиризмнің

4)монизмнің

5)дуализмнің

5.Ойлаудың индуктивтік методының негізін қалаушы кім?

1)Б.Спиноза;

2)Р.Декарт;

3)Дж. Локк;

4)Ф.Бэкон;

5)Т.Гоббс.

6."Білім - күш деген афоризмнің" авторы кім?

1)Ф. Бэкон;

2)Дж. Беркли;

3)Дж. Локк;

4)Г.Лейбниц;

5)Д.Юм.

7.Барлық адамдардың табиғи теңдігі жөніндегі тұжырымды құрған:

1)Ф.Бэкон

2)И.Кант

3)Л.Фейербах

4)Т.Гоббс;

5)Дж. Локк;

8.Төменде келтірілген философтардың қайсысы дуализмнің өкілі болып табылады?

1)Д.Юм;

2)Р. Декарт;

3)Т.Гоббс;

4)П. Гольбах;

5)Г.Лейбниц.

9.Р.Декарт ойлаудың қай методына сүйенген?

1)софистикалық;

2)схоластикалық;

3)дедуктивтік методқа;

4)индуктивтік;

5)аксиоматикалық.

10."Мен ойлаймын, демек өмір сүремін" дейтін қанатты сөздердің авторы?

1)И.Кант;

2)Гоббс;

3)Ф.Бэкон;

4)Декарт;

5)Спиноза.

Әдебиеттер тізімі:

Философия: жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқулық /Құрастырған Т.Ғабитов. – А.: Раритет, 2004.
Тұрғынбаев Ә.Х. Философия. – А.: «Білім», 2001.
Философия тарихы: Оқулық. /Ж.Алтай, А.Қасабек, Қ.Мұхамбетәли. – А.: Жеті жарғы, 1999.
Философия в схемах и таблицах: Учебное пособие для вузов /С.Р.Аблеев. – М.: Высшая школа, 2004.
Краткий философский словарь. Под редакцией А.П.Алексеева. Издание 2-е, переработанное и дополненное. – ПБОЮЛ, М.А.Захаров, 2001.
Соколов В.В. Европейская философия.ХҮ-ХҮІІІ вв. М., 1996.
Рассел Б. Мудрость Запада. М., 1998.

8. Спиноза Б. Избранные. Минск «Попури», 1999.

7 тақырып. Ағартушылық философиясы

Сабақтың мақсаты:

Ағартушылық дәуірі философиясының негізгі ерекшеліктерімен танысу және оның философия тарихында әлеуметтік дамуының ролін анықтау. Ағартушылық идеологияның негізгі сипаттамаларын ашып көрсету. Сонымен қатар студенттерді ағартушылық философиясының негізгі идеясымен және оның европа өркениетін дамытудағы ақыл-ойдың алатын орнын түсіндіру.

Семинар сабағының жоспары:

Француз аѓартушылыќ философиясындаѓы адам жєне ќоѓам проблемасы.
ХҮІІІѓ. Француз материализмі.
Неміс аѓартушылыѓыныњ кµрнекті µкілдері: Г.Э. Лессинг, И.Г. Гердер.

Бақылауға арналѓан с±раќтар:

Ќоѓамдыќ ойдыњ аѓымы ретіндегі аѓартушылыќтыњ мєні неде?
ХҮІІІѓ. аѓартушылыќ философиясыныњ негізгі идеясы ќандай?
Аталѓан тарихи кезењніњ ойшылдарыныњ ілімдерінде ќандай философиялыќ идеялар басты болды?
Аѓартушылыќ дєуірінде адам табиѓаты мен мєні ќалай т‰сінілді?
Адамдардыњ баќытќа жєне игілікке жету жолы аѓартушылармен ќалайша т‰сінілді? Б±л ‰шін олар не істеу керек еді?
Аѓартушылыќ дєуірініњ кµркем єдебиеті мен µнері туралы не білесіз?

Негізгі ұғымдар (глоссарий):

Деизм – ќ±дайдыњ болѓандыѓын, кейіннен µз зањдары бойынша дамитын д‰ниеніњ бейнесіз алѓашќы себебі ретінде мойындайтын ілім.

Азаматтыќ ќоѓам – мемлекеттен тєуелсіз мєдениет формаларымен дамыѓан єлеуметтік ќатынастардыњ (экономикалыќ, ќ±ќыќтыќ, саяси т.б.) жиынтыѓы.

Идеология – ќоѓамдыќ идеялардыњ, теориялардыњ, кµзќарастардыњ жиынтыѓы, олар єлеуметтік болмысты белгілі бір таптыњ м‰ддесі тарапынан бейнелейді жєне баѓалайды.

Єлеуметтік прогресс – ќоѓамныњ ќарапайым, тµмен ±йымдасќан формалардан к‰рделі, жоѓары ±йымдасќан формаѓа µтуініњ бірте-бірте дамуы.

Атеизм – ќайсы-бір жоѓарѓы к‰штердіњ, жалпы дінді , ќ±дайды терістейтін ѓылыми жєне философиялыќ кµзќарастардыњ ж‰йесі.
Мәнжазбалар тақырыптары:

Ф. М. А. Вольтердіњ тарих философиясы.
Ф.М.А. Вольтер дін жµнінде.
Ж.Ж. Руссоныњ µмірі мен шыѓармашылыѓы.
Ж.Ж. Руссоныњ «ќоѓамдыќ келісім» теориясы.
Француз аѓартушылыѓыныњ єлеуметтік философиясы.
Ш.Л. Монтескьеніњ єлеуметтік- саяси ілімі.
ХҮІІІѓ. француз материализмі ќоѓам туралы.
Гольбахтыњ « Табиѓат ж‰йесі».
Ламетридіњ материализмі.

Тест сұрақтары:

ХҮІІІғ. аѓартушылыќ философиясыныњ негізгі идеясын кµрсетіњіз:

1)ѓылымѓа табыну жєне адамзат прогресі;

2)т±тас бірлік идеясы;

3)д‰ниелердіњ кµптігі туралы идея;

4)коммунизм идеясы;

5)фатализм идеясы.

2. Аѓартушылардыњ пікірінше аѓарту жолындаѓы басты кедергі:

1)µнер;

2)дін;

3)байлыќ;

4)мемлекеттік билік;

5)адамдардыњ ќарањѓылыѓы;

3.Француз философтары Дидро, Гольбах, Гельвеций, Ламетри ќай баѓытќа жатады?

1)идеализм;

2)материализм;

3)рационализм;

4)скептицизм;

5)дуализм;

4. « Ќоѓамдыќ шарт туралы» деген ж±мысты жазѓан:

1)Бэкон;

2)Дидро;

3)Руссо;

4)Гоббс;

5)Вольтер;

5. Алѓашќы француз энцилопедиясын µз басшылыѓымен шыѓарѓан атаќты француз философ – аѓартушысы:

1)Руссо; 2)Дидро; 3)Ламетри; 4)Вольтер; 5)Гольбах;

ХҮІІІғ. француз материалистерініњ ќайсысы «Адам – машина» атты кітапты жазѓан:

1)Дидро; 2)Гольбах; 3)Ламетри; 4)Кондорсе; 5)Гельвеций;

7. ХҮІІІѓ. француз материалистері детерминацияныњ ќай т‰рін ќабылдады?

1)индетерминизм; 2)механикалыќ детерминизм; 3)диалектикалыќ детерминизм; 4)табиѓат детерминизмі; 5)б±л мєселеде айќын т±раќты болмаѓан;

«Ќұдай жµнінде мен ештење білмеймін» деген:

1)Руссо; 2)Дидро; 3)Декарт; 4)Гольбах; 5)Вольтер;

9. Тµменде аты аталѓан философтардыњ ќайсысы француз аѓартушылыѓыныњ µкілі болып табылады?

1)Кант; 2)Руссо; 3)Локк; 4)Гердер; 5)Юм;

10.Гольбах философия тарихыныњ ќай дєуіріне жатады?

1)антикаѓа; 2)орта ѓасырѓа; 3)жања уаќытќа; 4)ќайта µрлеу дєуіріне; 5)аѓартушылыќ дєуіріне;

Әдебиеттер:

Волгин В.П. Развитие общественной мысли во Франции ХҮІІІв. М.: Наука. 1977г.
Нарский И.С. Западноевропейская философия ХҮІІІв. М. Высшая школа. 1974г.
Соколов В.В. Европейская философия ХҮ-ХҮІІІвв. М. 1996.
Рассел Б. История западной философии в 2-х Т.2. М.1993.
История философии в кратком изложении. Пер. И.И.Богута-М.1991.
Тұрғынбаев Ә.Х. Философия.-А.:"Білім", 2001.
Философия тарихы: Оқулық. /Ж.Алтай, А.Қасабек, Қ.Мұхамбетәлі.-А.: Жеті жарғы, 1999.

8 тақырып. Неміс классикалық философиясы

Сабақтың мақсаты:

Студенттерге немістің классикалық философиясының ерекшеліктері мен тарихи маңызын түсіндіру. Неміс философиясын Батыстағы идеалистік философиясының ең жоғарғы сатысы ретінде сипаттау. Неміс философиясының, соның ішінде И.Канттың, Г.Гегельдің Л.Фейербахтың философиялық ілімдерінің ішкі қайшылығын, консервативтік және прогрессивтік жақтарын ашу;

Кешегі Кеңес дәуірінде И.Кант ілімінің лайықты бағасын ала алмағанын, теріске шығарылып келгенін ескере отырып, оның құнды, жаңашыл қағидалары мен идеяларына баса көңіл бөлу; студенттерге философияда Кант жасаған "коперниктік төңкерістің" мәнін түсіндіру;

Студенттерге Г.Гегельдің ілімін батыстағы классикалық шынайы философияның үлгісі ретінде таныстыру, Гегель негіздеген объективтік идеализмнің нақты шындыққа жақындығын көрсету. Гегель философияның ғылыммен, дінмен, өнермен, тарихпен, құқықпен, саясатпен байланысы қандай болатынын, қандай болуы керектігін көрсетті. Гегель ілімінде философия теориялық пайымдау, ғылым дәрежесіне көтерілді. Гегель негізін қалаған идеалистік диалектиканың мәні мен маңызын және сыңаржақтылығын студенттерге түсіндіру;

Л.Фейербахтың өзінің ұстазы Гегельдің ілімін және христиан дінін қатал сынауының мәнісін ашу. Фейербах философиясының антропологиялық бағытын түсіндіру;

Семинар сабағының жоспары:

1- сабақ

1. ХҮІІІ-дың 2 жартысындағы және ХІХ ғасырдың 1 жартысындағы неміс философиясының классикалық сипаты.

2. Неміс философиясының негізін қалаушы И.Канттың өмірі мен шығармашылық қызметі.

3. И.Канттың философияда жасаған "коперниктік төңкерісі".

2 - сабақ

1. Г.Гегельдің идеалистік жүйесі.

2. Г.Гегельдің диалектикалық тәсілі.

3. Л.Фейербахтың идеалистік философия мен дінді сынауы.

4. Л.Фейербах философиясының антропологиялық сипаты.

Бақылауға арналған сұрақтар:

1. "Сыни" кезеңге дейін И.Кант қандай мәселелермен көбірек айналысты?

2. Канттың философияда жасаған "коперниктің төңкерісінің" мәнісі неде?

3. "Өзіндік зат" деген Канттың ұғымы нені аңғартады?

4. Канттың этикасының басты қағидалары.

5. Канттың "Антропологиясының" негізгі сұрақтарын талда.

6. Немістің классикалық философиясындағы И.Фихтенің орны қандай?

7. Ф.Шеллингтің қандай идеялары дүниенің қазіргі ғылыми көрінісіне сай келеді?

8. Г.Гегельдің философиялық идеяларының жаңашылдығы неде?

9. Гегель тарихты қандай позиция тұрғысынан түсіндіреді?

10. Гегельдің: "Шындықтың бәрі ақылға сыйымды, ақылға сыйымдының бәрі шындық" деген қағидасын түсіндір.

11. Маркс пен Энгельс Гегель ілімінің "рациональдық дәні" неде деп білді?

12. Л.Фейербах діннің мәнін қалай түсінеді?

Негізгі ұғымдар (глоссарий)

Классикалық философия - философиялық пайымдаулардың үлгісі болып табылатын, философияның барлық білімдері мен бағыттары, принциптері мен категориялары жүйелі түрде қарастырылған және негізделген, әлемдік философияға оңтайлы ықпал етіп келе жатқан философия.

Субъективтік идеализм - сыртқы дүниенің, оның қасиеттері мен қатынастарының адам санасына, субъектіге, "Менге" тәуелді екенін паш етеді.

Объективтік идеализм - идеяның, зерденің, рухтың яғни рухани бастаманың материядан ғана емес, адам санасынан да тәуелсіз екендігін паш етеді.

Диалектика - (грек. диалогос - әңгіме өткізу) алғашқыда, Сократ тұсында әңгімелесу, пікір алмасу өнері, кейін неміс философиясында даму теориясы және даму процесін қарастыру тәсілі, объективтік дүние мен танымның қалыптасуы және дамуы, жалпы заңды байланыстары жөніндегі ілім.

Идеалистік диалектика - Гегель негізін қалаған рухани бастаманың (идеяның, зерденің, рухтың) сыртқы әсерге тәуелсіз өздігінен дамуы жөніндегі ілім.

Материалистік диалектика - Маркс негіздеген табиғаттың, қоғамның және адамзат танымының дамуы жөніндегі ілім.

Объективтік диалектика - "заттар диалектикасы" (Ленин), объективтік дүниенің қозғалысы және дамуы.

Субъективтік диалектика - "ұғымдар диалектикасы" (Ленин) ұғымдардың, ойлаудың, танымның дамуы.

"Өзіндік зат" - Кант іліміндегі санадан тыс және санаға тәуелсіз өмір сүретін, субьъектпен қарым-қатынасқа енбеген, сондықтан танылмаған зат жөніндегі ұғым.

Агностицизм - (грек. агностос - танылмайтын) - ғылым және өмір тәжірибесінде кездеспейтін затты тану мүмкіндігін жоққа шығаратын ілім.

Априоризм - (лат. - а приори - бұрынғыдан) - тәжірибеден тыс және тәуелсіз пайда болатын білім жөніндегі Кант ілімі.

Категориялық императив - Кант ұсынған адамгершілік заңы: сен өзіңе басқаның қиянат жасағанын қаламасаң, сен де басқаға қиянат жасама.

Субъект және объект - немістің классикалық философиясында негізделген таным мен практикалық іс-әрекеттің субъекті мен объектін бейнелейтін ұғымдар.

Рух - идеальдық құбылыстар (тіл, адамгершілік, идеология, саясат, дін, өнер, философия т.б.) комплексін бейнелейтін ұғым.

Әлемдік рух - тұтас дүниенің негізі және жаратушысы болып табылатын объективтік идеалдық бастаманы бейнелейтін Гегель философиясының ұғымы.

Феноменология - (грек. файнеменон - пайда болатын) - Гегель философиясында сананың, рухтың қалыптасып, дамып жетілуі. Гегельдің "Рух феноменологиясын" Маркс "Гегель философиясының түпкі мәні және құпиясы" деп атады.

Жаттану (жатсыну) - Гегель ілімінде әлемдік рухтың даму барысында өзінің қарама-қарсылығына, табиғатқа айналуы, басқа болмысты құруы.

Антропологиялық принцип - Фейербахтың пікірінше, адамды бетке ұстайтын жаңа философияны - адам философиясын құруға мүмкіндік береді.

Мәнжазбалар тақырыптары:

Немістің классикалық философиясының қалыптасуының тарихи жағдайлары.
Канттың өмірі мен шығармашылық қызметі.
Кант - жаратылыстанушы - ғалым.
Кант ойшыл ретінде.
Кант антропологиясының басты сұрақтары.
И.Г.Фихте тұлғасы.
Ф.В.И.Шеллингтің натурфилософиясы.
Г.Гегельдің "Абстракты ойлайтын кім?" деген еңбегі.
Гегельдің "Рух феноменологиясындағы" еңбек мәселесі.
Гегель диалектикасының тарихи маңызы.
Гегельдің тарихты идеалистік тұрғыдан түсінуі.
Гегель және Маркс: олардың ілімдерінің бірлігі және қарама-қарсылығы.
Немістің классикалық философиясының тарихи маңызы.
Маркс пен Энгельстің Гегельге қатынасы (Ф.Энгельстің "Людвиг Фейербах және немістің классикалық философиясының ақыры" деген еңбегі бойынша).
Маркс пен Энгельстің Фейербахқа қатынасы (Ф.Энгельстің "Людвиг Фейербах және немістің классикалық философиясының ақыры" еңбегі бойынша).

Тест сұрақтары:

1.Неміс классикалық философиясының негізін қалаушы:

1)Кант;

2)Гегель;

3)Фейербах;

4)Шеллинг;

5)Фихте.

2.Сыни кезеңге дейін Кант негізінен

1)ғалым

2)философ

3)ағартушы

4)жазушы

5)ұстаз

3.Философтар есімдерінің тізбегінде жетіспей тұрған буынды толтырыңыз: Кант-Фихте - Шеллинг….Фейербах:

1)Гегель;

2)Гердер;

3)Гете;

4)Маркс:

5)Лейбниц.

4.И.Кант ілімін сипатта

1)таным табиғатын ашқан, философияда төңкеріс жасаған ілім

2)объективтік идеализм

3)панлогизм

4)антропологиялық материализм

5)гносеологиялық оптимизм

5.И.Кант бойынша дүниені бірегей тұтастығында ойлауға, сөйтіп өзіндік заттар дүниесін тануға бет алған ақыл-ой кезігетін шешілмейтін қайшылық қалай аталады?

1)антиномия;

2)апория;

3)дилемма;

4)антитезис;

5)триада.

6.Таным белсенділігі жөніндегі идеяны алғаш ұсынған

1)Кант

2)Фихте

3)Гегель

4)Фейербах

5)Маркс

7.Пайымның категориялары тәжірибеге дейін берілген және өзіндік заттар дүниесіне ешқандай қатынасы жоқ дейтін И.Кант:

1априоризм;

2)монизм;

3)реализм;

4)гилозоизм;

5)пантеизм.

8.Категориялық императив ұғымын ұсынған

1)Кант

2)Спиноза

3)Фихте

4)Гегель

5)Маркс

9."Өзіндік зат"

1)танылмаған нәрсе

2)утопиялық ұғым

3)ешқандай мәні жоқ атау

4)сыртқы дүниедегі нәрсе

5)идеалистік ұғым

10.И.Фихтенің негізгі шығармасын көрсетіңіз?

1)"Ғылым-ілім";

2)"Логика ұғымы";

3)"Христиандықтың мәні";

4)"Таза ақылды сынау";

5)"Табиғат философиясының идеялары";

11."Таза зердеге сынның" авторы кім?

1)Кант;

2)Конт;

3)Фихте;

4)Гегель;

5)Шеллинг.

12."Трансценденталдық идеализм жүйесін" жазған

1)Шеллинг

2)Кант

3)Фейербах

4)Фихте

5)Энгельс

13.Немістің классикалық философиясында натурфилософиялық жүйені құрған

1)Шеллинг

2)Кант

3)Фихте

4)Гегель

5)Фейербах

14.И.Канттың таным теориясының өзіндік белгісі?

1)агностицизм;

2)скептицизм;

3)сенсуализм;

4)эмпиризм;

5)монизм.

15.Гегель философиясының бастамасы не?

1)абсолюттік рух

2)қабылдау;

3)апейрон;

4)материя;;

5)монада.

16.Қайшылықтар дүниені қозғаушы күш болып табылады және қайшылықтарсыз даму жоқ деп ұйғарған кім?

1)Гегель;

2)Фихте;

3)Вольтер;

4)Шеллинг;

5)Аристотель;

17.Гегель жүйесі философиядағы қай бағытқа жатады?

1)объективтік идеализмге;

2)субъективтік идеализмге;

3)механикалық материализмге;

4)дуализмге:

5)диалектикалық материализмге;

18.Гегельдің қандай еңбегін Маркс оның философиясының шын мәніндегі қайнар көзі және құпиясы деп атады

1)"Рух феноменологиясы"

2)"Эстетика"

3)"Логика ғылымы"

4)"Табиғат философиясы"

5)"Дін философиясы"

19.Философия тарихында диалектикалық логика категорияларының, принциптерінің және заңдарының жүйесін алғаш болып негіздеген кім?

1)Гегель;

2)Аритотель;

3)Р.Декарт;

4)Лейьниц;

5)Руссо.

20.Гегель филоосфиясының негізі

1)диалектика

2)софистика

3)эвристика

4)метафизика

5)формальды логика

21.Л.Фейербах Гегель философиясын не үшін сынаған?

1)идеализмі үшін;

2)эмпиризмі үшін;

3)софистикасы үшін;

4)эклектизмі үшін;

5)дуализмі үшін.

22.Басымен тұрған Гегель философиясын аяғынан тік тұрғызған

1)Маркс

2)Ницше

3)Фейербах

4)Ленин

5)Герцен

23.Л.Фейербахтың философиялық ілімі қалай аталады?

1)антропологиялық материализм;

2)тұрпайы материализм;

3)дуализм;

4)механикалық материализм;

5)аңғал материализм;

24.Неміс классикалық философиясының қай өкілі "Христианшылдықтың мәні" кітабының авторы кім болып табылады?

1)Л.Фейербах;

2)И.Кант;

3)В.Шеллинг;

4)И.Фихте;

5)Г. Гегель.

жүктеу 1,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 11 12 13 14 15 16 17 18 ... 22